Namangan muxandislik-texnologiya

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Sovunni qayta ishlash va uni tovar holatiga keltirish haqida qisqaCha ma‟lumot bering.
   
2. 
   Xo`jalik sovuniga ishlov berish texnologiyasi haqida gapiring.
   

Tayanch so`z va iboralar

1. 
   Rang beruvchi moddalar
   
2. 
   Hid beruvchi moddalar
   
3. 
   Stabilizatorlar
   
4. 
   Tuzlash.
   

10-MA‟RUZA.

YOG‟ VA MOYLARNI QAYTA ISHLASHNING XOM ASHYO, ASOSIY VA IKKILAMCHI MAHSULOTLARINING EKSPERTIZASI

Reja:

1. 
   “Matssoni” liniyasida atir sovun asosiga ishlov berish sxemasi.
   
2. 
   Xo`jalik va atir sovuni sifat ko`rsatkichlari.
   

Xo`jalik va atir sovuni sifat ko`rsatkichlari. Sovunlar sifatining asosiy ko`rsatkichlaridan biri yog‟ kislotalar miqdori. Sovunni mukammal mahsulotligini aniqlash uchun “sifat soni” (S.s.) ko`rsatkiChi kiritilgan. Sifat soni (S.s.) – bu sovun bo`lagidagi yog‟ kislotalar miqdori. U quyidagi formula buyicha aniqlanadi:

S.s. = m ; bu erda: m – sovun bo`lagining og`irligi, g;

Yo.k.- yog‟ kislotalar miqdori, %;

Standart bo`yicha og`irligi 400 g 60 % li xo`jalik sovunining sifat soni 240,6 g; 72%-li sovun uchun (bo`lak og`irligi 250 g); 180,4g ga teng bo`ladi.

Bolalar sovuni va I – III guruh massasi 100g bo`lgan atir sovunlari uchun sifat soni 75,1g., 80% li uchun 80,1g. ga teng.

Yog‟ kislotalarini miqdoriga qarab sovun sifat sonini olish uchun sovun bo`lagining og`irligi to`g`rilanadi.

Sovunni muhim ko`rsatkichlaridan biri yog‟ kislotalarning titri hisoblanadi. Xo`jalik sovuni uchun bu ko`rsatkich 35-420C; atir sovun uchun 36-410C bo`lishi lozim. Titrning kamayishi sovunning eruvchanligini va sarfini ko`paytiradi.

Xo`jalik sovunda erkin ishqor miqdori 0,2 % gacha, atir sovunda 0,1 % gacha Na<sub>2</sub>SO<sub>3</sub> ning miqdori xo`jalik sovunida 1,0 % gacha, atir sovunda 0,3 % gacha bo`lishi kerak. Sovun tarkibida erkin ishqorni miqdorini ko`payishi terini quruqlanishiga va matoni parchalanishiga olib keladi. Sovunlanmagan yog‟ va boshqa moddalarning miqdori xo`jalik sovunida 2-3,5%, atir sovunda 1-2 % bo`ladi.

Atir sovunda shuningdek natriy xlor miqdori ham chegaralanadi, u 0,7% dan ortiq bo`lmasligi kerak. Aks holda, sovunni qayishqoqligi yomonlashadi va mexanik ishlov berilgan sovun yuzasida yoriqlar paydo bo`ladi.

Sovunni asosiy ko`rsatkiyalaridan biri uni suvli eritmadagi ko`pirish qobiliyati hisoblanadi. Bu ko`rsatkich sovunni 0,5% li eritmasini silkitib aralashtirganda hosil bo`ladigan ko`pik ustunining balandligi bilan tavsiflanadi. Xo`jalik sovuni uchun ko`pikni boshlang`ich hajmi kamida 300ml, atir sovun uchun 300-350ml bo`lishi kerak.