Namangan viloyat hokimligi, viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasi Kengashi hamda Savdo-sanoat palatasi Namangan viloyat hududiy boshqarmasi o’rtasida

Namangan viloyat hokimligi, viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasi Kengashi hamda Savdo-sanoat palatasi Namangan viloyat hududiy boshqarmasi o’rtasida viloyat mehnatkashlari va aholisining mehnatga oid huquqlari va ijtimoiy - iqtisodiy manfaatlari himoyasini ta’minlash bo’yicha hududiy – mintaqaviy kelishuv

Namangan viloyat hokimligi (bundan buyon-"hokimlik"), Namangan viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasi kengashi (bundan buyon - "Kasaba uyushmalari"), Savdo-sanoat palatasi Namangan viloyat hududiy boshqarmasi (bundan buyon -"Palata") keyingi o’rinlarda "Taraflar" deb ataladi, o’zlarining muxtor vakillari timsolida:

-  O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonun xujjatlariga amal qilib;

-   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining strategik ko’rsatmalarini ijro uchun qabul qilib;

-   Fuqarolarning huquqlari va manfaatlari himoyasini, mustakil O’zbekiston manfaatlarini birinchi o’ringa qo’yib;

 

-    O’zbekiston Respublikasi Prezidenta tomonidan ilgari surilgan beshta tamoyilga asoslangan ijtimoiy yo’naltirilgan erkin bozor iqtisodiyotini shakllantirishga ko’maklashish niyatlarini tasdiqlab;

-    Ijtimoiy ma’suliyatni davlat, ish beruvchilar va xodimlar o’rtasida bundan buyon xam tasdiqlab borish zarurligini tan olib;

-    Xodimlar va ish beruvchilarning mehnatga oid huquqlari va ijtimoiy-iqtisodiy manfaatlari himoyasini ta’minlash, jamiyatda ijtimoiy totuvlik va barqarorlikni saqlab turish ishlarida amaliy hamkorlikni yulga qo’yish uchun ijtimoiy sheriklik tamoyilini amalga oshira borib, mazkur kelishuvni to’zdilar (bundan buyon - "Kelishuv") va o’z zimmalariga quyidagi yo’nalishlar bo’yicha majburiyatlar oldilar.

UMUMIY QOIDALAR

1.1.  Taraflar viloyatda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish, mehnat muxofazasi, huquqiy himoya, ish xaqi, ish bilan ta’minlash, ijtimoiy imtiyozlar va kafolatlar hamda mehnatkashlar va ularning oila a’zolarini soglomlashtirish tadbirlarini amalga oshiradilar.

1.2.  Taraflar mehnatkashlar va aholining ijtimoiy-iqtisodiy manfaatlarini, mehnat huquqlarini himoyalash bo’yicha, viloyat maxalliy hokimliklari va palataning joylardagi bulimlari bilan o’zaro munosabatlarda viloyatdagi barcha kasaba uyushma tashkilotlari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasini ularning yagona vakolatli organi sifatida tan oladilar.

1.3. Mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish dasturining eng muxim ustuvor vazifalari bajarilishi bo’yicha choralar amalga oshirilishini davom ettirish, respublikamizda isloxotlarni, yangilash va modernizatsiya qilish ishlarini chuqurlashtirish maqsadida, Taraflar kelgusi davrda quyidagilarni zarur deb xisoblaydilar:

1.3.1. Viloyatda milliy iqtisodiyot istiqbolini ta’minlash maqsadida, ishlab chiqaruvchilarini   rag’batlantirish, mehnat resurslari qobiliyatliligi bo’lgan sohalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik jixatdan qayta qurollantirish, innovatsion goyalar va ishlanmalar joriy etilishi qo’lamini kengaytirish borasida birgalikda ish olib borish.

1.3.2. Investitsiya muhiti yanada yaxshilanishini ta’minlaydigan aniq maqsadga qaratilgan chora-tadbirlar majmuini amalga oshirish, shu jumladan korxonalar va aholi investitsiyalarini, chet el investorlarini qo’llab-quvvatlash, ishlab chiqarish va infrato’zilmani modernizatsiya qilish va rivojlantirishga quyilmalar sarf qilayotgan mexanizmlarni takomillashtirish xisobiga.

1.3.3.  Iqtisodiyot hamda ijtimoiy sohani erkinlashtirish, shu jumladan maksimal darajada qulay ishbilarmonlik muhitini shakllantirish bo’yicha isloxotlar yanada chuqurlashtirilishini ta’minlash.

1.4.Mazkur «Kelishuv»dagi masalalarni xal etishda tomonlarning o’zaro munosabatlari tenglik, ishonch, ijtimoiy hamkorlik tamoyillariga asoslanadi.

1.5.Mazkur «Kelishuv»ning bajarilishini taraflarning vakillari ishtirokida to’zilgan komissiya a’zolari doim nazorat qiladilar, uning ijrosi to’g’risida xar yilning yakuni bo’yicha axborot berib boradilar. Kelishuv majburiyatlarining bajarilishi bo’yicha viloyat mehnatkashlari hamda aholini ommaviy axborot vositalari orqali xabardor qiladilar.

1.6. Taraflar kelgusi davrda aholi daromadlari va turmush darajasini ogishmay yuksaltirib borishni, viloyat Fuqarolarini ijtimoiy qo’llab-quvvatlashni nazarda tutib, mehnatga xaq to’lashni tartibga solishda va o’z vaqtida to’lanishini ta’minlashda jamoa kelishuvlari va shartnomalarining rolini oshirishga doyr qo’shimcha chora-tadbirlar ko’radilar.

1.7.Mehnat bozori samarali faoliyat yuritishini ta’minlashni hamda aholini ish bilan ta’minlanganlik darajasi yuksaltirilishini o’z maqsadi deb e’tirof etgan xolda, Taraflar yangi ish o’rinlarini yaratish, kadrlar kunimsizligini oldini olish va saloxdyatini sakdab kolish, rivojlantirish borasida kuchlarni birlashtirish zarur deb xisoblaydilar va quyidagilarni o’z zimmmalariga oladilar.

