Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik birikmalarning tuzilish nazariyasi

4.3.TEST TOPSHIRIQLARI

1. Organik birikmalar tuzilish nazariyasining zamonaviy ta`rifini ko`rsating.

A) Murakkab zarrachaning tabiati uning tarkibiga kiruvchi elementlar zarrachalarning tabiatiga, ularning miqdoriga va kimyoviy tuzilishiga bog’liq.

B) Organik birikmaning fizik va kimyoviy xossalari uning tarkibidagi atomlarning bir-biri bilan birikish tartibiga bog’liq.

C) Organik birikmaning fizik va kimyoviy xossalari uning tarkibidagi atomlarning elektron va fazoviy tuzilishiga bog’liq.

D)Organik birikmalarga izomeriya xossasi xos bo`lib, tarkibi bir xil, tuzilishi har xil bo`lgan birikmalar izomerlar deyiladi.

E) Organik birikmaning fizik va kimyoviy xossalari uning tarkibiga hamda kimyoviy, elektron va fazoviy tuzilishiga bog’liq.

2. 2,3-Dibrompentan kislotasi tarkibidagi qaysi uglerod atomining oksidlanish darajasi yuqori?A) 1, B) 2, C) 3, D) 4, E) 5

3. Qaysi birikma molekulalari vodorod bog’i hosil qilishi mumkin?

A) Atseton, B) Metiletilketon, C) Atsetilatseton, D)Diatsetil, E) Atsetofenon.

4. Organik birikmalar tarkibidagi qaysi atomlar vodorod bog’i hosil qilish xususiyatiga ega?

1.N. 2. P. 3. O. 4. F. 5.S.

A) 1, 2, 3. B) 1, 3, 4. C) 1, 3, 5. D) 2, 3, 4. E) 1, 4, 5.

5. -Bog’ni qaysi elektronlar hosil qiladi? 1. s, 2. p, 3. sp³, 4. sp², 5.sp

A) 1, 3. B) 1, 2, 3. C) 1, 2, 3, 4. D) 1, 3, 5. E) hammasi.

6. Qaysi kislota kuchli?

A) Benzoy kislota B) p-ftorbenzoy kislota. C) p-xlorbenzoy kislota. D) p-brombenzoy kislota. E) p-yodbenzoy kislota.

7. Qaysi asos kuchli?

A) N,N-dimetilanilin. B) N,N-dimetil-N-tsiklogeksilamin. C) N,N-dimetil-N-allilamin. D) N,N-dimetil-N-vinilamin. E) N,N-difenil-N-metilamin

8. birikmasi protonni biriktirib olganda reaktsiya qaysi atom hisobiga ketadi?

A) 1, B) 2, C) 3, D) 4, E) 5

9. Qaysi birikma aromatik xususiyatga ega?

A)Siklobutadien-1,3; B)Siklopentadien-1,3; C)Siklogeksadien-1,4; D)Furan; E)Siklooktateraen

10. Natriy fenolyatni etil bromid bilan alkillash natijasida etilfenollar ham hosil bo`ladi. YAdrodagi vodorodning bu reaktsiyasi qaysi mexanizm bo`yicha boradi?

A) Radikal; B) elektrofil; C) Nukleofil; D) Molekulyar; E) Aniq emas.

11. SN1 reaktsiyasi qaysi galoid alkillarga xos?

A) Birlamchi; B) Ikkilamchi; C) Uchlamchi; D) Aromatik; E) Vinil

12. Radiasiya, yorug’lik nuri, yoki yuqori temperatura qanday reaktsiyaga sharoit yaratadi?

A) Radikal; B) elektrofil; C) Nukleofil; D) Molekulyar; E) Hamma reaktsiyaga.

13. Vinilftorid bilan HBr reaktsiyaga kiritilganda qanday modda hosil bo`ladi?

A) CH₃-CHBrF, B) F-CH₂-CH₂-Br, C) CH₂CH-Br, D) CH₃-CHBr₂, E) Br-CH₂-CH₂-Br

14. C₄H₉Brning izomerlari soni nechta?

A) 1, B) 2, C) 3, D) 4, E) 5

15. Qaysi birikmada elektrofil almashinish reaktsiyasi oson boradi?

A) Benzol, B) Tiofen, C) Piridin, D) Xinolin, E) Pirimidin.

