Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
57 
Фарғона водийсининг адирлар минтақаси ландшафтларини табиийлигини 
сақлаб қолиш, экологик муаммоларини ҳал қилиш агротехник ва агромелиоратив 
ҳамда гидротехник ишларни оқилона амалга оширишга ҳам кўп жиҳатдан 
боғлиқдир. Адирларда агрофитоценозлар ташкил қилиш фақат сел эмас, балки сув 
эрозиясининг ҳам олдини олади. Тупроқ ўсимлик ва сувнинг ўзаро боғликлик 
хусусиятини тўғри ҳисобга олган ҳолда тоғолди текисликлари ва адирлар 
минтақасида ўт далали деҳқончилик, боғдорчилик ва узумчилик каби минтақага хос 
қишлоқ хўжалик экинларини ландшафт типларига мос ҳолда жойлаштириш 
мақсадга мувофиқ.
Ўтган асрнинг сўнгги йилларидан то ҳозирги кунга қадар табиий географик 
жараёнлар устида тадқиқот ишларини олиб бориш ва ўрганиш тобора кучайиб 
бормоқда. Олиб борилаётган бундай саъй – ҳаракатлар геоэкологик вазиятни 
барқарорлаштиришнинг қулай йўл – йўриқларидан бири сифатида табиий 
географик жараёнларни мукаммал ва пухта ўрганиш, айниқса уларнинг вужудга 
келтириб чиқарувчи сабабларни аниқлаштиришдан иборатдир [4; 13-15 б.]
Бундан кўринадики, табиат билан жамият орасидаги муносабатларни 
мувофиқлаштиришда инсон ҳаёти учун ва келажак авлод манфаатларини кўзлаб 
оптималлаштиришда табиий географик жараёнларнинг таъсири каттадир. Табиий 
бойликларнинг хўжалик муомаласига киритиш ва улардан инсон эхтиёжига кўпроқ 
сарф қилиш кучайган сари минг йиллар давомида барқарор бўлиб келган экологик 
мувозанат бузилиб, инсон билан табиат ўртасидаги муносабат мураккаблашиб, 
жойларда экологик ҳолат кескинлашиб бормоқда. Шундан келиб чиққан ҳолда 
Фарғона водийси адирлар минтақасининг геоэкологик муаммоларини илмий асосда 
ўрганиш ва тегишли илмий ҳулосалар чиқариш, экологик ҳолатини баҳолаш ва 
прогнозлаштириш ҳамда амалий тадбирлар мажмуасининг ишлаб чиқиш бугунги 
куннинг долзарб масалаларидан ҳисобланади.