1.7.1.                  Viloyatda umumiy ishsizlik darajasini pasaytirib borilishini ta’minlash, ishsiz Fuqarolarning kasbiy tayyorgarlikdan utkazish va qayta tayyorlash tizimini takomillashtirish, shuningdek, ularni xaq tulanadigan jamoat ishlariga jalb qilinishini kengaytirish.

1.7.2.                  Aynщsa kishlok joylarida aholi bandligi barqaror usishini ta’minlash, oliy va o’rta maxsus kasb-xunar ta’limi muassasalari bitiruvchilari, Qurolli kuchlar safida muddatli xizmatni utab kaytganlar va aholining ijtimoiy zaif katlamlarining boshka toifalari ishga joylashtirilishiga xar tomonlama ko’maklashish va ta’minlash.

1.7.3.                  Yangi ish o’rinlari yaratilishini, shuningdek, ichki va tashki mehnat migratsiyasi jarayonlarini nazorat qilish ishlarida ijtimoiy sheriklar ishtirokini ta’minlash.

1.8. Taraflar mehnat muxofazasi va xavfsizligini hamkorlikning ustuvor yo’nalishlaridan biri deb xisoblagan xolda quyidagi majburiyatlarni o’z zimmmalariga oladilar:

1.8.1.                  Korxona, tashkilot va muassasalarda mehnat muxofazasi to’g’risidagi qonunchilikka rioya etilishi ustidan davlat va jamoat nazoratini kuchaytirish.

1.8.2.                  Mehnat kodeksining xavfsiz sharoitlar va mehnat muxofazasi kismidagi   me’yorlarni      amalga   oshirish   mexanizmini   takomillashtirish, shuningdek, O’zbekiston Respublikasining «Mehnatni muxofaza qilish to’g’risida»gi K,onunining me’yorlari va koidalariga amal qilinishini ta’minlash.

1.8.3.                    Mehnat muxofazasi masalalarining muxim o’rin tutishi xaqida jamoat fikrini shakllantirish bo’yicha ommaviy axborot vositalari orqali keng tushuntirish ishlarini olib borish.

1.8.4.                    Mehnat muxofazasi bo’yicha ish beruvchilarning mutaxassislari va saylangan vakillarining malakasini oshirish va ularning samarali ishlari uchun sharoitlar yaratib berilishi, jamoa shartnomalari va kelishuvlarida aks ettirilishi jarayonlari ustidan jamoat nazoratini ta’minlash.

1.9.   Ishlayotgan ishchi-xizmatchilar hamda ularning oila a’zolarini ijtimoiy himoya qilish, munosib xayot uchun mehnat qilish shart-sharoitlarini yaratib berish maqsadida Taraflar o’z zimmalariga quyidagi majburiyatlarni oladilar:

1.9.1.   Ishlab chiqilayotgan davlat dasturlarini amalga oshirish ishlarida faol ishtirok etish, kam ta’minlangan va bolali oilalarni, ishlayotgan onalarni ijtimoiy muxofaza qilish va qo’llab-quvvatlashning qonun xujjatlarida ko’zda tutilgan choralari amalga oshirilishini ta’minlab borish.

1.9.2.     X^aR bir maxallada yolgiz keksalar, pensionerlar, nogironlar, kam ta’minlangan va ko’p bolali oilalarga moddiy yordam ko’rsatish uchun xar yili "Navro’z" va "Mustakillik" bayramlari arafasida maqsadli tashkil etilgan umumxalk xayriya xasharlarida faol ishtirok etish.

1.9.3.             Jamoa shartnomalari va kelishuvlari orqali ko’p bolali va kam ta’minlangan oilalar vakillariga, urush va mehnat faxriylariga moddiy yordam kursatib borilishini nazoratga olish va ta’minlanishiga erishish.

1.10.              Ma’naviy-ma’rifiy ishlar, jismoniy tarbiyani ommalashtirish ishlari, mehnatkashlar va ularning oila a’zolarini soglomlashtirish ishlarida Taraflar o’z zimmalariga quyidagi majburiyatlarni oladilar:

1.10.1 Mehnat jamoalarida ma’naviy-ma’rifiy, goyaviy-mafkuraviy targibot ishlarini hamda jismoniy tarbiya va sportni ommalashtirish, ishchi xodimlar va ularning oilalari o’rtasida sport musobakalari tashkil etish.

1.10.2.     Tarmok kelishuvlari va jamoa shartnomalariga kiritish orqali ishchi xizmatchilar va ularning oila a’zolari uchun Respublikamizning tarixiy shaxarlari va obidalari, kadamjolariga va istiklol yillarida barpo etilgan bunyodkorlik majmualariga sayoxatlarni tashkil etish.

1.10.3.     Ish beruvchilarga xodimlar va ularning oila a’zolarini xar yili madaniy dam oldirish va soglomlashtirishni tashkil etish choralarini kurib borishni tavsiya qilish.

1.10.4.     Xdr yili kam ta’minlagan va ko’p bolali oilalar a’zolari, CHernobilь AESdagi falokatni bartaraf etish ishtirokchilari, baynalminalchi jangchilar, ishlayotgan mehnat faxriylari va nogironlarini imkoniyatdan kelib chikib, kasaba uyushmalari va boshka sohalardagi sanatoriylarida ish beruvchi va kasaba uyushmalari xisobidan bepul soglomlashtirishni ko’zda tutish.

1.10.5.           Yoz mavsumida bolalarni soglomlashtirish oromgoxlarida soglomlashtirilishini tashkil etishga qaratilgan tizimli chora-tadbirlarni amalga oshirib borish.

1.11.     Taraflar, ijtimoiy-mehnat munosabatlari sohasidagi muammolarni ma’rifiy yul bilan xal etish uslubi xisoblangan ijtimoiy mulokot goyasiga tayangan xolda, o’z zimmalariga quyidagi majburiyatlarni oladilar.

1.11.1.   Ijtimoiy-щtisodiy masalalarni tartibga soluvchi milliy qonun xujjatlarini bajarilish jarayonlarini takomillashtirish va muammolar bo’yicha takliflar berib borish.

