Namangan muhandislik-pedagogika instituti yer usti transport tizimlari kafedrasi kasb-hunar kollejlari uchun

Egov turlari 

Egovlar  tasnifi.  Qo’llanishiga  ko’ra,  egovlar  quyidagi  guruhlarga  bo’linadi:  umumiy, 

maxsus, nozik va mashina egovlar. Umumiy egovlardan umumchilangarlik ishlarini bajarishda 

foydalaniladi.  10  mm  uzunlikdagi  kertiklar  soniga  (n)  qarab,  egovlar  oltida  raqam  bilan 

belgilanadi.  0;  1;  2;  3;  4;  5.  0  va  1  raqamli  egovni  tishlari  katta  bo’lib  (14  ta  kertik)  dag’al 

egovlashda, 2 raqamli mayda tishli egovlar (13-26 ta) buyumlarni tozalab egovlashda, 3, 4 va 5 

raqamli egovlar (80 tacha) uzil kesil ishlov berishda ishlatiladi. 

Egovlar quyidagi turlarga bo’linadi: tekis (a), o’tkir uchli tekis egovlar (b), detallarning 

tashqi va ichki sirtlari, shilitsa hamda ariqchalarni egovlashda ishlatiladi. Kvadrat egovdan (v) 

kvadrat,  to’g’ri  burchakli,  ko’p  burchakli  hamda  tor  tekis  yuzalarni,  uch  yoqli  egovdan  (g) 

o’tkir burchaklarni  hamda ariqcha, teshiklarni egovlashda foydalaniladi. Yumoloq egovda (d) 

tsilindrsimon  teshiklarga,  yarim  yumoloq  segmentli  egovda  (e)  egri  konturli  detallarning 

---

 

- 26 - 

sirtlariga  ishlov  beriladi.  Rombsimon  egov  (yo)  tishli  g’ildiriklarning  tishlarini,  katta 

burchaklarni, tishli egov (j) ponasimon o’q, tor ariqcha, to’g’ri burchak va kvadrat shaklidagi 

teshiklarni  egovlashga  mo’ljallangan.  Maxsus  egovlar  bronza,  jez  va  dur  alyuminlarni 

egovlash uchun ishlatiladi. Egovlarning quyruq qismiga TSM harflari  tamg’alanadi. 

Engil  qotishmalar  va  nometal  materiallarga  ishlov  beradigan  egovlar.  Yumshoq 

metallarga ishlov berish uchun qo’laniladigan egovlarning tishi mayda bo’ladi. SHuning uchun 

ulardan  foydalanishda  kertiklar  qirindiga  to’lib  qolib  egov  material  sirtiga  sipanishi  mumkin. 

Olmosli  egovlar  qattiq  qotishmalardan  yasalgan  asboblarga  ishlov  berish  uchun  ishlatiladi. 

Nozik  egovlar  ko’pincha  zargarlik  buyumlari  va  andozalarga  ishlov  berishda  hamda  teshik, 

burchak,  profillarni  qo’l  yetmadigan  kichik  qismlarini  pardozlashda  qo’llaniladigan  kichik 

o’lchamdagi  egovlardir.  Ular  U13  va  U13A  rusumli  po’latdan  tayyorlanadi.  Olmosli  nozik 

egovlar  bilan  qattiq  qotishmalar,  har  xil  sopol,  oyna  va  kesuvchi  qattiq  qotishmalardan 

yasalgan  asboblar  egovlanadi.  Yirik  tishli  egovlar  bilan  yumshoq  metallarga  va  nometall 

materiallarga ishlov beriladi. 

Mashina  egovlarining  kichiklari  maxsus  patronga  o’rnatiladi,  kattalari  esa  ikki  tomoni 

quyruqli bo’lib, uni dastgoxning tutqich-markaziga maxkamlanadi.