Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
1.
Abu Ali Ibn Sino “Tib qonunlari”. II tom. Toshkent. :Navro’z, 2014. -693b.
2.
O’zbekiston Milliy Ensiklapediyasi. V tom. Davlat ilmiy nashriyoti. 2003y.

---

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
98 
3.
Никитина В. С. Поиск новых подходов в физиолого

биохимическом 
исследовании лекарственных растений 

Вестник Башкирского университета. 2001. 

№2. (II). 

С. 110

113. 
4.
Санникова Е.Г., Компанцева Е.В., Попова О.И., Айрапетова А.Ю. 
Определение пигментов в сырье ивы трехтычинковой (salix triandra l.) методами 
тонкослойной хроматографии и спектрофотометрии. Химия растительного сырья. 
2019. №2. С. 119–127 
AZOTLI O'G'ITLAR ISHLAB CHIQARISHDAGI O'ZGARISHLAR VA ULARNING 
IQTISODIY SAMARADORLIGI. 
Sh.I.Sherqo'ziyeva. Q.A.Nurmatov 2-kurs talabasi. 
Azot-o'simliklar uchun eng muhim oziq elementlardan hisoblanadi. O'rtacha 
hisoblanganda o'simlik quruq massasining 1-3,5% azotdan tarkib topgan. Azot oqsillar, 
nuklein kislotalar, nukloproteidlar, xlorofill, alkaloidlar, fosfatlar va boshqa o'simlikdagi 
organik birikmalar tarkibini tashkil qiladi. Oqsillarning 16% azotdan tarkib topgan bo'ladi. 
O'simlik o'zlashtiradigan azotning asosiy manbasi mineral o'g'itlar hisoblanadi. 
Quyidagi diagrammada mineral o'g'itlarning dunyo bo'yicha 2018-yilgi iste'mol 
statistikasi va 2015- 2019-yillardagi mineral o'g'it ishlab chiqarish dinamikasi keltirilgan. 1-
diagramma. Dunyo bo'yicha mineral o'g'itlarning 2018-yilgi iste'moli (manba: 
International fertilizer industry) 
Dunyo bo'yicha 2015-2019-yillarda mineral o'g'it ishlab chiqarish dinamikasi (ming 
tonnada). [1] 
Boshqa kimyo kompleksi tarmoqlari ichida mineral o'g'itlar sanoati nisbatan 
muvaffaqiyatli hisoblanadi. Bunga dunyo miqyosida mineral o'g'itlarga bo'lgan talab 
to'g'risidagi ma'lumotlar dalil bo'la oladi. 
Shu bilan birga tuproqdagi azot, fosfor va kaliy oziq elementlarining tarqalish 
imkoniyati ham muhim ahamiyat kasb etadi. O'rganishlar shuni ko'rsatadiki, azot 
zahiralari shimoldan janubga tomon ortib borib, o'rmon-cho'l mintaqalarida maksimumga 
yetadi, keyin esa kamayib boradi. Fosforning tuproqdagi zahiralari ham shunday tartibda 
o'zgaradi va cho'l mintaqalarida maksimumga yetadi. Kaliyning zahiralari o'rmon 
mintaqalarida eng ko'p bo'lib, undan janubga qarab kamayib boradi. Ayni bir kenglikda 
azot zahiralari sharqiy rayonlarda yer sayyorasining g'arbiy rayonlariga nisbatan ancha 
ko'proq, fosfor va kaliy esa kamroq tarqalgan. Barcha mineral o'g'itlar sanoati uchun 
yuqori issiqlik va energiya sarfi xos (mahsulot tan narxining 25 50%ni tashkil qiladi). 

---