1.11.2.   Dolzarb ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni muxokama qilish uchun X,okimiyat, Ish beruvchilarning vakillari xdmda viloyat kasaba uyushmalari faollari bilan davra suxbatlarini tashkil etib borish.

1.11.3.   Ish beruvchilar va Kasaba uyushmalarining qonuniy huquqlariga rioya etish, ularning qonun xujjatlarida belgilab quyilgan tartibda to’zilishiga va faoliyat yuritilishiga tuskinlik qilinishiga yul kuymaslik.

1.11.4.   Ish beruvchilar va tegishli kasaba uyushmalari (ularning birlashmalari) o’rtasidagi jamoa kelishuvlarini-tegishli yilning yanvar oyidan, korxonalarda ish beruvchilar va xodimlar o’rtasidagi jamoa shartnomalarini esa-mart oyidan kechiktirmay to’zilishini tashkil qilish.

VILOYAT HOKIMLIGINING MAJBURIYATLARI

2.1.     Maxalliy hokimiyat idoralari va barcha ish beruvchilar tomonidan O’zbekiston Respublikasining amaldagi qonunlariga asosan mehnatkashlar va ularning oila a’zolari uchun belgilangan barcha ijtimoiy va moddiy kafolatlar (ish xaqi, pensiya, stipendiya, kasallik varakalari, bolalarga beriladigan nafakalar) va boshka imtiyozlarning to’g’ri kullanishi hamda o’z vaqtida to’lanishini nazorat qiladi.

2.2.       O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tashabbusi bilan yillar nomlanishiga mutanosib ravishda qabul qilinadigan Davlat Dasturi tadbirlarini joylarda amalga oshirilishini nazorat qiladi.

2.3.   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009 yil 13 apreldagi "Ona va bola salomatligini muxofaza qilish, soglom avlodni shakllantirishga doyr qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida"gi PK,-1096 va 2009 yil 1 iyuldagi "2009-2013 yillarda aholini reproduktiv salomatligini mustaxkamlash, soglom bola tugilishi, jismoniy va ma’naviy barkamol avlodni voyaga yetkazish borasidagi ishlarni yanada kuchaytirish va samaradorligini oshirish            chora-tadbirlari Dasturi to’g’risida"gi PK,-1144-sonli karorlari ijrosini viloyat Soglikni saklash boshqarmasi va uning joylardagi tizimlari tomonidan bajarilishini nazorat qiladi.

2.4.   Viloyatda "Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi"ni viloyat xalk ta’limi, o’rta maxsus kasb-xunar ta’limi bopщarmalari, shaxar va tuman hokimliklari tomonidan amalga oshirilishini tashkillashtiradi va bajarilishini nazorat qiladi.

2.5.      O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011 yil 30 maydagi "2011-2015 yillarda yolgiz keksalar, pensioner va nogironlarni ijtimoiy himoya qilishni yanada kuchaytirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida"gi PK,-1542-sonli K,arorini viloyat mehnat va aholini ijtimoiy muxofaza qilish Bosh boshqarmasi va uning joylardagi tizimlari tomonidan bajarilishini nazorat qiladi.

2.6.   Mulkchilik shaklidan katьiy nazar barcha korxona va tashkilotlarda ish xaqi, pensiya, stipendiyalarni O’zbekiston Respublikasida urnatilgan eng kam ish xaqidan past bulishiga yul kuymaslik hamda ish xaqining o’z vaqtida tulanishi bo’yicha chora-tadbirlarni amalga oshiradi.

2.7.     Mehnatga layokatli aholini 2013-2015 yillar da samarali ishga band etish dasturlarining ishlab chiqilishi va amalga oshirilishini ta’minlaydi, ijtimoiy foydali mehnat bilan band bulmagan shaxslar xisobini yuritadi, ishsizlikka barxam berish bo’yicha ish olib boradi, ishsizlar uchun xaq tulanadigan jamoa ishlarini tashkil etadi.

2.8.     Ijtimoiy himoyaga muxtoj aholining va mehnat bozorida rakobatlasha olmaydigan Fuqarolarni ishga joylashishi uchun kvota belgilaydi. Kasanachilik ish o’rinlarini tashkil etadi. Mehnat va aholini ijtimoiy muxofaza qilish boshqarmasi bilan hamkorlikda yaratilgan ish o’rinlari monitoringini olib boradi.

2.9.     O’zbekiston Kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashining 2011 yil 5 avgustdagi xatida bayon etilgan taklifni, ya’ni O’zbekiston Respublikasi "Mehnatni muxofaza qilish to’g’risida"gi K,onunining 24-moddasiga asosan standartlar, ergonomika, mehnatni muxofaza qilishga doyr koidalar va me’yorlar talablariga javob bermaydigan ishlab chiqarish vositalarini ishlab chikish, tayyorlash, ta’mirlash, texnologiyalarni joriy etishga yul kuymaslikda kasaba uyushmalari nazoratini kuchaytirish maqsadida, Respublikamizda ishlab chiqarilayotgan yoki xorijdan sotib olinayotgan ishlab chiqarish vositalari va texnologiyalarni sinash va foydalanishga qabul qilish davlat komissiyalari tarkibiga viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasi kengashining mehnatni muxofaza qilish xizmati xodimlari kiritilishini ta’minlaydi.

2.10.     O’zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muxofaza qilish vazirligi X,ay’ati, O’zbekiston kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashi Rayosati hamda O’zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi Ijroiya kumitasi tomonidan 2012 yil 3 sentyabrda tasdiqlangan "Mehnatni muxofaza qilish tadbirlarini rejalashtirish bo’yicha tavsiyalar" dan kelib chikib, xar bir korxona, tashkilot va muassasalar (ayniksa davlat byudjetidan moliyaviy ta’minlanadigan tashkilot va muassasalar) dagi jamoa shartnomasida mehnat muxofazasi bo’yicha bitim to’zilishi va unga kiritiladigan tadbirlarning yillik xarajatlar smetasiga kiritgan xolda moliyalashtirilishi choralarini ko’radi va ularning bajarilishini nazorat qiladi.

