Namuna (maxsus) majmualarni, vazifalarni bajarish, harakat va musiqalarni bog`lay olish

II-bob. Namuna (maxsus) majmualarni, vazifalarni bajarish, harakat va musiqalarni bog`lay olish
2.1. Badiiy gimnastikaning amaliy turi
Badiiy gimnastikaning amaliy turi boshqa sportchilarni tayyorlashda foydalaniladi (sport gimnastika, aerobika, muz ustida uchish, sinxron suzish) va balet sirk artislarini tayyorlashda uchratish mumkin. Ularning vositasi raqslarni elementi muskullarini bo‘shatish mashqlari, to‘lqinlar, siltanitshlar, sakrashlar, burilishlar va x.k.
Badiiy gimnastika sport yo‘nalishi o‘zimizning vatanimizda va xorijda katta e’tiborga sazovordir.
Dasturlangan turkumlash mashqlariga maydonda erkin xarakat, raqslarni elementi, mimika, pontomimika bilan jo‘rlangan ritmik xarakatlar, osonlashtirilgan akrobatik mashqlar va musobaqaga to‘g‘ri keladigan mashqlar o‘ziga qamrab olgan.
Shunday qilib badiiy gimnastika - fanning o‘zlashtirish xarakatini tasavvur qilish san’ati hisoblanadi.
Badiiy gimnastika mashqlari asosan erkin xarakatni boshqarish bilan tariflanadi.
Sport gimnastika vakilini xarakatidan badiiy gimnastikaning erkin xarakati maydonda kam darajadagi tashqi sun’iy takrorlangan sharoiti bilan ham cheklangan xarakati bilan ajralib turadi.
Shuning uchun badiiy gimnastika jismoniy tayyorgarlikning tabiiy xolatda o‘zining tanasini, san’atini boshqarish bilan bog‘liq asosiy vazifa deb hisoblanadi. So‘nggi holat badiiy gimnastikaning mashg‘ulotlariga kerakli jismoniy sifatlarni tarkibini ma’lum darajada rivojlantiradi.
Ko‘rinib turibdiki, badiiy gimnastikada statik kuchni rivojlanishi va mukammalashtirish muammosi bo‘lishi mumkin emas yoki yelka kamarini tezligini kuchi, kuch chidamliligi, bular yorqin ta’kidlanmaydi.
Jismoniy sifatlardan egiluvchanlik (aktiv, passiv, tos son kamarida rivojlanishi) badiiy gimnastikada katta ahamiyatga ega. Bundan tashqari bu sport turi artistlik, musiqalilik, ritmni sezish, nozik xarakat koordinaiyasini rivojlanishini va mukammalashtirishni talab qiladi. Badiiy gimnastika mashqlari shug‘ullanuvchilardan organizm yurak tomirlariga va nafas olishi sistemalariga muhim talablarini bajarilishini talab qiladi.
Yurak urushini ko‘tarilishi klassifikatsion dastur mashqlarini bajarishda yurak urushini ko‘tarilishi, chegarama-chegaragacha kislorod xajmi va kislorod talabi, bunga dalil mashqlangan mashg‘ulotlar katta jadallik bilan o‘tadi (mashg‘ulot jarayonida puls o‘rtacha 148 daqiqada urush), shuning uchun mahoratli gimnastikachilar vegetativ sistemasi yuqori faollikni ta’minlovchi deb tariflanadi. Gimnastikachilarning xarakat tartibini murakkabligi o‘zaro bog‘lanmagan mashqlarni ko‘p xajmda bajarilishi kerakligini shartlaydi.
Bu gimnastikaning xotirasiga va shunga o‘xshash sifatlarga ijro etish, aniqlik va to‘liq ko‘rinish tasavvuri xarakatni aniq ifoda qilinish sifatlariga talab qo‘yiladi.
Mashqni bajarish sifati (artislik ko‘rinishi) ifodalovchi o‘zini nazorat qilish qobiliyatini shakillantirish va mushaklarni taranglatishni boshqarishi, diqqatni turg‘unligi, bir joyga jamlash va taqsimlash, sezgirlikni tezligi, tafakkurni tezligi, zukkolik, tanqid qilishni ustunligi shakillanishini talab qiladi.
Badiiy ginastikaning yuqorida bayon etilgan xususiyatlari sportchilarning faoliyatini asosay mashg‘ulot mashqlarida tariflanadi. Musobaqada o‘tadigan sharoitlar mashqlanishdagi sharoitlardan ancha farq qiladi.
+iyinchiliklarni smarali yechish uchun musobaqa faoliyatida bo‘ladigan (emotsional asab taranglashi mashqni boshlash, titrashi) gimnastikachi izlanuvchi, dovyurak, o‘zini tutgan muvozanatdan gimnastika talabchan muvaffaqiyatga intiluvchi bo‘lishi kerak.
Badiiy gimnastika kuprkurash turlarining kichik razryadli gimnastikachilar majbur dasturdan musobaqalashadi. Kattalar shartli va erkin. Undan tashqari dasturda juftlik va jamoatlik mashqlari buyumlar bilan tavsiya etiladi. Gimnastikachilar shaxsiy birinchilikda ko‘pkurash (alohida turlarda) guruhli mashqlarda va jamoat birinchiligida qatnashishi mumkin.
Erkin mashqlarning kompozitsiyasini hal qilish ahamiyati – badiiy gimnastika musobaqada sovringa moyillik haqida bildirishi va gimnastikachi musobaqada sovrinli o‘rinni egallashi mumkin.
Bosqichning asosiy vazifalari.
Ko‘nikma va bilimlarni maxsus kasb bilimlarni o‘zlashtirish, ularni biriktirish jarayonini bosqichini muhim vazifalaridan biri hisoblanadi.
Badiiy gimnastikani o‘tish vaqtida talabalarning dunyoqarashi tayyorgarligini mazmunini to‘ldirish uchun katta imkoniyatlar yaratiladi. Buning asosi gimnastikaning o‘quv ilmiy va amaliy fan hisoblanishidir.
Gimnastika bosqichida maxsus bilimlarni va ko‘nikmalarni mustahkamlab o‘zlashtiriladi.