Namangan muhandislik pedagogika instituti

jarayonlari 
 
Yangi turdagi tashkilotlarda integratsiyalashish va har tomonlama rivojlanishning 
o’zaro bir birlarini to’ldiruvchi jarayonlaridan keng foydalaniladi. Vertikal 
integratsiyalashish yoki o’tgan bosqichlar bilan uyg’unlashish ham yagona tashkilot 
doirasida ichki tashkiliy bozor orqali va ham doimiy shartnomalar asosida tashkil qilinishi 
mumkin. Integratsiyalashish kompaniyaning ilmiy – tadqiqot va ishlab chiqarish faoliyatini 
faollashtirish sifatida yo’naltirilgandir. Aralash korporotiv – bozor asosida doimiy va 
vaqtincha turdagi, bir tomondan innovatsion davraning barcha bo’g’inlarini 
integratsiyalashishga, boshqa tomondan esa alohida firmalar, innovatsion biznes korxonalari 
va boshqa tashkilotlar faoliyatini ham bir birlari bilan va bozor iqtisodiyotining boshqa 
institutlari bilan muvofiqlashtirish va jipslashtirish mexanizmlarini yaratishga asoslangan 
yangi tashkiliy qurilmalar shakllanadi. 
Bunday firmalararo integratsiyalashishning o’ziga xosligi tashqi muhitga ko’proq 
moslashish va sheriklar faoliyatiga zaruriy ravishda birikish va vaziyatli o’xshashdan 
iboratdir. 
 U sinergik (o’zaro hamkorlikdagi) samara bilan ta’riflanadi, bu samara iqtisodiy 
tashkilotning oraliq shakllari turidagi tashkiliy qurilmalarida eng yuqori ahamiyatga 
erishadi, bu shakllardan bir qismi instituttsional tarkibiy elementlarni o’z ichiga oladi. 
Integratsion – tarkibiy o’zaro hamkorliklarning eng ilgallab ketgan shakllari ham moliya –
sanoat guruhlarida va ham innovatsion tadbirkorlikning  yangi sohalarida vujudga keladilar. 
Integratsion – tarkibiy jarayonlarni birikishining mexanizmi venchurli (tavakkalchilik bilan 
kiritilgan sarmoyali) talbirkorlikda to’liqroq gavdalanadi. 
 
Bo’lg’uvsi innovatsion jarayon uchun ko’p sonli moliyaviy bozor, ilmiy va davlat 
institutlari bilan integratsiyalangan venchurli sarmoyalarga suyanish xosdir. Innovatsion 
faoliyatning institutsional tuzilmalaridagi xatarli sarmoyalarni taqsimlanishi 3.1 – rasmda 
berilgan. 
Kelajakdagi innovatsion tashkilotni rivojlanish qonunlari XXI asr iqtisodiyot haqida 
evolyutsion – institutsional haqidagi kabi gap yuritadi. Ammo 1990 yillardayoq amalda 
tashkilotlarning oraliq shakllarini yaratishga 30 % amerikali va 25 % yaponiyali firmalar 
murojaat qilganlar. 
38

---