Namangan muhandislik-texnologiya instituti "sichtei" kafedrasi "hozirgi zamon raqobat nazariyasi"

Duopoliya- 
ikki firma hukmronligi bo’lib, oligopoliyaning sodda ko’rinishidir. 
Sof monopoliya 
sharoitidagi raqobat ishlab chiqaruvchilar o’rtasida bo’lmaydi, balki 
ular resurs xaridorlari bo’lganda paydo bo’ladi. 
Sof monopoliya degani ishlab chiqarish va tovarlar taklifini yagona, ya’ni hech bir raqibi yo’q 
kompaniya qo’lida bo’lishini bildiradi. 
Monopol hokiyatini 3 narsa yuzaga keltiradi: 
1.
Bozor talabining o’zgaruvchaligi. 
2.
Bozordagi firmalar soni. Bozordagi taklifning bir necha firma qo’lida 
to’planishi bozor kontsentratsiyasi deyiladi. 
3.
Firmalarning o’zaro munosabati. 
Monopol hokimyat 
firmalarning raqobatlashuv darajasiga teskari mutanosiblikda, 
o’zaro kelisha olishiga esa to’g’ri mutanosiblikda bo’ladi
.
Monopol narx o’rnatilganda xaridor yutug’i monopoliya yutig’iga aylanadi, bundan monopol 
ustama foyda hosil qiladi. 
Monosopiya 
sharoitida muayyan tovar va xizmatlar bozorida yagona xaridor 
bo’lganidan ishlab chiqaruvchilar uning pulini olish uchun raqobatlashadi. 
Raqobatbardoshlik - bu raqobatga chidamli bo’lish, unda g’olib kelish qobilyatiga ega 
bo’lishdir
.
 
Bu 3 narsa bilan belgilanadi: 
1)
muayyan tovarning raqobatbardoshligi; 
2)
firmaning raqobatbardoshligi; 
3)
milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligi. 
96 

---

Raqobatbardosh tovar - bu o’z sifati, narxi va sotilish shart - sharoitiga binoan xaridorlarga 
ma’qul bo’lganidan bozor ko’taradigan tovardir. 
Raqobatbardoshlikning ikki jihati bor, bilar 
milliy bozordagi 
raqobatbardoshlik va 
jahon bozoridagi 
raqobatbardoshlikdir. 
Raqobatchilik muhiti - bu raqobat uzluksiz va cheklanmagan holda borishi uchun kerakli