Namangan muhandislik-texnologiya instituti "sichtei" kafedrasi "hozirgi zamon raqobat nazariyasi"

o’zgaruvchan xarajatni ham 
t
 miqdorga yuqoriga siljitadi. 
154 

---

Endi faraz qilaylik, tarmoqdagi barcha firmalar soliqqa tortilgan. Majud bozor narxida har bir firma o’z ishlab chiqarish 
hajmini qisqartirgani uchun tarmoqning ham yalpi mahsuloti qisqaradi va bu bozor narxining oshishga sabab bo’ladi (12-
rasm). 
12-rasm. Soliqni tarmoq ishlab chiqarish hajmiga ta’siri. 
Rasmdan ko’rish mumkinki, tarmoqning umumiy taklifini S аш 
S
2
=
S
+1 
holatga siljishi bozor narxini 
p
dan 
p
ga 
o’stiradi. Narxning oshishi, firmalarni ishlab chiqarish hajmini narx o’zgarmagandagiga nisbatan kamroq qisqartirishga 
undaydi. 
Uzoq muddatli oraliqni qaraydigan bo’lsak, ishlab chiqarish hajmiga qo’yilgan soliq ba’zi bir firmalarni biznesdan 
chiqishga majbur qiladi. 
13-rasmda soliqni uzoq muddatli oraliqdagi ta’siri aks ettirilgan. 
a)