Namangan muhandislik qurilish

Tekshirish chizg’ichlari va plitkalari. 
Chizg’ichlar
 
rejalash chiziqlarini 
chizish uchun mo’ljallangan. Ular toblangan va o’tkir qilib charxlangan uchli 
po’lat sterjendan iborat. U7, U8 markali uglerodli asbobsozlik po’latidan yasaladi. 
Ishlab chiqarishda chizg’ichlarning bir necha xillari qo’llaniladi:
 
а)
 
bir uchi o’tkir, ikkinchi uchi halqasimon 
sim
chizg’ichlar; 
б)
 
bir uchi o’tkir, ikkinchi tomoni ushlashga oson bo’lishi uchun g’adir-
budir qilib, yo’g’onroq ishlangan 
yo’rma
chizg’ichlar; 
в)
 
ikki tomonlama chizg’ich, ikki uchi ham o’tkir bo’lib noqulay joylarga 
chiziqchalar chizishda ishlatiladi; 
г)
 
strelka-chizg’ich, bir uchi o’tkir to’g’ri burchakli kesimli chizg’ich, uning 
sirtlari yaxshi ishlangan bo’lib, uni go’niyalar, kubiklar bo’ylab bemalol surishga 
imkon beradi. Masalan, shtangenreysmosda ishlatiladi. 
Amalda 
qo’yma ninali chizg’ichlar
qo’llaniladi. Nina sifatida oddiy patefon 
ninasidan foydalanish mumkin. 
Yaxshi ishlov berilgan sirtlarni rejalashda ularni shikastlamaslik uchun 
yumshoq materiallardan qilingan chizg’ichlar ishlatiladi (masalan, po’lat uchun 
latun chizg’ichlar ishlatiladi).
Chizg’ichlar yaxshi o’tkirlangan bo’lishi lozim
.
Ularning ish qismi qancha 
o’tkir bo’lsa, rejalash chizig’i ham shuncha ingichka chiqadi va rejalash aniqligi 
shuncha oshadi. 
Chizg’ichlar charxlash stanoklarida o’tkirlanadi.
Buning uchun ularni 
aylanib turgan doiraga tekkiziladi va ravon burib turiladi. 
Chizg’ichlar
to’g’ri chiziqlarni chizish uchun ishlatiladi. Bunda shuni 
hisobga olish kerakki, chizg’ich ham, o’tkir chizg’ichlar ham ma’lum qalinlikka 
ega, shuning uchun chizg’ichni chiziladigan chiziqdan bir oz nari ushlab turish 
kerak. Shunda chiziq zarur joyga chiziladi. 
Ish qirralari bir oz qiya chizg’ichlarni ishlatish juda qulay. Ularni 
qo’llaganda rejalash aniqligi oshadi. 

---

48