Namangan muhandislik-qurilish

III. Yakuniy baxolash 
 
Yakuniy baholashda (YaB) fanining semestr davomida o‟tilgan hajmi doirada 
talabalarni bilimi baholanadi. YaB turi tayanch so‟z va iboralarga asoslangan yozma 
usulda o‟tkaziladi. 
«
Transport vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari
» fanidan yakuniy 
baholash uchun savollar. ( yozma) 
 
1. O‟zbekistonda avtomobil sanoatini rivojlanishining ahvoli va istiqbollari haqida 
nimalarni bilasiz ? 
2. Avtomobillarning elektr va elektron jihozlari necha gruppaga bo‟linadi ? 
3. Avtomobillarda qanday elektr energiya manbalaridan foydalaniladi ?
4. Qanday maqsadda bir turdagi elektr energiya ikkinchi turdagi elektr energiyaga 
aylantiriladi (past kuchlanishli tok yuqori kuchlanishli tokka) aylanadi ? 
5. Elektr va elektron jihozlarining avtomobillarni ishlash unumdorligini oshirish, yonilgi 
sarfini va atrof muhitga zararli ta‟sirini kamaytirish, harakat xavfsizligini oshirishdagi 
tutgan o‟rni qanday ? 
6. Transport vositalarini elektr jihozlarining rivojlanish istiqbollari, bu sohada ilm-fan va 
texnika yutuqlari qanday ?
7. Elektr jihozlarning avtomobilda ishlash sharoitlari haqida nimalarni bilasiz ? 
8. Elektr va elektron jihozlarni turli sharoitlarga moslab chiqarilishi va ularga qo‟yiladigan 
Davlat standartlarining talablari yozing ? 
9. Transport vositalarini elektr jihozlarining umumiy sxemasini alohida funktsional 
tizimlarga bo‟linishi ko‟rsating ? 
10. Avtomobillarga o‟rnatiladigan elektr energiya iste‟molchilarning asosiy gruppalarini 
yozib bering ? 
11. Avtomobillarga o‟rnatiladigan tok manbalari haqida yozing ? 
12. Avtomobillarda ko‟pincha qaysi generatorlar ishlatiladi, turlari haqida yozing? 
13. Ta‟minot tizimining vazifalari tushuntiring ?
14. O‟zgarmas tok generatorining tuzilishi haqida yozib bering ?
15. O‟zgaruvchan tok genratorining tuzilisha haqida yozib bering ?
16. O‟zgarvchan tok generatorlari qanday qismalariga ega va ular qanday ulanadi ? 
17. O‟zgarmas tok generatorlari qanday qismalariga ega va ular qanday ulanadi ?
18. Generatorlariga qanday texnikaviy xizmat ko‟rsatiladi ? 
19. Generatorlarning tashqi, tok-tezlik, tezlik-rostlash, ishchi elektr tavsifnomalarini 
tushuntiring ?
20. Xar-xil turdagi avtomobil generatorlarining afzallik va kamchiliklarini tushuntiring? 
21. Doimiy magnitlar yordamida uyg‟otiladigan oddiy o‟zgaruvchan tok generatorlari 
qanday tuzilgan ?