2.11.                      Shaxar va tuman hokimliklari, viloyat xalk ta’limi, viloyat o’rta maxsus va kasb-xunar ta’limi, soglikni saklash boshqarmalari bilan birgalikda oliy va o’rta-maxsus bilim yurtlarining akademik litseylari va kasb-xunar kollejlari, umumta’lim maktablari, maktabgacha tarbiya muassasalari, shifoxonalarni, bolalarni soglomlashtirish oromgoxlari, sanatoriy-profilaktoriylar, bolalar uylari va internatlarni ozik-ovkat maxsulotlari, yumshok va kattik jixozlar bilan birinchi navbatda ta’minlash bo’yicha tadbirlarni amalga oshiradi. Ularni moddiy texnika hamda davolash bazalarini talab darajasiga yetkazishni nazoratga oladi.

2.12.                      SHaxar va tuman hokimliklari tomonidan byudjet tashkilot muassasalari (soglikni saklash, xalk ta’limi, madaniyat xodimlari)ga maxalliy byudjet xisobidan mehnatni muxofaza qilish uchun mablag ajratishni nazorat qiladi.

2.13.                      O’zbekiston Respublikasining «Iste’molchilar huquqlarini himoyalash to’g’risida» gi K,onuni talablarini savdo, umumiy ovkatlanish, transport, maishiy, kommunal xizmat ko’rsatish va boshka sohalarda korxonalar va tashkilotlar tomonidan bajarilishini nazorat qiladi hamda bajarilgan ishlarning oshkoraligini ta’minlaydi.

2.14.     Jamoat transportining samarali ishlashini ta’minlaydi, uning faoliyatini nazorat qilishni kuchaytiradi.

2.15. Mulkchilik shaklidan katьiy nazar korxona va tashkilotlar daromadlarini mulkdor yoki mehnat jamoasi a’zolarining roziligisiz viloyat, shaxar, tuman extiyojlariga kisman yoki tula jalb qilinishiga yul kuymaydi.

2.16.         Huquqni muxofaza qilish organlariga korruptsiya, jinoyatchilik, giyoxvandlikka karshi kurashni kuchaytirish va jamoat tartibini saklash bo’yicha choralarni amalga oshirishda yordam beradi.

2.17.         Viloyat Markaziy bank bosh boshqarmasi, Moliya va Statistika boshqarmalari tomonidan xodimlarning ish xaqdarini vaqtida berilishini nazorat qilish maqsadida ish faoliyatida foydalanish uchun ish xaqidan karzdorlik to’g’risidagi ma’lumotni viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasiga xar oyda takdim etib boradi.

2.18.  Aholining kundalik extiyojlarini krndirish, shu jumladan, zamonaviy yangi xizmat turlarini tashkil etish va viloyatning kishlok xududlarida aholining turmush madaniyatini oshirishni ta’minlaydi.

2.19.       Viloyat statistika boshqarmasi tomonidan viloyatda ijtimoiy rivojlanishning yakunlari va isloxotlarni borishi to’g’risidagi ma’lumotni ish faoliyatida foydalanish uchun viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasiga xar oyda takdim etib boradi.

2.20.   Mehnatga layokatli aholini, birinchi navbatda yoshlarni, uch tomonlama kelishuv asosida o’rta-maxsus kasb-xunar ukuv yurtlari bitiruvchilarini ish bilan ta’minlash choralarini ko’radi. Yangi ish o’rinlarini tashkil etish yo’zasidan tadbirlarni davom ettiradi.

2.21.   Bush ish o’rinlari yarmarkalarini bevosita mehnat resurslari ziyod bo’lgan xududlarda hamda oliy va o’rta maxsus Ukuv yurtlarida utkazilishini amalga oshiradi.

2.22.   Xususiylashtirilayotgan korxonalarning asosiy fondlari sotilishi va ish o’rinlari kiskartirilishini oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlarni ko’radi.

2.23.   Ayrim toifadagi xodimlar uchun mehnat shart-sharoitlarini o’zgartirish, shuningdek, kelgusida xodimlarni ommaviy tarzda ishdan ozod qilinishi xususida mazkur kelishuv ishtirokchilariga buysunuvchi Ish beruvchilar kasaba uyushmasi bilan kamida uch oy oldin maslaxatlashib oladi.

2.24.   Viloyat korxona, xujalik va muassasalari moliyaviy axvolidan katьiy nazar xodimlarga ish xaqi to’lanishini nazorat qiladi va amaliy yordam beradi.

2.25.   Viloyat mehnat va aholini ijtimoiy muxofaza qilish Bosh boshqarmasi va uning joylardagi bulimlari tomonidan xodimlar malakasi oshiriladi va qayta ukitiladi, yangi ish joylari barpo etiladi.

2.26.       Davlat buyurtmasi bo’yicha ishlab chiqariladigan maxsulotlar (bajariladigan ishlar, kursatiladigan xizmatlar) uchun yo’naltirilgan byudjet mablaglari tarkibidagi ish xaqi kismini maqsadli ishlatilishi ustidan birgalikdagi nazoratni amalga oshiradi.

2.27.  Paxta yigim-terim davrida oliy va o’rta-maxsus kasb-xunar kollejlarida taxsil olayotgan iqtisodiy nochor oilalar farzandlarini mavsumiy poyafzallar va issik kiyim-boshlar bilan ta’minlashni tashkil etadi.

2.28.                      «Ax,olini ish bilan ta’minlash to’g’risida»gi K,onunning 20-moddasiga binoan aholini ish bilan ta’minlashga ko’maklashuvchi maxalliy muvofiqlashtiruvchi kumitasining faoliyatini yulga kuyadi.

2.29.                      Xususiylashtirish jarayonida "Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to’g’risidagi Qonunning 8-modtsasiga (xususiylashtirish komissiyalariga mehnat jamoasi vakilini kiritish nuktai-nazaridan) ogishmay rioya qilinadi.

2.30.      X,alkaro mehnat tashkilotining 138, 182-sonli Konventsiyalariga binoan ishga qabul qilish uchun eng kichik yoshga rioya etish hamda bolalar mehnatining ogir shakllarini ta’kikdash yo’zasidan aniq maqsadga yo’naltirilgan ish olib boriladi.

