Namangan pedagogika kolleji

38-mavzu: Nutq. Bolalarda nutqning rivojlanishi
Reja:

1. 
   Nutq to’g’risida umumiy tushuncha
   
2. 
   Bola nutqining xususiyatlari
   
3. 
   Tarbiyachining bolalar nutqini rivojlantirishdagi vazifalari
   

Tayanch tushunchalar:Nutq to`g`risida umumiy tushuncha. Nutq va til. Nutq va tafakkurning o`zaro bog’liqligi. Nutqning fiziologik asoslari. Nutq turlari: og`zaki, yozma, monologik, dialogik, ichki va tashqi, imo-ishorali, aks-sadoli, yig`iq va yoyiq kabilar. Nutq sifatlari va vazifalari. Bolalarda nutqning rivojlanishi.Bola nutqining xususiyatlari. Nutqning muomalada ko’rinishi. Bola nutqining rivojida oila muhitining o’rni. Egosentrik nutq. Tarbiyachining bolalar nutqini rivojlantirishdagi vazifalari.

Kishilarning til vositasida o‘zaro munosabatda bo‘lish jarayoninutq deb ataladi. Nutq va tilni aynan bir narsa deb hisoblash yaramaydi. Nutq odam boshqa kishilar bilan munosabatda bo‘lish maqsadida tildan foydalanish faoliyatidir. Har bir odam muomalani o‘zicha amalga oshiradi. Kishilar nutq yordamida o‘z zamondoshlariga muayyan vaqtda nimalar yuz berayotganini xabar qilibgina qolmaydilar, balki insoniyat to‘plagan bilimlarining hamma boyligini avloddan avlodga o‘tkazib beradilar ham. Bola nutqni egallab olgandan so‘ng o‘zi tugilgan jamiyat hayotida kishilar bilan munosabatda bo‘ladi. Til milliy xarakterga ega ijtimoiy tarixiy hodisadir. Turli kishilarda jumla tuzilishi ham bir-biridan farq qiladi. Agar bola biror sabablarga ko‘ra nutqni egallab olmasa, uning aqliy kamoloti juda past darajaga tushib qolgan bo‘lar edi. Yuqorida aytib o‘tilganidek tafakkur va nutq bir-biri bilan bog‘lanib ketgan. Odam o‘ylayotganda odatda fikrlar jumlalartarzida, ichki nutq deb ataluvchi nutq tarzida ifoda etiladi. Darhaqiqat, bir-ikki so‘zni ichingizda aytmasdan turib, biror narsa haqida so‘zlab ko‘ringchi, siz bunga erisha olmaysiz.