---

219 
22. Elektromagnit yordamida uyg‟otiladigan va uyg‟otish chulg‟ami aylanadigan 
o‟zgaruvchan tok generatorining tuzilishi haqida tushuntirib bering ?
23. Elektromagnit yordamida uyg‟otiladigan va uyg‟otish chulg‟ami qo‟zg‟almaydigan 
o‟zgaruvchan tok generatori qanday tuzilgan ? 
24. Generatorda induktsiyalangan 3 fazali o‟zgaruvchan tokni to‟g‟rilash tamoillari qanday 
?
25.Nima uchun o‟zgaruvchan tok generatorlari bilan birga rele-rostlagichlar o‟rnatilishi 
lozim ? 
26. Kontakt tranzistorli rele – rostlagich qanday tuzilgan ?
27. RR362-B rele-rostlagichi tuzilishi haqida ma‟lumot yozing ?
28. Rele-rostlagichdagi mavsumiy rostlash qayta ulagichning vazifasi nima va ulardan 
qanday foydalaniladi ? 
29. 
Mavjud rostlagichlarning turlari qanday ? 
30. Rele-rostlagich qanday asboblardan tuzilgan va ularning vazifasi nima ? 
31. Elektromagnit kuchlanish rostlagichini tuzilishi va ishlashi printsipini tushuntirib 
bering ? 
32. Rele-rostlagichning xarakterli nuqsonlari qanday va ular qanday bartaraf etiladi ? 
33. Oddiy qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyator qanday tuzilgan ? 
34. ”Xizmat ko‟rsatilmaydigan” va “Kam xizmat ko‟rsatiladigan” akkumluyatorlar haqida 
ma‟lumot yozing ? 
35. Qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyatorlardagi kimiyaviy jarayonlar qanday paydo bo‟ladi 
? 
36. Qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyatorni zaryadlash va zaryadsizlashda qanday kimyoviy 
jarayonlar kechadi? 
37. Akkumulyator sig‟imi nima va u nimaga bog‟liq ? 
38. Separatorlar, musbat va manfiy plastinkalar qanday materialdan yasaladi ? 
39. Elektrolit qanday tayyorlanadi ?
40. Akkumulyatorlarning asosiy ko‟rsatkichlari nimalardan iborat ? 
41. Akkumulyator batariyasini belgilanishi haqida yozing ? 
42. Elektrolit zichligi deganda nima tushuniladi va iqlim sharoitlariga qarab u qanday 
bo‟lishi kerak ? 
43. Akkumulyator batareyasi qanday zaryadlanadi va uning zaryadlanganligini nimadan 
bilish mumkin ? 
44. Xizmat ko‟rsatiladigan akkumulyatorlarni ishlatishda qanday qoidalarga rioya qilish 
kerak ? 
45. Akkumulyatorlar batareyasiga texnikaviy xizmat ko‟rsatishga oid ishlarni yozib bering 
? 
46. Ishqorli akkumulyatorlarning haqida nimalarni bilasiz ? 
47. Yarim o‟tkazgichlar qanday xususiyatlarga ega ? 
48. Qanday moddalar yarim o‟tkazgichlar gruppasiga kiradi ? 
49. Elektron va teshikli o‟tkazuvchanlik qanday hosil bo‟ladi ? 
50. Agar yarim o‟tkazgich tok manbaiga ulansa, elektron teshikli o‟tishda qanday 
jarayonlar sodir bo‟ladi ? 
51. Yassi yarim o‟tkazgichli diod qanday tuzilgan va u qaerga ishlatiladi ? 
52. Stabilitron (tayanch diod) qanday ishlaydi ? 
53. Yarim o‟tkazgichli triod qanday tuzilgan ? 

---

220 
54. Baza, emitter va kollektor tok manbai bilan qanday ulanadi ? 
55. Startyorlarning tuzilishi, ishlash printsipi va konstruktsiyasining o‟ziga xos tomonlari 
haqida yozing ? 
56. Startyorining yuritish mexanizmi qanday tuzilgan ? 
57. Ishga tushirish tizimining tarkibiy sxemasi va tahlili ? 
58. ST130-B startyorini tuzilishi nimalardan iborat va uni qanday boshqariladi ?
59. Elektromagnit ulagichli startyor sxemasi qanday zanjir hosil qiladi ? 
60. Startyorlarning xarakterli nuqsonlari va ularni bartaraf etishni yozib bering.
61. Batareyadan o‟t oldirish tizimi qanday asboblardan tashkil topgan ? 
62. Elektron o‟t oldirish tizimlarining turlarini yozing ? 
63. B-1 induktsion g‟altagi qanday tuzilgan ? 
64. Batareyadan o‟t oldirish tizimdagi uzgich-taqsimlagich qanday tuzilgan va qanday 
ishlaydi ? 
65. Xolli datchiklari o‟rnatilgan kontaktsiz-tranzistorli o‟t oldirish tizimlari qanday ? 
66. Uzgichning markazdan qochirma rostlagichi qanday tuzilgan va qanday ishlaydi ? 
67. Vakuum rostlagichlari qanday tuzilgan va qanday ishlaydi ? 
68. Uzgich-taqsimlagich oktan-korrektorining tuzilishi haqida yozib bering ? 
69. Uzgich-taqsimlagichlarga texnikaviy xizmat ko‟rsatishda qanday operatsiyalar 
bajariladi ? 
70. O‟t oldirish tizimining turlari to‟g‟risida yozing ? 
71. Batareyadan o‟t oldirish tizimi qanday asboblardan tuzilgan ? 
72. Batareyadan o‟t oldirish tizimda qanday xarakterli nuqsonlar bor va ularni bartaraf 
qilish usullarini yozib bering ?
73. Kontakt-tranzistorli o‟t oldirishning tizimi qanday tuzilgan ? 
74. Kontakt-tranzistorsiz o‟t oldirish tizimi qanday tuzilgan ? 
75. O‟t oldirishni ilgarilatish burchagi va uni aniqlovchi omillarni yozing ? 
76. SHamlarning dvigatelda ishlash sharoitlari to‟g‟risida ayting ? 
77. O‟t oldirish shamlarining tuzilishi va uning o‟ziga xos tomonlari to‟g‟risida 
tushuntiring ? 
78. O‟t oldirish shamlarining issiqlik tavsifnomasi tushuntiring ? 
79. CHo‟g‟lanish soni to‟g‟risida tushuntiring ? 
80. SHamlarning belgilanishi qanday ? 
81. IYoDlariga o‟t oldirish shamlarini tanlash qanday ? 
82 O‟t oldirish tizimlarida radio xalaqitlarni tuzilishi qanday ? 
83 Ekspluatatsiyada o‟t oldirish tizimlarini diagnostika qilish qanday ?
84 O‟t oldirish tizimlaridagi nosozliklar ayting ? 
85. Kondensatorlar to‟g‟risida ayting ?
86. Ekspluatatsiyada o‟t oldirish asboblariga xizmat ko‟rsatish va ularni rostlash qanday ? 
87 Nazorat-o‟lchov asboblarining vazifasi va ishlash printsipiga ko‟ra bo‟linishini ayting ? 
88. Asboblarga bo‟lgan talablar va ularning ish sharoitlari qanday ? 
89. Temparaturaning o‟lchash asboblari: elektr-issiqlik impulьsli, magnitoelektr 
(logometrik) jihozlarni ishlashi va tuzilishini tushuntiring ? 
90. Bosimni nazorat qiluvchi asboblar: mexanik, elektr-issiqlik impulьsli, magnitoelektr 
(logometrik) jihozlarni ishlashi va tuzilishini tushuntiring ? 