2.31.      X,alkaro iqtisodiy (moliyaviy) inkiroz sharoitlarini oldindan tahlil qilib borish, ish joylarini kiskartirilishi, korxona va tashkilotlarning tugatilishini oldini olish choralarini ko’radi.

2.32.      Viloyatda faoliyat yuritayotgan nodavlat sektori tizimidagi korxona va muassasalarda kasaba uyushmasi tashkilotini to’zishda viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasiga ko’maklashadi.

2.33.      Yozgi soglomlashtirish mavsumida bolalarni qo’shimcha ravishda dam oldirish uchun zarur bo’lgan mablaglarni o’z vaqtida tulщ tushirib berilishi choralarini ko’radi. Viloyat, shaxar va tuman hokimliklari, "Maxalla" jamgarmasi hamda xomiylar xisobidan 1-ilovaga asosan bolalarni yozgi dam olishlarini ta’minlaydi.

2.34.         Bolalar dam olish va soglomlashtirish maskanlarini kurish, kapital ta’mirlash, rekonstruktsiya qilish bo’yicha manzilli Dasturlarni tashkilot va xujalik organlari orqali bajarilishini nazorat qiladi.

2.35.     Aholi o’rtasida jismoniy tarbiya va sportni ommalashtirish, buning uchun korxona, tashkilot, muassasa va xujaliklarda sport musobakalarini muntazam utkazish va B.U.S.M. sport bazalarini mustaxkamlashga amaliy yordam beradi.

2.36.     Korxona, tashkilot va muassasalarda "Ma’naviyat va ma’rifat" xonasini tashkil etib, uni talab darajasida jixozlash, O’zbekiston Respublikasi Prezidenta I.Karimov asarlari, Mustakillik yillarida chop etilgan zamonaviy adabiyotlar hamda plakat, stend va texnik jixozlar bilan ta’minlashga yordam kursatadi.

2.37.     Milliy istikdol goyasini yosh avlod kalbi, ongiga chuqur singdirish, ularni avlodlarimizning bebaxo merosi milliy kadriyat va an’analarimizga munosib bulishlariga erishish maqsadida viloyat, shaxar, tuman "Ma’naviy targibot" markazini jalb etgan xolda korxona, tashkilot, umumta’lim maktablari, kasb-xunar kollejlari va oliy ta’lim muassasalarida targibot ishlarini olib borilishiga ko’maklashadi.

2.38.      Palata, kasaba uyushmalari, shaxar va tuman hokimliklari bilan hamkorlikda xar bir tuman va shaxar bo’yicha kollejlarning bitiruvchilarini o’z mutaxassisligiga muvofiq ish bilan ta’minlash yo’zasidan tegishli tashkilotlar tomonidan aniq maqsadli tadbirlarni amalga oshirilishida amaliy yordam beradi.

2.39.   Viloyat taksimot rejasiga korxona, tashkilot va muassasalarning xujalik mablaglari xisobidan "Ishonch" va "Ishonch-Doverie" gazetalariga obuna bulishni kiritadi.

 2.40.   Viloyat aholisini ijtimoiy xdmoya qilish maqsadida maxalliy byudjetdan 2-ilovada kursatilayotgan mikdorda mablaglar shaxar va tumanlar kesimida ajratilishiga yordam beradi.

2.41.   Viloyat "Bandlik" dasturiga asosan yangi ish o’rinlari tashkil qilinishida, shu jumladan ijtimoiy himoyaga muxtoj shaxslar uchun kvota bo’yicha ish o’rinlari barpo qilinishida va yirik sanoat korxonalarida kasanachilik bo’yicha ish o’rinlari ochilishida amaliy yordam beradi (Ilova -3).

 2.42.                     Maktablarda, maktabgacha tarbiya muassasalarida bolalarning salomatligini mustaxkamlash, ta’lim olish va xar tomonlama kamol topishi uchun shart-sharoitlarni yaxshilaydi. Kam ta’minlangan oilalar ukuvchi farzandlariga kishki kiyim-bosh, 1-sinf ukuvchilariga ukuv anjomlari komplekti bilan ta’minlash choralarini ko’radi (Ilova-4).

2.43.                     Turli manbalar xisobiga 5-ilovada keltirilgan ijtimoiy ob’ektlarni ishga tushirish bo’yicha chora-tadbirlar belgilaydi va amalga oshiradi.

2.44.                     Ijtimoiy infrato’zilmani, ayniksa kishlok joylarida rivojlantirishning aniq kursatkichlarini belgilaydi.

VILOYAT KASABA UYUSHMALARI TASHKILOTLARI BIRLASHMASINING MAJBURIYATLARI

3.1 Kasaba uyushmalari, mehnatkashlarni birlashtirgan yagona jamoatchilik tashkiloti sifatida ijtimoiy sherikchilikning ustuvor maqsad va vazifalarini amalga oshiradilar. Ular davlat to’zilmalari, nodavlat-notijorat tashkilotlari, ish beruvchilar, mehnatni iqtisodiy, ijtimoiy va ma’naviy xdmoya kiluvchilarning barchasi bilan hamkorlik qiladilar va quyidagi majburiyatlarni oladilar:

3.1.1. «Ma’naviyat va ma’rifat» markaziga Ish beruvchilar va boshka jamoat tashkilotlariga kasaba uyushma a’zolarini, yoshlarni va mehnatkashlarni yuksak vatanparvarlik, o’z vatani bilan faxrlanish, boy madaniy me’rosga va tarixiy an’analarga xurmat, mustakillik goyalariga sadokat ruxida tarbiyalashga yordam beradi.

3.1.2 Mehnatkashlar va ularning oila a’zolarini soglomlashtirish tadbirlarini amalga oshiradi. Ijtimoiy sugo’rta byudjeti xisobidan mehnatkashlarni sanatoriylarda soglomlashtiradi hamda bolalarni yozgi dam olish oromgoxlarida dam olishlarini ta’minlaydi (Ilova-1).

