Наноструктурали полимер толалар ва пленкалар

Нанотолаларни олишнинг физик усуллари

• Нанотолаларни олишнинг физик усуллари – полимерларда физик ўзгаришларни амалга ошириш ва физик таъсирлар остида материаллни шакллантиришга асосланган. Бундай йўллар билан Арканзас университети (АҚШ) олимлари полимер нанотолалар ва улардан қоғоз олиш усулларни ишлаб чиқдилар. Бу нано структурали материал ноёб физик хоссаларга эга бўлиб, уни буклаш, кесиш, пачоқлаш ҳамда ундан турли хил жиҳозлар ясаш мумкин.

Яна бир физик усул гидротермал қиздиришга асосланган бўлиб, проф. Райана Тяня раҳбарлигида диоксид титан асосида полимерли нанотола олинган ва ундан ясси мембрана, тарелка, пробирка каби жиҳозлар ясашган.

• Яна бир физик усул гидротермал қиздиришга асосланган бўлиб, проф. Райана Тяня раҳбарлигида диоксид титан асосида полимерли нанотола олинган ва ундан ясси мембрана, тарелка, пробирка каби жиҳозлар ясашган.

elektrospining

• Nanotolalar shakllantirishda eng zamonaviy usullardan biri elektrospining bo‘lib, bu usulning prinsipial asosi aslida 1934 yilda tavsiya etilgan. Unda eritma oqimi bo‘ylab yuqori kuchlanishli doimiy elektr maydoni ta’sir ettirilganda, erituvchini bo‘g‘lanishi hamda polimer molekulalalari bir biriga orientatsiyon birikib 10 – 30 sm masofada tolalar shakllanishi kuzatilgan. Ammo shakllangan tolalar bir-biriga chigallashib ketgan va nobarqaror tuzilishga ega bo‘lgan. Bu kamchiliklarni bartaraf etish, barqaror tolalar, jumladan, nanoo‘lchamli tolalar shakllantirishga 1990 yillarga kelib Berklilik AQSh olimlari jiddiy kirishishgan. Buning uchun yaqin maydonli elektrospining (near-field electrospinning process) qo‘llanilgan va uning samaradorligi hozirda jadal rivojlanayotgan polimer nanotolalar olishning yangi davri boshlab bergan.

Elektrospinning prinsipial chizmasi (a) va elektr maydonida fileradan chiqayotgan polimer suyuq fazali oqimdan erituvchini choshilishi va makromolekulalarni orientatsion eshilgan holga nanotolalar bo‘lib shakllanib ekranga borib tushishining fotosurati (Б)

• а) б)
• Elektrospinning jarayoni ichgichka (0,1 ÷ 2,0 mm) kapillyardan (anoddan) chiqayotgan polimer eritma oqimini havoda yuqori kuchlanish (0,5 ÷50 kV) ta’siri ostida ekranga yoki barabanga (katodga) elektrostatik tortish va oqimdan erituvchini jadal bo‘g‘lantirib chiqarib yuborish hamda polimer molekulalarini orientatsion holatga o‘tkazib bir biriga o‘ralgan (eshilgan) tarzda nanoo‘lchamli tola ko‘rinishida shakllantirishga asoslangandir. Odatda anod va katod o‘rtasidagi masofaning har bir sm ga bir kV dan doimiy kuchlanish mo‘ljallab beriladi.