Namqi iqtisodiyot va bshqaruv fakultiti 2-kb-21 talabasi Ochilov Bahodirning Falsafa fanidan tayyorlagan slaydi

NaMQI iqtisodiyot va bshqaruv fakultiti 2-KB-21 talabasi Ochilov Bahodirning Falsafa fanidan tayyorlagan slaydi

MAVZU:Falsafada dialektika tushunchasi Reja

• 1.Dialiktika ta'limoti
• 2.Dialiktika turlari
• 3.Dialiktika qonunlari

1.Dialektika [yun. dialektike (techne) — suhbat olib borish, bahslashish sanʼati] — borliqning vujudga kelishi, uning taraqqiyoti haqidagi falsafiy taʼlimot hamda voqelikni bilish va unga asoslangan tafakkur uslubi. "D" tushunchasi falsafa tarixida dastlab hozirgi maʼnosidan boshqacha tushunilgan. Yunon falsafasida D. muxolifning muhokamasidagi ziddiyatlarni ochib tashlash, munozara orqali xaqiqatni topish sanʼatini anglatgan. Keyinchalik bu usul tabiat hodisalariga tatbiq etila boshlagan, bilish uslubiga aylangan. Dialektik tafakkur voqelikni bilish jarayoni sifatida inson, jamiyat bilan bogʻliklikda paydo boʻlgan. Voqelikni bilish va uni inson manfaatlari yoʻlida oʻzgartirishning dialektik us-lubini anglashga intilish qadim zamonlarga borib taqaladi. Bu intilish dastlab Sharqda paydo boʻlib, antik davrda oʻz takomiliga yetgan. 

Dialiktika turlari

• Dialiktika turlari

subyektiv
obyektiv

Ob'ektiv haqiqat (RR)- siz tushning qahramoni bo'lgan nuqtai nazaringiz va atrofdagi uyqu dunyosi zich, haqiqiy va ob'ektivdir. OR nuqtai nazaridan, inson odatda moddiy dunyoni umuman tush deb hisoblamaydi - u jamiyat tomonidan singdirilgan, uyqu dunyosi haqiqatning o'zi degan g'oyani qabul qiladi. Ob'ektiv dunyoning o'zi bilimning asosi sifatida qaraladi. Shuni ta'kidlash kerakki, haqiqat haqiqatan ham shunday ishlayotganiga hech qanday dalil bo'lishi mumkin emas - bu bitta ulkan, isbotlab bo'lmaydigan taxmin. Garchi, buni ham inkor etib bo'lmaydi. OBJEKTIY DİALEKTIKA - bu moddiy olamning o'zida bir-biri bilan o'zaro bog'liq bo'lgan butunlikdagi harakat va rivojlanish. Bu inson ongiga ham, insoniyat ongiga ham bog'liq emas. SUBJEKTIV DIALEKTIKA yoki DIALECTIK FINING - bu ongda ob'ektiv dialektikani aks ettiradigan fikrlar, tushunchalarning harakati va rivojlanishi. Subyektiv dialektika, shuning uchun ikkilamchi, ob'ektiv muhimdir. Birinchisi ikkinchisiga, ikkinchisi birinchisiga bog'liq emas. Subyektiv dialektika ob'ektiv aks ettirish bo'lganligi sababli, ular tarkibga mos keladi. Ikkalasi ham, boshqasi ham bir xil universal qonunlarga bo'ysunadi. Subyektiv dialektika, shuning uchun ikkilamchi, ob'ektiv muhimdir. Birinchisi ikkinchisiga, ikkinchisi birinchisiga bog'liq emas. Subyektiv dialektika ob'ektiv aks ettirish bo'lganligi sababli, ular tarkibga mos keladi. Ikkalasi ham, boshqasi ham bir xil universal qonunlarga bo'ysunadi.

Har bir insonning va butun jamiyatning rivojlanishi, diyalektik qonunlarda universal va cheklovsiz aks ettirilgan muayyan qonuniyatlarga bo'ysunadi. Ular har qanday jamiyat, fenomen, tarixiy moment, faoliyat turiga nisbatan ishlatilishi mumkin. Uchta diyalektika qonuni rivojlanish parametrlarini aks ettiradi va tanlangan yo'nalishda keyingi harakatni qanday davom ettirishini ko'rsatadi.

• Har bir insonning va butun jamiyatning rivojlanishi, diyalektik qonunlarda universal va cheklovsiz aks ettirilgan muayyan qonuniyatlarga bo'ysunadi. Ular har qanday jamiyat, fenomen, tarixiy moment, faoliyat turiga nisbatan ishlatilishi mumkin. Uchta diyalektika qonuni rivojlanish parametrlarini aks ettiradi va tanlangan yo'nalishda keyingi harakatni qanday davom ettirishini ko'rsatadi.