---

221 
91Dvigatelning moylash tizimidagi bosim, sovutish tizimidagi temperatura va boshqa 
parametrlarning avariya qiymati haqida darak beruvchi asboblarni tuzilishi va ishlashini 
tushuntiring ? 
92.. Yonilgi sathini o‟lchovchi asboblar: elektromagnit, magnitoelektr jihozlarni ishlashi 
va tuzilishini tushuntiring ?
93. Akkumulyatorning zaryad rejimini nazorat qiluvchi asboblarni tushuntiring ? 
94. Avtomobilning harakat tezligi, dvigatel tirsakli valining aylanish chastotasini nazorat 
qiluvchi asboblar: spidometr, taxometr, taxospidometrlar va taxograflarni ishlashi va 
tuzilishini tushuntiring ?
95. O‟lchov-nazorat asboblarining rivojlanish istiqbollarini ayting ? 
96. Tovushli darakchilarni tuzilishi va ishlash printsipini tushuntiring ?
97.Yuritma elektrodvigatellari ishlash printsipi va tuzilishing ayting ?
98. Oyna tozalagichlarni ishlashi va tuzilishini ayting ?
99. Yo‟lni yoritishning mavjud tizimlarini ayting ? 
100. Yoritilganlik me‟yorlari ayting ? 
101. Bosh yoritish faralarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?
102. Tumanga qarshi faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?
103. Gomofokal va ellipssion faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
104. Galogen lampali faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
105. Projektorlarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?
106. Yorug‟lik-darak berish asboblarining turlari va ularning me‟yoriy tavsifnomalarini 
tushuntiring ?
107. Gabarit chiroqlarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
108.Tormozlanish va burilish darakchilarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
109. Avtomobil lampalarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
110. Ekspluatatsiyada faralarni rostlashni tushuntiring ? 
111. Avtomobillarda yorug‟lik fonarlarni joylashtirish qoidasini tushuntiring ? 
112. Benzinni purkab beruvchi ta‟minlash tizimini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
113.Atomobil dvigatelni elektron boshqarish tizimi tizimini tuzilishi va ishlashini 
tushuntiring ? 
114 Yonilg‟i uzatish va o‟t oldirishni boshqarish tizimini tuzilishi va ishlashini 
tushuntiring ? 
115Majburiy salt ishlash ekonomayzerini elektron boshqarish qanday ? 
116.. Dvigatelni avtomatik boshqarish qanday ? 
117. Avtomatik uzatmalar qutisi, rul boshqarmasi, tormolash tizimi hamda boshqa agregat 
va asboblarni elektron boshqarish tizimlari qanday ? 
118. Avtomobilni boshqarish tizimini yaxshilashda avtomobilga o‟rnatilgan EHM dan 
foydalanish qanday ? 
119. Bortdagi diagnostika va nazorat tizimi haqida ayting ? 
120. Marshrut kompьyuterlari haqida ayting ? 
121.Avtomobillarda qo‟llaniladigan o‟chirgichlar, almashlab ulagichlar, rele va boshqa 
ko‟rinishdagi kommutatsiya jihozlarining turlarini ayting ? 
122.Elektr jihoz sxemalarida ishlatiladigan ulagichlarning turlarini ayting ? 
123.Past va yuqori kuchlanishli o‟tkazgich simlarning texnik tavsifnomalarini tushuntiring 
? 
124. Avtomobil elektr zanjirlarini avariya rejimlaridan himoya qilish usullari q1anday ? 

---

222 
125. Rele va saqlagichlar blokini tuzilishini ayting ?