3.1.3.   Tasdiqlangan xarajat smetalari asosida viloyatda utkaziladigan sport va madaniy-ma’rifiy tadbirlar uchun O’zbekiston kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashi Rayosati tomonidan belgilangan mikdorlar doirasida mablag ajratadi. (Ilova-7)

3.1.4.   Ish beruvchilarning jamoalarda tartib va intizomni ta’minlash, mehnat va maishiy sharoitlarni yaxshilash hamda mehnatni muxofaza qilish koidalari va me’yorlariga rioya etilishini, ekologik jixatdan xavfsizlikni ta’minlash borasidagi faoliyatini katьiy nazorat qiladi va ularga xar tomonlama yordam beradi.

3.1.5.   Mehnatkashlarning mehnat huquqlari va qonuniy manfaatlarini xdmoya qiladi, ishlab chiqarishda mehnat qonunchiligini bajarilishini, ayniksa mehnatni muxofaza qilish, ish vaqti, ta’tillar va boshka mehnat shartlari soxdsida ayollar va 18 yoshga tulmagan shaxslar uchun qo’shimcha imtiyozlar belgilash ustidan jamoatchilik nazoratini olib boradi.

3.1.6.        To’zilgan tadbirlarda belgilangan tartibda Kasaba uyushmalari kumitalari xisobidan muxtoj va kam ta’minlangan mehnatkashlarning oilalariga tasdiqlangan xarajat smetalari asosida moddiy yordam beradi (Ilova-7).

3.1.7.        Mehnatga xaq to’lash tizimini tartibga solish maqsadida ishchi xodimlarning oylik ish xaqlarini jamoa shartnomalarida belgilangan muddatlarda berilishini O’z.KUFKning 2011 yil 11 noyabr 5-5 "o" sonli rayosat karori bilan tasdiqlangan "Kasaba uyushma organlari tomonidan ish xaqining o’z vaqtida tulanishi ustidan jamoatchilik nazoratini olib borishning Namunaviy Tartibi" asosida nazorat qiladi va amaliy yordam beradi. Oylik ish xaqlari vaqtida berilmay kolganda ishlovchilar nomidan ish xaqini majburan undirish bo’yicha da’vogar sifatida sudlarga murojaat etadi.

3.1.8.             Viloyatdagi ayrim korxonalarni inkirozga uchraganligi yoki qayta tashkil etilganligi tufayli ishdan bushab kolgan xodimlarini ijtimoiy himoya qilish, Ish beruvchidan ularni korxona mablagi xisobidan qayta uqitishni ta’minlash choralarini kurishini talab qiladi va Mehnat Kodeksi talablariga rioya etilishini nazorat qiladi.

3.1.9.          Aholini ish bilan ta’minlash hududiy dasturlariga xususiy tadbirkorlik, xalk xunarmandchiligi va kasanachilik mehnatini rivojlantirishga doyr aniq takliflar kiritadi. Kichik biznes, xususiy tadbirkorlar, dexkon-fermer xujaliklari, kasanachilarning qonun xujjatlarida belgilangan ijtimoiy va mehnat kafolatlarini ta’minlashga, yangi ish o’rinlari yaratish hududiy dasturlarini amalga oshirishda ko’maklashadi. Bu borada viloyat mehnat organlari bilan hamkorlikda yangi ish o’rinlari monitoringini olib boradi.

3.1.10.     Bandlik yo’nalishlari bo’yicha shaxar-tumanlar kesimida ish o’rinlari tashkil etish va aholi bandligini ta’minlash uchun viloyat Bandlik Dasturini ishlab chikishda faol katnashadi va o’z takliflarini beradi.

3.1.11.       O’zbekiston Respublikasining mehnat to’g’risidagi va «Aholini ish bilan ta’minlash to’g’risida»gi hamda aholiga va mehnatkashlarga beriladigan ijtimoiy imtiyozlar va kafolatlar to’g’risidagi me’yoriy xujjatlarga Ish beruvchilar tomonidan rioya etilishini nazorat qiladi.

               3.1.14.       O’zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muxofaza qilish vazirligi X,ay’ati, O’zbekiston kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashi Rayosati hamda O’zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi Ijroiya kumitasi
tomonidan 2012 yil 3 sentyabrda tasdiqlangan "Mehnatni muxofaza qilish tadbirlarini rejalashtirish bo’yicha tavsiyalar" dan kelib chikib, xar bir korxona, tashkilot va muassasalar (ayniksa davlat byudjetidan moliyaviy ta’minlanadigan tashkilot va muassasalar) dagi jamoa shartnomasida mehnat muxofazasi bo’yicha bitim to’zi lishi va unga kiritiladigan tadbirlarning yil lik
xarajatlar smetasiga kiritgan xolda moliyalashtirilishiga erishadi va ularning bajarilishini nazorat qiladi.

3.1.15.       Mulkchilik shaklidan katьiy nazar barcha korxonalarda mehnat muxofazasi xizmatini tashkil etish, bu boradagi tadbirlarni moliyalashtirish va ajratilgan mablaglarni to’g’ri sarflanishini, ishlab chiqarishda sodir bo’lgan baxtsiz xodisa natijasida nogironlikka chalinganlar va xalok bo’lganlarning oilalariga tovon pullarini o’z vaqtida va to’g’ri to’lanishini nazorat qiladi va nizolik xolatlarda sudlarga mehnatkashlarni ijtimoiy himoya qilish maqsadida da’vo arizalari bilan murojaat qiladi.

3.1.16 Mehnat jamoalarida mehnat va dam olish sharoitlarini yaratilishini, ishlovchilarning maxsus kiyim va shaxsiy himoya vositalari, sut, davolash-profilaktika ozik-ovkati, gazli shur suv bilan ta’minlanishini doimiy ravishda nazoratiga oladi va Ish beruvchidan bajarilishini talab qiladi.

3.1.17.    Kasaba uyushmalari tashkilotlari, Xotin-kizlar kumitasi va Kamolot YoIX, viloyat kengashi bilan hamkorlikda viloyat xududida ish bilan band bulmagan aholini, ayniksa yoshlarni, xotin-kizlarni ishga joylashtirishga ko’maklashadi.

3.1.18.         "Ustoz-shogird" tizimini joriy etishda ko’maklashadi. Kam ta’minlangan oiladan bo’lgan kasb-xunar kollejlari bitiruvchilariga amaliyot utayotgan davrda eng kam ish xaqini 20 foizi mikdorida va kollejni bitirib ishga joylashgandan sung eng kam ish xaqini 50 foizi mikdorida kasaba uyushmasi mablaglaridan moddiy yordam kursatadi.

