Namangan viloyati aholisi va unga hos hususiyatlar

Aholining yosh tarkibi 
.Aholining yosh tarkibi mamlakatning ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etadi. Dastlab aholining yosh 
tarkibini o‘rganishdan oldin «yosh» tushunchasining mohiyatini ochib berish 
maqsadga muvofiq.
Yosh — bu insonning tug‘ilishidan to uning hayotidagi u yoki bu 
daqiqasigacha oqib o‘tgan vaqtdir. Yosh ikkinchi eng muhim demografik 
tavsiflardan biri bo'lib, u yillarda, oylarda (hayotning birinchi yillarida), 
haftalarda (hayotning birinchi oylarida), kunlarda va soatlarda hisoblanadi. 
Yosh ob’yektiv tavsif bo’lishiga qaramasdan inson hayotining yosh davri 

---

27 
konventsionaldir va umrni (hayotni) uzunligi (davomiyligi) evolyutsiyasi 
mobaynida o‘zgarib kelgan. Bir asr muqaddam «keksalik» deb yuritilgan yosh 
hozirda «keksalikka kirish» yoki «o'rta yosh» deb hisoblanmoqda. 
Demografik hodisalar doimo u yoki bu yoshda amalga oshadi. Bunda 
ularning amalga oshishidagi tebranish yosh o‘tishi bilan o‘zgaradi yoki 
boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, uning vazifasi bo‘lib hisoblanadi. Shuning 
uchun demografiyada yosh har qanday demografik hodisaning eng muhim tavsifi 
sifatida qaraladi. Shu munosabat bilan o'lgandagi yosh (o‘lim yoshi), nikohga 
kirish yoshi va bola tug‘ish yoshi, deb nomlanuvchi yoshlar va hokazolar haqida 
gapiriladi. 
Kuzatish vaqtidagi muayyan bir guruh kishilarning yoshi haqidagi 
ma’lumot aholining yosh tarkibini shakllantirish imkonini beradi. 
Yosh barcha demografik jarayonlarning umumiy koordinatasi hisoblanadi, 
ularning universal, mustaqil o‘zgaruvchisi bo‘lib hisobga olinadi va inson 
hayotidagi istalgan hodisalarni ro‘yxatga (hisobga) olishda e’tiborga olinadi. 
Yuqorida aytilganidek, yosh tug’ilgan vaqtidan so‘ng oqib o‘tgan vaqt bilan 
o’lchanadi. Biroq, demografiyada yoshning uchta ta’rifidan foydalaniladi: aniq 
yosh, yillar to‘lgandagi yosh va kalendar yillarning farqi sifatida hisoblangan 
yosh. U yoki bu ta’rif mavjud ma’lumotlar va maqsadlarni hisobga olinishi bilan 
tanlanib, ular uchun yosh hisoblab chiqiladi. 
Aniq yosh 
— imkoni boricha maksimal aniqlik bilan o‘lchangan, tug‘ilgan 
vaqtdan joriy daqiqagacha bo’lgan davr oralig‘iga tengdir. Masalan, insonni 
tug‘ilgan vaqtini aniq bilgan holda aytish mumkinki, qandaydir vaqtda uning 
yoshi 31 yil 4 oy 13 kun 7 soat 30 minut 28 sekundga teng.