Namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy texnologiya

Ohak – tarkibli bog‘lovchi moddalar

Ohak tarkibli gidravlik ohak asosida har xil faol mineral qo‘shimchalar qo‘shib ohak tarkibli gidravlik bog‘lovchi moddalar olinishi mumkin.Bu guruhga quyidagilar kiradi:

Ohak – putssolon bog‘lovchi, Ohak – kulli bog‘lovchi, Ohak – shlakli bog‘lovchi

Bog‘lovchi tarkibida ohak miqdori 10 – 30% massa bo‘yicha, gips toshi 5% dan ko‘p emas, putssolon sement 80 – 70% oralig‘ida. Fizik mexaniq hususiyatlarni oshirish uchun har xil qo‘shimchalar 5% ga qo‘shish mumkin. Uzoq vaqt muddatda ishlatilishini oshirish uchun 15 – 25% miqdorda portlandsement qo‘shiladi. Suv bilan birlashishda tutib qolishi va qotishi kalsiy kalsiygidrati Ca(OH)2 ning qo‘shimchadagi bilan kalsiy gidrosilikat mahsulotlari C-S-H(1) CSH (II) hosil qilishi bilan tushuntiriladi. Oddiy haroratda (0,8 – 1,5) CaO SiO₂ 2,5 H₂O ko‘rinishdagi gidrosilikatlar yuzaga keladi.

Agar qum tarkibida 15 – 20% erkin SaO bo‘lsa, unda ohak miqdorini kamaytiriladi. Qo‘shimchaning faol komponentlari bilan Ca(OH)2 ning ta’sirlashuvi faqat qorishmaning yuqori namligida o‘tadi. Agar gidrosilikatlar, gidroalyuminatlarni va boshqa hosil bo‘lishi uchun suv kamlik qilsa, qotish to‘xtaydi.

Ohak – putssolon bog‘lovchilarni xossalari:

Zichligi: qo‘shimcha turiga bog‘liq holda 2,2 – 2,7 g/sm² oraliqda tebranadi.

Hajmiy og‘irligi sochiluvchan holatda 700 – 800 zichlanganda esa 900 – 1200 kg/m³. Mustahkamligi bo‘yicha 50, 100, 150, 200 markaga bo‘linadi va bug‘ ta’sirida ortadi.

Suvga talabchanligi: bu sementlarni suvga talabchanligi portlandsementga qaraganda ancha baland. Vulqon jinsli qo‘shimchali sementlarni suvga talabchanligi 30-35% bo‘lsa, cho‘kkan jinsli ko‘shimchalilarda 40 – 50% teng.

Tutib qolish muddatlari: boshlanishi 25 min oldin emas, oxiri esa kech emas. Bu ko‘rsatkich ohak va ko‘shimchaning xossasiga, muhitni haroratiga va namligiga bog‘liq.

Cho‘kish va shishishni ko‘rsatkichlari baland va ular kamchiliklariga kiradi. Havo o‘tkazuvchanliga juda past, chunki gel sement mahsulotlari quriganda

mikrodarzliklar paydo bo‘ladi va natijada sement toshi va to‘ldirgichlar orasidagi jipslashish buziladi.

Suvga chidamliligi baland: sulfat va yumshoq suvlar ta’sirida yemirilishga duch kelmaydi. Sovuqqa chidamligi bo‘yicha markasi 10 – 20 sikl teng. Bu bog‘lovchilar asosida past markali qorishma va betonlar tayyorlashadi.