3.1.19.     Xodimlarning yozma roziligi bilan plastik kartochkaga oylik maoshidan 50 foizdan ko’p bulmagan mikdorda mablag utkazilishiga rioya etilishini nazorat qiladi.

3.1.20.     Xodimlar, talabalar va ukuvchi yoshlarni huquqiy madaniyatini hamda savodxonligini oshirish bo’yicha chora tadbirlarni amalga oshirilishini tashkil qiladi.

3.1.21.           Viloyat Mehnat va aholini ijtimoiy muxofaza qilish Bosh boshqarmasi bilan hamkorlikda viloyatda yaratilgan yangi ish o’rinlari monitoringini utkazishda va ular xaqikatda yaratilganligini nazorat qilishda viloyat hokimligiga yakindan yordam beradi.

3.1.22.    Kasaba uyushma tashkilotlari to’zilgan, lekin palataga a’zo bulmagan xujalik sub’ektlarini palataga a’zo qilishga ko’maklashish masalalarida ishtirok etadi.

IV. SAVDO-SANOAT PALA TASI NAMANGAN VILOYAT HUDUDIY BOSHQARMASI MAJBURIYATLARI

4.1. Xujalik yuritishning yangi shakllarini joriy etishda faol katnashadi, viloyat   iqtisodiyotiningustivor   yo’nalishlarini   rivojlantiradi,   ishlab chikdrishni rivojlantirishni ragbatlantiruvchi nodavlat jamgarmalar va ukuv uslubiy markazlar faoliyatini muvofiqlashtiradi.

4.2.   Kichik va xususiy tadbirkorlik korxonalarida ishlab chiqarish jarayonini moddiy texnik jixatdan ta’minlashda va rakobatbardosh maxsulot yaratish va ishlab chiqarish borasida faoliyatlar samaradorligini oshirishda yordam beradi, ularda bankrotlik va ishsizlikka yul kuymaslik choralarini ko’radi.

4.3.   Kichik va xususiy tadbirkorlik korxonalariga xorijiy sarmoyalarni jalb etish bo’yicha faoliyatni yulga kuyadi, shu jumladan, jalb etilayotgan xorijiy kreditlar loyidalarining samaradorligi monitoringini utkazadi.

4.4.   Mulkchilik shaklidan katьiy nazar barcha tovar ishlab chiqaruvchilarga dastlabki xisob-kitob va xisobot sarmoyalari jalb etish, maxsulotni eksport qilish bilan boglik bo’lgan barcha masalalarda hamda marketing, menejment, moliya va tijorat bo’yicha xodimlarni tayyorlash va ularni malakasini oshirishda xar tomonlama amaliy yordam beradi.

4.5.   Davlat idoralarida, jamoat va xujalik tashkilotlarida Palata a’zolari nomidan ish ko’radi hamda ularning manfaatlarini himoya qiladi.

4.6.   Kichik korxonalarda ishlab chiqarishni tashkil etishda hamda yangi texnologiyalarni joriy etish xisobiga qo’shimcha ish joylarini tashkil qilishda ko’maklashadi.

4.7.   Viloyatda kamyob bo’lgan xalk iste’moli mollari, ozik-ovkat maxsulotlari ishlab chiqarishni ko’paytirayotgan va aholiga turli xizmat ko’rsatish mikdorini oshirayotgan Palata a’zolariga moddiy, tashkiliy, uslubiy va amaliy yordam kursatadi, ularga tegishli bo’lgan bino, inshoot, uskunalar, transport va texnika vositalariga hamda boshka mulkka doyr huquqlarini himoya qiladi.

4.8.   Viloyat hokimligi, viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasi bilan hamkorlikda Palataga a’zo tashkilot va korxona raxbarlarining huquq va mehnat qonunchiligi asoslari bo’yicha ukuvini tashkil etadi, ularning huquqiy masalalariga doyr adabiyotlar bilan ta’minlaydi.

4.9.     Palataga a’zo bo’lgan barcha korxonalarda jamoa shartnomalarining to’zilishini, shuningdek, kasaba uyushma kumitasi bilan kelishgan xolda ichki mehnat tartib koidalarini ishlab chщish va bajarilishini ta’minlash mas’uliyatini ularning raxbarlariga yuklaydi.

4.10.               Kichik va xususiy tadbirkorlik korxona raxbarlari tomonidan O’zbekiston Respublikasining amaldagi qonunlarida jamoat va mehnat shartnomalarida belgilangan mehnat huquqlarini ta’minlanishini hamda xodimlarga ijtimoiy imtiyozlar berilishini nazorat qiladi.

4.11.     Palataga a’zo bo’lgan korxonalarda qonunchilikka muvofiq soglom ish sharoitlarini yaratadi, mehnatni muxofaza qilish xizmati faoliyatini tashkil etadi, madaniy-maishiy ob’ektlar, sport soglomlashtirish inshootlarini bunyod etish ishlarini amalga oshiradi hamda kasaba uyushmalariga mehnat jamoasida madaniy-ma’rifiy, jismoniy tarbiya va sport soglomlashtirish tadbirlarini utkazish uchun mablag ajratish masalasiga amaliy yordam beradi.

4.12.     Palataga a’zo bo’lgan korxonalarda ijtimoiy himoyaga muxtoj va mehnat bozorida rakobatlasha olmaydigan Fuqarolarni ishga qabul qilish uchun belgilangan kvotalarga rioya etilishini ta’minlaydi.

4.13.               Kasaba uyushmalarining huquq va kafolatlariga rioya etadi, korxonalardagi boshlangich kasaba uyushma tashkilotlari faoliyati uchun zarur sharoitlarni yaratadi.

4.14.    Kichik biznes sub’ektlariga yuridik xizmatlar ko’rsatish, solik, moliya, bank va boshka to’zilmalar bilan o’zaro hamkorlik qilishni tashkil etishda yordam kursatadi.

