Namangan muhandislik-qurilish


 Dizellarni elektron boshqarish tizimi



Download 7,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet90/252
Sana24.01.2022
Hajmi7,74 Mb.
#408115
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   252
Bog'liq
elektir javoblari

3.10. Dizellarni elektron boshqarish tizimi 
 
Dizel dvigateli Yevropada katta muvaffaqiyatga uchraganiga qaramasdan uni 
Qo‟shma  SHtatlardagi  transport  vositalarini  pasajirli  sotib  oluvchilar  asosan  qabul 
qilishmagan.  Bu  Yevropada  sotiladigan  dizellarning  yarmini  tashkil  qiladi.  1893 
yilda Rudolьf Dizel nomi bilan atalgan dizel dvigateli u paytda boshqa variantlarga 
nisbatan  revolyutsion  hisoblangan.  Bunga  uning  yuqori  foydali  ish  koeffitsienti 
sabab bo‟ldi, unda yonilg‟i sarfi kamaydi va dvigatelning chiquvchi quvvati nisbatan 
ortdi.  Dizel  dvigateliga  nisbatan  ko‟p  yolg‟on  stereotiplar  uni  qabul  qilishga 
Amerikada  salbiy  ta‟sirini  o‟tkazmoqda.  Bu  stereotiplarning  ko‟pchiligi  80  - 
yillarning  boshidagi  salbiy  tajribalardan  olingan.  Emissiyani  boshqarishning  jiddiy 
vositalari va dvigatelni boshqarishning ilg‟or bloklari orqali, uning ishlashi nuqtai - 
nazaridan, u benzinli dvigatel bilan bemalol raqobat qiladi. 
Dvigatelning  tsikli  sodda.  Porshen  pastki  harakatlanayotganida  bosim 
kamayishi  tufayli  tsilindrga  havo  so‟riladi,  siqish  jarayonidan  keyin  yonilg‟i 
purkaladi,  yonilg‟i  yonishi  sodir  bo‟ladi,  gaz  bosimi  kuchi  porshenni  majburan 
pastga  siljitadi,  so‟ngra  yonish  maxsulotlari  atmosferaga  chiqariladi.  Zamonaviy 
dizellarda  ko‟pida  qaynoq  yonish  maxsulotlarining  issiqlik  energiyasidan  qayta 
foydalanish  uchun  turbokompressor  o‟rnatiladi,  u  tsilindrlarga  bosim  ostida  havo 


 
101 
xaydab,  dvigatelning  quvvatini  oshiradi.  Natijada  dvigatelning  o‟rtacha  effektiv 
bosimi  va  uning  chiquvchi  quvvati  ortadi.  “Turbokompressor  nafaqat  tsilindrga 
kiradigan havo miqdorini orttiradi, balki yonish samaradorligini yaxshilaydi, yonish 
kamerasidagi turbulentlikni ko‟paytiradi”. 
Bu dvigatellarda issiqlik samaradorligi asosan siqish darajasi bilan belgilanadi. 
 
bu yerda:
η
th  
– issiqlik samaradorligi; 
    α
 – qisqartirish nisbati (yonish fazasi uchun oxirgi va boshlang‟ich hajmlar 
nisbati); 
   r
 – siqish darajasi;
 
   γ
 – ma‟lum yuqori haroratlar nisbati (Cp/Cv).
 
Dizellar, odatda, benzinga qaraganda siqish darajasi yuqori bo‟lganda ishlaydi, 
chunki yonilg‟i purkalishi tufayli uni yoqish uchun yuqori tsilindrik bosim va harorat 
talab  qilinadi.  Ko‟pgina  benzinli  dvigatellarda  yonilg‟i  yoki  kiritish  kollektoridagi 
drossel  yonida  yoki  zamonaviy  dvigatellarda  tsilindr  ichida  (dizeldagi  kabi) 
aralashtiriladi. Benzinli dvigatellar nima uchun bunday yuqori siqish darajasiga ega 
bo‟la  olmasligining  sababi,  dastlabki  alangalanish,  havo-yonilg‟i  aralashmasi  o‟t 
oldirish  svechalari  alangasidan  yona  boshlashi,  tufaylidir.  Bu  dvigatel  detallari 
uchun  zararli  va  ularga  shikast  yetkazishi  mumkin.  SHuning  uchun  siqish  darajasi 
hamda  issiqlik  samaradorligi  benzinli  dvigatellarda  dizellardagi  siqish  darajasiga 
nisbatan kichik. 
Dizel  dvigatelining  yonilg‟i  bilan  ta‟minlash  tizimi,  ma‟lum  miqdordagi 
yonilg‟ini  o‟zida  saqlash,  uni  dag‟al  va  mayin  tozalash,  yuqori  bosim  yonilg‟i 
nasosida yuqori bosim hosil qilib, uni forsunka yordamida tsilindr ichidagi siqilgan 
va  qizigan  havoga  tuman  shaklida  purkash  uchun  hizmat  qiladi.  Dizel  dvigatelida 
yonuvchi  aralashma  tsilindr  ichida  hosil  bo‟ladi.  Dizellarda  yonilg‟ini  purkash, 
yuqori bosim nasos va har bir tsilindrga yopiq holda o‟rnatilgan forsunkadan iborat. 
Ta‟minlash tizimi asosiy ikkita: pastki va yuqori shaxobchalardan iborat. Past bosim 
shaxobchasi  yonilg‟ining  bakdan  yuqori  bosim  nasosiga  uzatadi.  Yuqori  bosm 
shaxobchasi  esa,  ma‟lum  miqdordagi  yonilg‟i  ma‟lum  vaqtda  bosim  bilan 
dvigatelning  tsilindrlariga  uzatadi.  YaMZ  dizel  dvigatelning  yonilg‟i  bilan 
ta‟minlash tizimining umumlashgan chizmasi  3.27 - chizmada keltirilgan. 
 


 
102 
 
3.27 - rasm. 

Download 7,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish