Namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy texnologiya

Suvning elektrolitik dissosilanishi. Toza suv kuchsiz elektrolit sifatida oz bo’lsada ionlarga dissosilanadi:

Bir molekula suvdan bitta H^ va bitta ionlari hosil bo’lsa, 1 l suvda 10^-7 mol dissosilanganda 10^-7 g-ion H^ va 10^-7 g-ion hosil bo’ladi.

Massalar ta’siri qonuniga muvofiq suvning dissosilanish konstantasi:

Suvda dissosilanmagan molekulalar soni [H^] va [OH^-] ga nisbatan g'oyat ko'p bo'lgani uchun [H₂O] ni o'zgarmas miqdor deyish mumkin, 1 l suvda suv bor.

Shuning uchun bu konstanta suvning ion ko’paytmasi deyiladi va K_H2O holida yoziladi.

Shunday qilib, 1l suvda [H^] ham [OH^-] ham 10^-7 ga teng bo’ladi. Demak 22⁰C da suvning ion ko’paytmasi 10¹⁴ ga teng bo’lib, shu haroratda o’zgarmas miqdordir.

Toza suvda [H^]*[OH^-]10^-14 va [H^] ionlarning konsentrasiyalari esa teng shuning uchun suv neytral moddadir. Suvdagi har qanday eritmalarda [H^] va [OH^-] konsengtrasiyasi o’zgarishi mumkin, shuning uchun suv neytral moddadair. Suvdagi har qanday eritmalarda [H^] va [OH^-] konsentrasiyasi o’zgarishi mumkin, lekin ularning ko’paytmasi o’zgarmaydi.

Agar suvda biror modda eritilganda [H^] va [OH^-] ionlarning konsentrasiyasi teng bo’lsa eritma neytral bo’ladi. Suvga kislota qo’yilsa, unda [H^] konsentrasiyasi oshib ketadi. Lekin [H^] va [OH^-] konsentrasiyalarining ko’paytmasi o’zgarmas bo’lgani uchun [H^] konsentrasiyasi ko’payganda [OH^-] konsentrasiyasi kamayadi. Bunda [H^] ning konsentrasiyasi 10^-7 dan agm bo’ladi. Bunday eritmaning muhiti kislotali bo’ladi.

[H^]  [OH^-] – Neytral muhit

[H^]  [OH^-] – Kislotali muhit

[H^]  [OH^-] – Ishqoriy muhit

Har qanday eritmada [H^]*[OH^-]10^-14 bo’lganidan, uning muhitini aniqlash uchun [H^] ning yoki [OH^-] konsentrasiyasini bilish kifoya. Eritma muhitini odatda [H^] ning konsentrasiyasi bilan ifodalash qabul qilingan.

[H^] 10^-7 - neytral muhit

[H^]  10^-7 – ishqoriy muhit

[H^]  10^-7 – kislotali muhit

Agar eritma [H^] 10^-5 bo’lsa, [OH^-] ni hisoblash mumkin: [OH^-] 10^-9 , bunda muhit kislotali bo’ladi.

Agar eritmada [H^]^-] 10^-9 bo’lsa [OH^-]10^-5 bo’ladi, bunda muhit ishqoriy bo’ladi.