Namangan davlat unversiteti o’zbek tili va adabiyoti kafedrasi dotsenti F. Karimovaning “Navoiyshunoslik” fanidan taqdimoti Navoiyning diniy va tasavvufiy, ma’rifiy-ta’limiy asarlari

“Xamsat ul-mutahayyirin”(“Besh hayrat”, 1493) Jomiyga bag’ishlangan bo’lib, muqaddima, 3 maqolat va xotimadan iborat. Bu qismlarda Navoiy va Jomy bilan bog’liq voqealar va suhbatlar, Jomiy asarlari batafsil tilga olingan.
“Holoti Sayyid Hasan Ardasher” asari Navoiyning do’sti va ustozi Sayyid Hasan Ardasher xotirasiga bag’ishlangan bo’lib, Navoiy uni komil inson sifatida talqin qiladi.
“Holoti Pahlavon Muhammad”(1490/91) Navoiyning 40 yillik do’sti, ustozi Pahlavon Muhammad xotirasiga bag’ishlangan bo’lib, Navoiy uni ota o’rnida ko’rganligini ma’lum qiladi.
Navoiy memuar-biografik xarakterdagi asalarda:
O’z zamonasining madaniy hayotida ulkan o’rin o’ynagan madaniyat arboblari
Unga eng yaqin bo’lgan kishilar – ustoz va murabbiylar, hamfikr do’stlari
Abdurahmon Jomiy, Sayyid Hasan va Pahlavon Muhammad ijodlari yoritilgan.

Navoiyning insho janridagi asari

• “Munshaot” asari Navoiyning turli yillarda ko’plab shaxslarga yo’llagan turli mavzudagi maktublar to’plami bo’lib, ular 107 tani tashkil etadi. Maktub yozish Musulmon Sharqida san’at darajasida bo’lganligi uchun shoir turkiy tilda maktub yozish imkoniyatini ko’rsatish uchun o’zi yozgan xatlarni shu tarzda to’plagan. Asarda maktublar uch usulda bitilgan:1) murofa usulida bitilgan maktublar (maktub bituvchidan obro’-e’tibori va jamiyatdagi mavqei baland bo’lgan kishilar yo’llagan maktublar); 2)murosala yo’sinida bitilgan maktublar (darajasi maktub muallifi bilan teng kishiga bitilgan xatlar); 3)riqo’ yo’sinidagi maktublar(jamiyatdagi mavqei va mansabi jihatdan maktub bituvchidan quyi turuvchi shaxsga yuborilgan maktublar)

“Mahbub ul-qulub”(1500)

1-qism

• “Xaloyiq ahvol va af’ol va aqvolning kayfiyati”(Xalqning ahvoli, fe’l va so’zlari xususida, 40 fasl)

2-qism

• “Hamida af’ol va zamima xisol xosiyatida”(Maqtovga loyiq axloq va yomon xislatlar haqida, 10 fasl). Har bir axloqiy fazilat hikoyat bilan dalillangan.

3-qism

• “Mutaffariqa favoyid va amsol surati”(Turli foydali o’gitlar va masallar)