Namangan muhandislik-qurilish instituti


Eritmalar haqida umumiy tushunchalar



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/84
Sana31.12.2021
Hajmi0,91 Mb.
#248541
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   84
Bog'liq
5-mavzu

Eritmalar haqida umumiy tushunchalar. Ikki yoki bir necha komponentdan iborat qattiq 

yoki suyuq gomogen sistema eritma deb ataladi. 

O’z  agregat  holatini  eritmaga  o’tkazadigan  modda  erituvchi  hisoblanadi.  Moddalarning 

agregat holati bir xil bo’lsa, ko’p miqdorda olingan modda ko’pincha erituvchi hisoblanadi. Ikkinchi 

komponent esa erigan modda deyiladi. 

Ba’zi moddalar erituvchida hohlagan nisbatda aralashishi mumkin. Masalan, H

2

SO



4

 va spirt, 

suv va spirt.... Ba’zilari esa ma’lum miqdorda eriydi. Masalan 25

C da osh tuzi eritmasida eng ko’pi 



bilan 26,5% NaCl erishi mumkin. 

Eritmalardagi zarrachalar o’lchami va turiga qarab ularni dispers sistema deb qaraladi. 

Ikki  va  undan  ortiq  moddalardan  iborat  bo’lgan  hamda  ulardan  biri  ikkinchisi  hajmida  bir 

meyorda taqsimlangan sistema dispers sistema deyiladi. 

Tabiatda eng ko’p tarqalgan dispers sistemalarda dispersion muhit suyuqlik, dispers faza esa 

qattiq modda bo’ladi. Dispers sistemaga misol qilib, changli havoni olish mumkin. Unda dispersion 

muhit havodir, dispersion faza mayda muallaq holdagi tuproq zarrachalaridir. 

Dispers sistemalar bir necha sinfga bo’linadi: 

1.  Dag’al  dispers  sistemalar.  Dispers  fazo  zarrachalarining  o’lchami  1

10



–1

mkm  (mkm  — 

mikrometr, 1 mkm = 10

–6

 m) bo’ladi. Dag’al dispers sistemalarga suspenziya va emulsiyalar kiradi. 



Suspenziyalar  suyuqlikda  bir  tekis  tarqalgan  dispersion  faza  (qattiq  modda)dan  iborat 

sistemadir. Suspenziyaga misol qilib loyqa suvni ko’rsatish mumkin.  



Emulsiyalar  biri  ikkinchisidan  taqsimlangan  ikki  suyuqlikdan  iborat  sistemadir.  Sigir  suti 

(yog’lar oqsilning gidrolizida tarqalgan) emulsiyaga misol bo’ladi. 

2.  Kolloid  dispers  sistemalar  (kolloid  so’zi  grekcha  koll  –  «elim»,  eidos  –  «o’xshash» 

so’zlaridan  kelib  chiqqan  bo’lib  yelimsimonlar  ma’nosini  beradi).  Kolloid  eritmalarda  dispers 

fazoning  zarrachalar  o’lchami  10

–1



10

–3

  mkm.  Bunday  zarrachalar  dispers  sistema  uzoq  vaqt 



tindirilsa  ham  cho’kmaga  tushmaydi,  filtr  qog’ozi  teshiklaridan  o’tib  ketadi,  oddiy  mikroskopda 

ko’rinmaydi.  

3. Chin eritmalar. Chin eritmalar molekulyar-dispers sistemalar va ion-dispers sistemalarga 

bo’linadi. 

 

Molekulyar-dispers  sistemalarda  modda  erish  jarayonida  ayrim  molekulalarga  ajraladi. 



Bunday sistemalarga shakar, spirt, atseton kabi moddalarning eritmalari kiradi. 

 



«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   41    




Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   84




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish