Намуна (Образец)

11.
 
Biznes faoliyatini tavsifi (biznes jarayonlar va biznes loyihalar 
bo‘yicha). 
Biznes faoliyatining tavsifi biznes loyihalar va biznes rejalar asosida 
shakllantiriladi.
12.
 
Biznes samaradorlik ko‘rsatkichlarining tavsifi va ularning hisob-
kitoblari (moliyaviy, miqdoriy va sifat ko‘rsatkichlari). 
Ushbu ko‘rsatkichlarga 
moliyaviy qiymat, funksional qiymat va ijtimoiy biznes qiymati kiradi.
 
13.
 
Kompaniya personallarining tavsifi. 
Bunda korxona xodimlarining 
o‘zaro bog‘liqlikdagi faoliyat harakatlarining tavsiflari hamda ularning vazifalari 
beriladi. Ushbu bo‘limning asosiy komponentlarini quyidagilar tashkil etadi: 
tashkiliy strukturaning roli, xodimlarning tashkiliy strukturasi, korporativ 
madaniyat, Korporativ kodeks, xodimlarning faoliyatini shakllantirishdagi 
tamoyillar. Individual komponentlarga “javobgarlik zonasi”, individual rejalar, 
vertikal va gorizonatl o‘zaro bog‘liqlik, indvidual paketlarning strukturasi, 
professional malakalarga qo‘yiladigan talablar, shaxsiy sifatga qo‘yiladigan 
talablar, professional malaka oshirish dasturi kiradi.
 
14.
 
Kompaniyaning biznesi va axborot tizimining tavsifi. 
Ma’lumotlar, 
axborotlar, bilimlar, qarorlar, harakatlar, qo‘shimcha qiymat, qiymat kabi 
ko‘rsatkichlarning uzviy zanjirini tashkil etadi.
 

---

240 
YUqoridagi bosqichlar qat’iy ketma-ket emas, balki ketma-ket parallel 
ravishda bajarilishi muhimdir. Bundan tashqari, ba’zi hollarda bosqichlarni iterativ 
(keyngi bosqich tugallangandan so‘ng “bir qadam orqaga qaytish”) ravishda 
amalga oshirish ham mumkin.
 
20.2. Kompaniyaning biznes–modeli
O‘tgan asrlarda aksiyadorlik jamiyatlarining kapitali paydo bo‘lishi bilan 
korxona va aksiyadorlar o‘rtasida moliyaviy munosabatlar hamda aksiyadorlik 
jamiyatlari yuzaga kelgan. Bunga misol qilib, 1602 yilda Gollandiyada tuzishilgan 
“Ost-Indiya kompaniya”sini, Fransiya va Belgiyada 1808-1840 yillarda 
aksiyadorlik va xolding kompaniyalarini, G‘arbiy Evropa mamlakatlari va 
AQSHda 
transmilliy 
korporatsiyalarni, 
1920-1940 
yillarda 
yirik 
korporatsiyalarning sho‘‘ba korxonalarini misol qilib keltirishimiz mumkin. Dunyo 
amaliyotida korporativ boshqaruviga bo‘lgan qiziqish XX asrning 90-
yillaridan yanada ortdi. Jumladan, Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti 
kengashining 1999 yil 26 maydagi yig‘ilishida “Korporativ boshqaruv 
tamoyillari”ning xalqaro standarti qabul qilindi. Demak, korporativ boshqaruv 
tizimi har bir davlatda o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda va ijtimoiy-
iqtisodiy holatga moc ravishda shakllantirilgan.
Mamlakatda korporativ boshqaruvning rivojlanganlik darajasi aksiyadorlar 
huquqlari, ularning kapitali va aksiyadorlik jamiyatlarining rivojlanganlik holati 
bilan bevosita bog‘liqdir. Korxonada korporativ boshqaruv orqali korxona biznesi 
nazorat qilinadi va boshqariladi. Jumladan, korxonaning kelajak faoliyatini 
belgilash jarayonida rahbariyat, aksiyadorlar va xodimlar o‘rtasidagi munosabatlar 
ham alohida e’tiborga olinadi. SHuning uchun korporativ boshqaruvni qo‘llagan 
holda ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ygan korxonalarda biznes-model yaratiladi va 
uning asosida faoliyat ko‘rsatiladi. Quyidagi rasmda kompaniyaning biznes-
modelini bazaviy sxemasi aks ettirilgan. (20.2.1-rasm)