4.15.    X,ar yili iqtisodiy faoliyatni eng yaxshi natijalar bilan yakunlagan kichik va o’rta korxonalarni, fermer va dexkon xujaliklarini, tadbirkorlarni, ijarachilar va xalk xunarmandlarini aniqlash va ularni jamoatchilik o’rtasida targibot etish maqsadida kurik tanlovlar utkazadi.

4.16.    Palataga a’zo bo’lgan korxona raxbarlarining ish xaqini o’z vaqtida to’lashning amaldagi qonun xujjatlariga muvofiq belgilangan tartibiga rioya qilishi ustidan nazoratni urnatadi.

4.17.    Viloyat tuman va shaxarlarida kishlok xujalik maxsulotlari savdo yarmarkalarini tashkil qiladi.

4.18.              Fermer xujaliklarida xodimlar mehnat munosabatlarini rasmiylashtirish, fermerlarga huquqiy yordam ko’rsatish ishlarini tashkil qiladi.

4.19.    Davlat va yirik korxonalar tomonidan chorvachilik, parrandachilik, balikchilik, asalarichilik va sabzavotchilikni rivojlantirishda viloyat hokimligi hamda viloyat kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasi kengashi
bilan hamkorlikda ish olib boradi.

4.20.  Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish orqali yangi ish o’rinlari yaratish borasida yoshlar, shuningdek, kasb-xunar kollejlari va akademik litseylari ukuvchilarida tadbirkorlik kunikmalarini shakllantirish, Xukumatimiz tomonidan qabul kilingan qonun xujjatlari bilan kichik biznesga qaratilgan e’tibor va berilayotgan imtiyozlar, yaratilayotgan shart-sharoitlarni

etkazish orqali ularni o’z oilaviy biznesini boshlashlariga amaliy yordam beradi.

4.21.              Palata - kasaba uyushmalari, Viloyat Markaziy banki hamda "Kamolot" Yoshlar ijtimoiy xarakati bilan hamkorlikda "Yosh tadbirkor-yurtga madadkor" mavzusi asosida amaliy ukuv seminarini utkazadi va yoshlarni jalb kilgan xolda davomiyligini ta’minlaydi.

4.22.        Kichik biznes va xususiy tadbiqorlikni rivojlantirish, mavjud muammolarni bartaraf etish, vaqtincha faoliyat ko’rsatmayotgan kichik biznes sub’ektlarini faoliyat ko’rsatmaslik sabablarini urganish, ularni soglomlashtirish orqali ishlab chiqarishni yangi ilgor usullarini joriy etish bilan yangi ish o’rinlari yaratish maqsadida alokador viloyat tashkilotlari bilan kushma ish reja-tadbirlarini ishlab chikadi va bajarilishiga erishadi.

4.23.        Viloyatda kichik biznes sub’ektlarini moliyaviy qo’llab-quvvatlash maqsadida ajratilayotgan kredit liniyalari bo’yicha bank muassasalari bilan hamkorlikda tadbirkorlik sub’ektlari va yoshlar ishtirokida seminar yigilishlar utkazadi, tadbirkorlik sub’ektlariga kerakli texnologiyalarni topib, olib kelish va ishga tushirishga, ishlab chiqarilayottan maxsulotlarni Palataning maxsus saytlari orqali reklama qilishga, ular tomonidan ishlab chiqarilayottan maxsulotlarni tashki bozorga olib chikishlariga amaliy yordam beradi, shuningdek, xorijiy ishbilarmonlar bilan hamkorlik alokalarini urnatishlarida keng qo’lamli xizmatlarni kursatadi.

4.24 Palataga a’zo bo’lgan, lekin kasaba uyushma tashkilotlari to’zilmagan xujalik sub’ektlarini kasaba uyushmalariga jalb etilishiga ko’maklashadi.

V. KELISHUVNING AMAL KDLISHI, UNI AMALGA OSHIRISH MEXANIZMIVA BAJARILISHI UCHUN TARAFLARNING

JAVOBGARLIGI.

5.1.     Mazkur kelishuv 2013-2015 yillar uchun to’zilgan bulib yangisi qabul kilingunga kadar amalda buladi. Kelishuv Namangan viloyatining butun xududida amal qiladi. Kelishuvning ilovalari xar yili qayta tasdiqlanib boriladi.

5.2.     Taraflar mazkur Kelishuvni ijtimoiy-iqtisodiy masalalar xususida kelishib ish olib borishning umumiy printsiplarini belgilab beruvchi ijtimoiy sheriklikning asosiy xujjati deb e’tirof etadilar hamda mazkur Kelishuvga amal qilish, uning barcha shartlarini bajarish majburiyatini o’z zimmalariga oladilar.

5.3.     Mazkur Kelishuvning ayrim me’yoriy xolatlari viloyat tarmok kelishuvlariga va mehnat jamoalarining jamoa shartnomalariga kiritish orqali amalga oshirilishi lozim.

5.4.     Mazkur Kelishuvga imzo chekkan xar bir Taraf uning maqsadlari ruyobga chiqarilishi uchun o’z vakolatlari doirasida mas’uliyatni tan oladi va yo’zaga kelishi mumkin bo’lgan muammolarni xal etishda hamkorlik qilish majburiyatini oladi.

5.5.     Taraflar mazkur Kelishuvning amal qilish davrida quyidagilarni zarur deb xisoblaydilar:

a)      ijtimoiy-mehnat munosabatlarining eng muxim masalalari yo’zasidan
Taraflarning manfaatlariga taallukli karorlar qabul qilishdan oldin o’zaro
maslaxatlashuvlar utkazish;

b)      yilda kamida bir marta Kelishuv bajarilishining borishi va yakunlarini

muxokama qilib borish.

5.6.     Mazkur Kelishuvga imzo chekkan Taraflarning xar biri unga avval olingan majburiyatlar bajarilishiga tuskinlik kilmaydigan o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish yo’zasidan takliflar berishga xaqlidir. Ushbu takliflar Taraflarning o’zaro roziligi bilan qabul qilinishi mumkin.

5.7.     Mazkur Kelishuv bajarilishi ustidan nazoratni Taraflar tomonidan tasdiqlangan uch tomonlama komissiya amalga oshiradi (Ilova-8).