16. Quyidagi kislotalarning metanol bilan eterifikatsiya reaktsiyasi qaysi qatorda osonlashib boradi?

A) CH₃COOH  CH₃CH₂COOH  ( CH₃)₂CHCOOH;

B) ( CH₃)₂CHCOOH  CH₃CH₂COOH  CH₃COOH

C) CH₃COOH  ( CH₃)₂CHCOOH  CH₃CH₂COOH

D) CH₃CH₂COOH  ( CH₃)₂CHCOOH  CH₃COOH

E) ( CH₃)₂CHCOOH  CH₃COOH  CH₃CH₂COOH

17. Uchlamchibutilatsetatning kislotali katalizator ishtirokida metanol bilan reaktsiyasi natijasida qanday mahsulotlar hosil bo`ladi?

A) Metilatsetat va uchlachi butil spirti;

B) Sirka kislotasi va metil-uchlamchibutil efir;

C) Metilatsetat va izobutilen;

D) Sirka kislota va izobutilen;

E) Dimetil efir va metilatsetat.

18. elektrofil reagentlarga nisbatan piridin ko`proq benzolning qaysi hosilasiga o`xshaydi?

A) Xlorbenzol; B) Atsetofenon; C) Fenol; D) Anizol; E) Anilin.

19. Quyidagi birikmalarni elektrofil almashinish reaktsiyalarida reaktsion qobiliyatining ortib borish qatoriga joylashtiring:

A) Benzol  Toluol  Mezitilen  Tiofen  Fenol;

B) Tiofen  Benzol  Toluol  Mezitilen  Fenol;

C) Benzol  Toluol  Mezitilen ; Fenol  Tiofen;

D) Mezitilen  Benzol  Toluol  Fenol  Tiofen;

E) Benzol  Toluol  Fenol  Mezitilen  Tiofen.

20. Pirrol nima uchun asosli xossa namoyon qilmaydi?

A) Besh a`zoli xalqasi bo`lgani uchun;

B) Azot atomida sp² gibridlangan elektronlar bo`lgani uchun;

C) Azot atomida bo`linmagan elektron juftning mavjud bo`lmaganligi uchun;

D) Azot atomidagi bo`linmagan elektron juftning 5 ta atom o`rtasida siklik delokallangani uchun;

E) Azot atomida vodorod borligi uchun.

21. Quyidagi qatorlarning qaysi birida elementlar elektromanfiylik qiymati ortib borish tartibida joylashtirilgan.

A) Be,C,O,N,B. B)C,N,Be,O,B. C)O,N,C,B,Be. D) Be,B,C,N,O. E)B,Be,O,N,C.

22. Birikmalarda oksidlanish darajalari -2, +4, va +6 bo`ladigan element qaysi guruh va davrda joylashgan?

A) IV guruh 2-davrda; B) V guruh 3-davrda; C) VI guruh 2-davrda;

D) VII guruh 3-davrda; E) VI guruh 3-davrda.

23. Quyida keltirilgan elektron konfiguratsiya qaysi elementning oksidlanish darajasi2 bo`lgan zarrachasiga taalluqli? 1s²2s²2p⁶3s²3p²

A) oltingugurt; B) fosfor; C) xlor; D) brom; E) azot.

24. Ammoniy ionida azot atomining vodorod atomlari bilan hosil qlgan bog’lari qanday tabiatga ega? 1. ionli. 2. qutbli kovalent. 3 qutbsiz kovalent. 4. vodorod bog’. 5. donor-aktseptor.

A) 2,4; B) 1,2; C) 1,3; D) 1,4; E) 2,5.

25. Quyidagi molekulalarning qaysi birida donor-aktseptor bog’ qatnashgan?

A) NO; B) H₂; C) CO; D) F₂; E) HF.

26. Qaysi reaktsiyalar oksidlanish-qaytarilish turiga taalluqli?

1. Na +H₂O→

2. Na₂O +HCl→

3. Zn(NO₃)₂+H₂S→

4. SO₃+H₂O→

5. Cr(OH)₃

6. Al +HCl→

A) 2,3; B) 4,5; C) 2,4; D) 4,6; E) 1,6.

27. Quyidagi kislotalarning qaysi biri eng kuchli?

A) HF; B) HJO4; C) H₃PO₄; D) HNO₂; E) HNO₃.

28. Ortofosfat kislotaning grafik formulasida nechta kimyoviy bog’lar bor?

A) 8; B) 7; C) 6; D) 9; E) 10.

29. Kremniy (IV) oksidda kremniy atomining gibridlanish turi qanday?

A) sp²; B) sp³; C) sp; D) dsp²; E) d²sp.

30. Quyidagi kislotalarning qaysi biri eng kuchsiz?

A) CF₃COOH; B) CH₃ COOH; C) HCOOH; D) ClCH₂COOH; E) NH₂-CH₂-COOH.

31. Quyidagi qatorlarning qaysi birida atomlar radiusi ortib boradi?

1. fosfor 2. oltingugurt 3. alyuminiy 4. kremniy

A) 1, 2, 3, 4; B) 3, 4, 1, 2; C) 2, 1, 4, 3; D) 4, 3, 2, 1; E) 4, 2, 3, 1.

32. Qaysi birikmalarda azot atomining oksidlanish darajalari bir xil, lekin valentliklari farq qiladi? 1. NH₄Cl, 2. KNO₃ 3. KNO₂ 4. NH₃

A) 1 va 2; B) 1 va 3; C) 2 va 3; D) 1 va 4; E) 3 va 4.

33. Qaysi molekulada sp-gibridlanish amalga oshadi?

A) SO₂; B) CO₂; C) NO; D) SO₃; E) H₂O.

34. Quyidagi reaktsiya tenglamasi koeffitsientlarining yig’indisini toping?

PbS + HNO₃ S + Pb(NO₃)₂+ NO + H₂O

A) 19; B) 23; C) 21; D) 25; E) 20.

35. Grafit va olmos molekulalarida uglerod atomining gibridlanish holatlari qanday?

A) sp va sp; B) sp va sp²; C) sp² va sp²; D) sp³ va sp³; E) sp² va sp³.

36. 2-metilpropanal’dagi 1-, 2-, va 3-uglerod atomlarining oksidlanish darajalarini ko`rsating.

A) -3, -2, -1; B) +2, 0, -2; C) -1, -2, +2; D) 0, +3, -3; E) +1, -1, -3.

37. Organik birikmalardagi uglerod atomlari orasidagi -bog’ qanday elektronlar hisobiga hosil bo`ladi? A) s; B) p; C) sp²; D) sp; E) sp³.

38. n l etanning to`liq yonishi uchun kerak bo`ladigan kislorodning hajmi necha l?

A) 3,5n l; B) 5n l; C) 4,5n l; D) 7n l; E) 6n l.

39. Qaysi modda bromni eng oson biriktiradi?

A) Etilen; B) Asetilen; C) Stirol; D) Benzol; E) Siklopentan.

40. C_nH_2n-2 umumiy formula qaysi qator uglevodorodlari formulasinini ifodalaydi?

1. Aromatik uglevodorodlar 2. Alkinlar 3. Dienlar. 4. Tikloalkenlar.

A) 1,2,3; B) 2,3,4; C) 1,3,4,; D) 1,2,4; E) 2,3.

41. Qaysi modda HBrni Markovnikov qoidasiga teskari biriktiradi?

A) CH₂CH-CH₃; B) CH₂CH-COOH; C) CH₂CH-CH₂-CH₃;

D) CH₂CH-C₆H₅; E) CH₂CH-Cl.

42. Propilbenzol quyosh nuri ta`siri ostida bromlanganda qaysi modda hosil bo`ladi?

A) 1-Fenil-3-xlorpropan; B) 1-Fenil-1-xlorpropan; C) 1-Fenil-2-xlorpropan;

D) 2-Fenil-2-xlorpropan; E) 1-Propil-2-xlorbenzol.

43. Galoid birikmalarning qaynash temperaturalari oshib borishi to`g’ri tasvirlangan qatorni ko`rsating.

A) CH₃CH₂CH₂CH₂Br < CH₃CH(CH₃)CH₂Br < (CH₃)₃CBr;

B) (CH₃)₃CBr < CH₃CH(CH₃)CH₂Br < CH₃CH₂CH₂CH₂Br

C) (CH₃)₃CBr < CH₃CH₂CH₂CH₂Br < CH₃CH(CH₃)CH₂Br

D) CH₃CH₂CH₂CH₂Br < (CH₃)₃CBr < CH₃CH(CH₃)CH₂Br

E) CH₃CH(CH₃)CH₂Br < (CH₃)₃CBr < CH₃CH₂CH₂CH₂Br

44. Freon -12 deb ataluvchi ftorxloruglevodorodning formulsi qanday?

A) CHF₂Cl₂; B) CHFCl₂; C) CF₂Cl; D) CF₃Cl; E) CH₂FCl.

45. Qaysi moddaning qaynash temperaturasi eng yuqori?

A) Allixlorid; B) 1-Xlopropen-1; C) n-Propilxlorid; D) 2-Xlopropen-1; E) 1-Xlorpropen-1.

46. Trimetilvinilammoniyxloridga HI ta`sir ettirilganda nima hosil bo`ladi?

A) Trimetil--yodetilammoniyxlorid;

B) Trimetil--yodetilammoniyxlorid;

C) Trimetil--yodetilammoniyyodid;

D) Trimetil--yodetilammoniyyodid;

E) Trimetil--yodetilammoniyxlorid.

47. Qaysi reaktsiya yordamida butandiol-1,3 ni butandiol-2,3dan farqlash mumkin?

A) Oksidlanish; B) Qaytarilish; C) Xlorlash; D) Nitrolash; E) Mumkin emas.

48. Qaysi modda eng kuchsiz kislotalik xususiyatiga ega?

A)4-Nitrofenol; B)Fenol; C)4-metilfenol; D)2,4-Dimetilfenol; E) 2,4,6-Trimetilfenol

49. Qaysi spirtning kislotalik kuchi yuqori?

A)CH₃OH; B)n-CH₃CH₂CH₂OH; C)CH₃CHOHCH₃; D)(CH₃)₃COH; E)CH₃CH(CH₃)CH₂OH.

50 Al’degidlar uchun sifat reaktsiyasi o`tkazishda qanday reaktiv ishlatiladi?

A) HCN; B) NaHSO₃; C) AgCl; D) N₂; E) H₂SO₄.

51. Qaysi al’degid fenol bilan polikondensatlanish reaktsiyasiga oson kirishadi?

A) CH₃CHO; B) HCHO; C) C₆H₅CHO; D) CH₃CH₂CHO; E) (CH₃)₃CCHO

52. Ikkita funktsional gruppaga reaktsiya beradigan moddani ko`rsating?

A) Moy kislota; B) Metakril kislota; C) Sirka kislota; D) Metil spirti; E) Metan

53. Quyidagi moddalarning qaysi biri brom bilan eng oson reaktsiyaga kirishadi?

A)Xlorbenzol; B) Atsetanilid; C) Benzol; D) Benzolsul’fokislota; E) Metilbenzoat

54. Qaysi kislota kuchli hisoblanadi?

A) Sistein; B) Fenilalanin; C) Akril kislota; D) Moy kislota; E) Glutamin kislota

55. Quyidagi moddalarning qaysi biri salitsil kislotasi uchun reaktiv hisoblanadi?

A) AlCl₃; B) FeCl₃; C) KCl; D) KOH; E) ZnCl₂

56. Qaysi kislota kuchli?

A)Sirka kislota; B)Propion kislota; C)Karbonat kislota; D)Akril kislota; E)Moy kislota.

57. Qahrabo kislotasi (HOOC-CH₂CH₂-COOH) kaliyli tuzining suvli eritmasi elektroliz qilinganda qanday moddalar hosil bo`ladi?

A) KOH, H₂, C₂H₆, CO₂; B) K, H₂O, C₂H₄, CO₂; C) KOH, H₂, C₂H₄, CO₂;

D) KOH, H₂, O₂, C₂H₂, CO₂; E) KOH, O₂, C₂H₂, CO₂.

58. Sirka kislotasi bilan etil spirtining reaktsiyasi qaysi reaktsiya turiga kiradi?

A) Birikish; B) Kondensatlash; C) Gidratlanish; D) Almashinish; E) Polimerlanish.

59. Vinilatsetat ishqoriy muhitda (NaOH) gidroliz qilinsa qanday moddalar hosil bo`ladi?

A) Sirka kislota va atseton; B) Sirka kislota tuzi va etanol; C) Natriy atsetat va sirka al’degid; D) Sirka kislota va metanol; E) Gidroliz bormaydi.

60. Qaysi molekula qutbliroq?

A) 2-Nitrotoluol; B) 3-Nitrotoluol; C) 4-Nitrotoluol; D) Fenilnitrometan; E) Toluol.