Narxning vazifalari va ahamiyati narxga ta’sir qiluvchi omillar talab va taklif qonuniga ko'ra narx belgilash

Narx - muxim iktisodiy tushunchaning axamiyati xammaga uz-uzidan mahlum.

Narx - narsa, buyum va xizmatlar kiymatining puldagi ifodasi. Narxning balandligi tovarni sotib olish uchun kup mikdorda pul kerakligini, narx past bulsa arzonlikni, yahni oz pul bilan xam kup narsa olish mumkinligini anglatadi. Narx nafakat shaxsiy, balki ijtimoiy-iktisodiy kategoriyadir. U orkali ayrim tovarlarni sotib olish yoki xaridorga sotish mumkin. Umuman barcha iktisodiy jarayonlar tartibga solinadi va boshkariladi. Barcha narx turlari birgalikda umumiy yaona narx mexanizmini tashkil kiladi. Narx xam pul singari tarixiy kategoriya bulib, ayriboshlashning paydo bulish va rivojlanish jarayonida karor topdi. Oddiy natural ayirbosh paytidayok narx mavjud bulib, ayriboshlashning tengligini, adolatligini mustaxkamashga xizmat kiladi. Ayirboshlanayotgan narxlar proportsiyalarini tahminlovchi narx tovar narxi deb ataladi.

Narxni shakllantirish masalasida ikki nuktai nazar kuzga tashlanadi. Bozor yunalishi va ishlab chikarish xarajatlari yunalishi birinchi yunalishda bozor kohyunkturasi, tovar talabi va taklifi xal kiluvchi omil xisoblanadi. Ikkinchi yunalishda narx asosidagi ishlab chikarish xarajatlari eng avvalo tovarni ishlab chikarish uchun sarf bulgan mexnat xal kiluvchi omil buladi.

Narxning bozor yunalishida kuyidagi tahrif mahkul kurinadi “Narx - ayriboshlash jarayonida namoyon buluvchi nehmatlar kiymatini ifodalovchi omildir.” Bu tahrifda ikki asosiy aktsept kuzga tashlanadi :

Birinchidan, tovarning narxi shu tovarda ifodalangan foydalilik kiymati bilan uzviy birligidadir.

Ikkinchidan, tovar narxi tovarni pulga yoki boshka tovarga almashtirayotganda tovarning iktisodiy moxiyati tarzida xam namoyon buladi.