Namangan muhandislik-qurilish instituti

Yo’l mashinalariga texnik xizmat ko’rsatishni va ularni ty’mirlashni tashkil 
qilish. 
Mashinalar  parki  ishga  doim  tayyor  turishi,  xizmat  muddatining  orgishi, 
tv’mirlararo  davrning  uzayishi  uchun  ularga  texnik  xizmat  ko’rsagish  tashkil  qilinadi. 
Texnik  xizmat  ko’rsatish  va  ta’mirlashning  plynpi  oyuxlyntiruvchi  sistemasi 
ekspluatatsiyadagi  har  bir  mashina  bo’yicha  tegishli  gsxnik  xizmat  va  ta’mir  turlarini 
rejalash, tayyorlash va byjyrshsh v ysoslangan. 
Gexnik  xtmat  turlari  quyidagilardan  iborat:  kundalik  xizmat  (KX),  ish  smenysi 
boshlvnishidan  oldin,  har  kuni  bajariladi;  rejali  texnik  xizmyg  (TX),  rsjali  tarzda, 
mashina  ma’lum  masofa  bosib  o’tgandan  yoki  ish  Xyjmini  bajprgandan  keyin  (zavod 
ko’rsatishi bo’yicha) bajariladi; mansumiy tsxnik xizmat, bir yilda 2 marta, mashinani 
yozgi yoki qishki ishga tayyorlashdy byjariladi. 
Ta’mirlshi  natijasida  buzilishlar  va  shikastlanishlar  bartaraf  Kilinib,  mashinaning 
ishlash qobiliyati tanlanadi. Buzilish-chegaraviy holat bo’lib, mnshina ekspluatatsiyadan 
chiqadi. Ishlab qo’yish (narabotka) - buzilgunchi manjul resurs. Quyidagi ta’mir turlari 
bor:  joriy  (j)  va  kapital  (k).  Joriy  ta’mirda  mashinaning  qismlari  va  detallarini 
almashtirish  yo’li  bilan  navbatdagi.rejasi  ta’mirgacha  davrda  mashinaning  ishlash 
kobiliyati tiklanadi. Kapital ta’mirda qismlar va detallarni tiklash yo’li bilan mashinaning 
soz holati va to’la yoki shunga yaqin resursi ta’minlanadi. 
Texnik  xizmatning  turlari  va  bajarish  davriyligi,  bajariladigan  ishlar  tarkibi  va 
tartibi,  ishlarni  bajarish  texnologiyasiga,  ta’mirlash  sifatiga  talablar  mashinani  ishlab 
chiqargan zavod tomondan belgilanadi. 
Mashinalarga  texnik  xizmat  ko’rsatish  va  ularni  ta’mirlash  uchun  ko’chma  va 
statsionar ustaxonalar tashkil qilinadi. Yo’l mashinalari agregatlarining kapital ta’miri va 
avtomobillarning joriy ta’miri, qoidaga muvofiq, markaziy ustaxonalarda va yo’l qurilish 
va ekspluatatsiya tashkilotlarining statsionar bazalarida bajariladi. 
Yo’l qurilishini elektr energiyasi, siqilgan havo, bug’, suv va qurilish aloqasi bilan 
ta’minlash. 
Elektr energiyasi bilan ta’minlash. Elektr energiyasi qurilish mashinalarining elektr 

---

dvigatellariga, texnologik extiyojlarga, korxona hududiy tashqi va ichki yoritish uchun 
sarflanadi.  Maksimal  iste’mol  uchun  elektrostantsiya  yoki  transformatorning  zaruriy 
quvvati quyidagicha bo’lishsh lozim:  
 
Bu yerda I.I-tarmoqda quvvat yo’kolishini hisobga oluvchi koeffitsient; 
P
c
- mashina yoki jihozning kuch quvvati, kVt; P
t
- texnologik extiyojlar uchun zarur 
quvvat; spravichniklardan olinadi, kVt; P
OB
 - ichki yoritish uchun zarur quvvat, kVt; R
OV
- 
tashqi  yoritish  uchun  zarur  quvvat,  kVt;  K
1
,  K
2
,  K
3
,  K
4
-  talab  koeffitsientlari, 
iste’molchilar  soniga  qarab,  spravichniklardan  olinadi;  φ-  quvvat  koeffitsienti, 
iste’molchilarni  kuch  energiyasi  bilan  yuklashning  xarakteri  va  miqdoriga  bog’liq. 
Tashqi va ichki yoritish uchun cosφ=1 qabul qilinadi. 
Yuqori  kuchlanishli  rayon  tarmoqlaridan  elektr  energiyasi  olib  ta’minlash  eng 
tejamli  usul  hisoblanadi.  Bu  holda  alohida  sim  tortilib,  transformator  padstantsiyasi 
quriladi.  Yuqori  kuchlanishli  tarmoq  bo’lmasa  va  sanoat  korxonalarining 
elektrostantsiyasidan  energiya  olishning  imkoni  bo’lmasa,  vaqtinchalik  statsionar  yoki 
ko’chma elektrostantsiya quriladi. 
Korxonalarda odatda, havoda tortilgan, yalong’och po’lat yoki alyumin sim bo’ladi. 
Bu-ancha tejamli, mehnat talabi ham, elektr tarmog’i uzoq saqlanadi| undan takror-takror 
foydalanish mumkin. Izolyatsiyali simlar binolar ichida va elektrodvigatellarga ulashda 
ishlatiladi. 
Tashqi va ichki yoritishdan tashqari, tunda ishlash qulay va xavfsiz bo’lishi uchun 
havo  bulutli  yoki  tumanli  bo’lganda  projektorlardan  foydalaniladi.  Ishlab  chiqarish 
maydonchalarining  yorug’ligini 1m2  yuzaga tushayotgan  yorug’lik oqimi  (lyumen-lm) 
bilan  o’lchanadi.  Yoritilganlikni  o’lchash  uchun  lyuks  (lk)  birligi  qabul  qilingan, 
yorug’lik  1lm  bo’lganda  1m2  yuzaga  to’g’ri  kelishini  bildiradi.  Hisobiy  yoritilganlik 
me’yoriy yoritilganlikni zaxira koeffitsienti K= 1.3 ko’paytirilganiga teng. 
Projektorni o’rnatish minimal balandligi: 
 
Bu yerda:l