Namangan muhandislik-pedagogika instituti

ko’paytmasiga to’g’ri proporsionaldir. 

 

A + B = C  

reaksiya uchun: 

v = k [A][B]  

bo’ladi. 

 

bu yerda:  

v - reaksiya tezligi;  

k - tezlik konstantasi;  

[A],[B] - reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyalari, mol/l. 

 

Agar aA + bB = C bo’lsa, 

 

v = k[A]

a

[B]

b

  

bo’ladi. 

 

Massalar ta’siri qonunini azot(II)-oksidning oksidlanish reaksiyasi misolida quyidagicha ifodalanadi: 

 

2NO + O

2

 = 2NO

2

  

v = k [NO]

2

[O

2

]. 

 

Geterogen reaksiyalarda  massalar ta’siri qonuni tenglamasiga faqat gaz yoki suyuq fazalarda bo’lgan modda-

larning konsentratsiyalari kiritiladi. Masalan: 

 

C + O

2

 = CO

2

  

reaksiyasi uchun 

v = k [O

2

]  

bo’ladi. 

 

Reaksiya  tezligining  haroratga  bog’liqligi.  Vant-Goff  qonuni.  Kimyoviy  reaksiya  tezligi  reaksiyaga  kiri-

shuvchi  moddalar  zarrachalari  o’rtasidagi  to’qnashuvlar  soniga  bog’liq  bo’ladi.  Ma’lumki,  harorat  oshirilganda,  zar-

rachalarning  harakatchanligi  ortadi.  Natijada  to’qnashuvlar  soni  ham  ortadi.  Demak,  reaksiyaning  tezligi  harorat 

ko’tarilishiga proporsional ravishda ortadi. 

Molekulalarning to’qnashishi natijasida  yangi modda  hosil bo’lishi uchun zarur bo’lgan qo’shimcha  energiya 

ayni  reaksiyaning  aktivlanish  energiyasi  deyiladi.  Aktivlanish  energiyasiga  ega  bo’lgan  molekulalar  aktiv  molekulalar 

deyiladi. Harorat ko’tarilishi bilan aktiv molekulalar soni ortadi. 

Vant-Goff qonuni: 

Harorat har 10

