Namangan muhandislik-qurilish instituti “avtomobil yo’llari va aerodromlar

NAMANGAN MUHANDISLIK-QURILISH INSTITUTI
“AVTOMOBIL YO’LLARI VA AERODROMLAR” kafedrasi
“YO’L QOPLAMALARINI ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIYALARI” fanidan
15-Amaliy mashg’ulot. Sementbetonning tarkibini tanlash. (2 soat).
O’qtuvchi: I.Mamadaliyev
Mavzu: Sementbetonning tarkibini tanlash.
Betonni loyihalash - berilgan qurilish texnik xossalar kompleksiga (mustahkamlik, muzlashga va tuzlarga chidamlilik, suv va gazlarni o‘tkazmaslik deformativlik va boshqa) ega bo‘lgan betonni yaratish jarayoni bo‘lib, konstruksiya va inshootlarni ekspluatatsiya qilish sharoitlariga ko'ra belgilanadi.
Rus olimi prof., S.V.Shestyoporovning fikricha, betonni loyihalash quyidagi vazifalar kompleksini hal qilishni o‘z ichiga oladi:
- betonning ishlash sharoitlarini aniqlash;
- berilgan qurilish - texnik xossalariga ega bo‘lgan konstruksiya (inshoot) ni hosil qilish uchun ishni tashkil qilishni va usulini tanlash;
- boshlang'ich materiallami tanlash va sinash;
- beton tarkibini tanlash;
- texnologiyani loyihalash uchun texnik shartlar tuzish.
Birinchi bosqichda - konstruksiyalar, inshootlar yoki ularning qismlarida beton ekspluatatsiya qilinadigan sharoitlar aniqlanadi. Mazkur sharoitlar va inshootning loyihada berilgan ekspluatatsiya qilish muddatiga muvofiq betonning fizik - mexanik xossalari va uning turli iqlim omillari ta’siriga chidamligi belgilanadi.
Ikkinchi bosqichda - betonning qotish sharoitlari va beton ishlarini bajarish usullari inshootni ekspluatatsiyaga kiritish vaqti va unga hisobiy kuchlar bilan yuklama berish hisobga olinadi.
Uchinchi va to‘rtinchi bosqichlarda - beton tayyorlash uchun materiallar tanlanadi va beton tarkibi hisoblanadi. Bu bosqichlarda materiallar sinab ko‘riladi, beton tarkibining to‘g‘ri hisoblanganligi va uning loyihada talab qilingan qurilish - texnik xossalariga muvofiqligi tekshirib ko‘riladi.
Beton tarkibini tanlash GOST 27006-86 ga muvofiq bajariladi. Beton tarkibini tanlash quyidagi ishlarni o‘z ichiga oladi: nominal tarkibni aniqlash, ishchi tarkibga tuzatish kiritish, ishchi dozalarni hisoblash va ishlab chiqarishga berish.
Betonning nominal tarkibini tanlash yangi turdagi konstruksiyalarni ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilganda, beton yoki beton qorishmasir eng me’yorlangan sifat ko'rsatkichlari, ishlab chiqarish texnologiyalari, yetkazib beruvchilar, qo’llanadigan materiallaming turlari yoki markalari o‘zgarganda, shuningdek, materiallar sarfining ishlab chiqarish me’yorlari ishlab chiqilganda va qayta ko‘rilganda bajariladi.
Beton tarkibini tanlash uchun beriladigan topshiriq Beton tarkibini tanlash korxonaning texnologik xizmati ishlab chiqqan tasdiqlangan topshiriq bo‘yicha bajarilishi kerak. Beton tarkibini tanlash uchun beriladigan topshiriq bir turdagi va sifatdagi betondan muayyan texnologiya bo‘yicha tayyorlanadigan konstruksiyaning konkret nomenklaturasi uchun tuzilgan bo‘lishi zarur.