Eritmalar nazariyasi. Eritmalar tarkibi, turlari. Bioilogik suyuqliklar eritmalar sifatida
Eritma – bu ikki va undan kop tarkibiy qismlardan iborat, termodinamik barqaror, o`zgaruvchan tarkibli gomogen sistema.
Eritmalar erigan modda va erituvchi qismlaridan iborat bo`ladi
Barcha biologik suyuqliklarni eritma sifatida ko`rish mymkin: qon, qon plazmasi, peshob, limfa, oshqozon shirasi va b.
Erish va eruvchanlikni ta`riflovchi barcha qonun va qonunuiatlar biologik suyuqliklar uchun qo`llanishi mumkin
Kimyoda koproq quyidagi eritma konsentratsiyalari ishlatiladi
Massa ulushi
Hajm ulushi
Molyar konsentratsiya
Molyal konsentratsiya
Molyar ekvivalent konsentratsiya
eslatma
Massa ulushi-bu erigan modda massasining Eritmaning umumiy massasiga bolgan nisbatidir.
Hajm ulushi- bu erigan modda hajmining eritmaning umumiy hajmiga bolgan nisbatidir.
Molyar ulushi-erigan modda molar miqdorining eritma molar miqdoriga nisbati bilan olchanadigan kattalik.
Molyar konsentratsiya- bir litr eritmadagi erigan moddaning molar soni bilan olchanadigan qiymat.
Molyal konsentratsiya- bu erigan modda mollar sonining erituvchi massasiga bolgan nisbatidir.
Massa konsentratsiya yoki titr- bu erigan moddaning ogirligini eritmaning hajmiga bolgan nisbatidir.
Molyar ekvivalent konsentratsiya-bu erigan modda ekvivalent miqdorining eritma umumiy hajmiga (litrda) nisbatidir.
Milligramm-foiz konsentratsiya100mg eritmada erigan moddaning milligrammdagi miqdorini korsatadi. Klinika laboratoriyalarida qon, qon zardobi va boshqalarni miqdoriy taxlil qilish uchun ishlatiladi.
Mikrogramm foiz konsentratsiyada esa qon, qon zardobi va boshqalarda microelement, vitamin, garmonlarning konsentratsiyasi ifodalanadi.
Moddalrning suyuqlikdagi eruvchanligiga ta`sir etuvchi omillar
Moddalrning suyuqlikdagi eruvchanligiga ta`sir etuvchi omillar
Gazlar uchun bosim
Harorat
Konsent ratsiyasi
Begona moddalar mavjudligi
Mоddalar tabiati
gazlarning suvda eruvchanligini ta`riflovchi qonunlar
Genri qonuni
Genri- Dalton qonuni
Gazlarning suvdagi eruvchanligi ularning bosimiga to`g`ri proporsionaldir
a=K P
Gazlar aralashmasidagi berilgan gazning suvdagi eruvchanligi uning parsial bosimiga to`g`ri proporsionaldir
a1 = K1 P1
Osmos va osmotik bosim
har xil konsentratsiyali eritmalar chegarasida erituvchi molekulalarining yarim otkazgich membrana orqali bir tomonlama diffuziyasi osmos deyiladi.
Osmos vaqtida erigan modda zarrachalarining idish devorlariga ko`rsatayotgan bosimi osmotik bosim deyiladi, ya`ni bu osmosga qarshilik qilishda vujudga keladigan bosimdir.
Osmotik bosimning qiymati Vant-Goff qonuni yordamida hisoblanadi.
Osmotik bosim osmometr yordamida o`lchanadi.
Eritma ustidagi bug` bosimining nisbiy kamayishi Raulning 1- qonuni
Eritmalarning kolligativ hossalaridan biri
Eritma ustidagi bug` bosimining nisbiy kamayishi erigan moddaning mol ulushiga teng
Eritmalar qaynash haroratining ko`tarilishi
Eritmalar ning kolligativ hossalari dan biri
Eritmaning qaynash haroratini toza erituvchiga nisbatan ko`tarilishi erigan moddaning molyal konsentratsiyasi ga to`g`ri proporsional
Raulning 2- qonuni (Ebulioskopiya )
Eritmalar muzlash haroratining pasayishi
Eritmalar ning kolligativ hossalari dan biri
Eritmaning muzlash haroratini toza erituvchiga nisbatan pasayishi erigan moddaning molyal konsentratsiyasi ga to`g`ri proporsional
Raulning 2- qonuni (Krioskopiya )