Namangan davlat universiteti Jismoniy madaniyat fakulteti

Namangan davlat universiteti Jismoniy madaniyat fakulteti Jismoniy madaniyat yo’nalishi 1-bosqich JSM-DU-21 guruh talabasi Tojiboyeva Zuhraning “Men diniy ekstramizm va terrorizmni qanday tushunaman?” mavzusida yozgan

MAQOLASI
Din insoniyatning uzoq ijtimoiy-tarixiy va madaniy rivojlanish jarayonida paydo bo’lgan ma’naviy boyliklaridan biridir. Unda asrlar davomida to’plangan ijtimoiy,ma’naviy,ilmiy,badiy,siyosiy xullas inson va jamiyat,inson va tabiat o’rtasidagi munosabatlar jarayonida paydo bo’lgan tajribalar, e’tiqod o’z aksini topadi.
Insoniyat o’zini ongli mavjudod deya idrok etgandan beri sehrli kuchlarga va diniy qarashlarga ishonib kelgan.Shukurki yurtimiz mustaqil bo’lgandan so’ng din va diniy e’tiqodlarga munosabatlar shakillandi.Dinimizga ajdodlarimizning ulkan hayotiy va ma’naviy tajribalarni olgan tarixiy madaniy meros sifatida qarala boshladi.
Diniy erkinliklar va ularning kafolatlari yurtimiz qonunlarida ham mustahkamlab qo’yilgan.Lekin shunday bo’lsada din ishlarini niqob qilib o’z maqsadi yo’lida foydalanayotgan turli oqimlar,guruhlar paydo bo’lgan.Muqaddas dinimizning go’zal mohiyatini o’zgacha maqsadlarda niqob qilib,o’z maqsadlari yo’lida foydalanib faoliyat yuritayotgan guruhlar paydo bo’lib,dinimizni bashariyat gultoji ekanligiga rahna solib kelishmoqda.
Ma’lumki,Konistitutsiyada e’tirof etilgan va kafolatlangan inson huquqlarini paymol etuvchi,qonuniy tuzumni,davlatni,siyosiy partiyalarning rahbarlari va tarafdorlarini yo’q qilishga qaratilgan jinoiy xatti-harakatlar diniy ekstremizm deb ataladi. Shunday ekan bunday kuchlar avvaldan o’z soyasini tashlab,dinimiz ahkomlarini sinab kelgan. Bu yo’lda sobit turgan dunyo ahliga tasannolar aytgim keladi. Chunki inson dunyoga kelar ekan,baxtli yashashga,huquq va erkinliklaridan foydalanishga, olam gultoji “Hazrati inson” maqomida yashashga haqlidir.
Bag’rikeng va muqaddas dinimizning Islom dinining asl mohiyati ham shunda deb o’ylayman.
Diniy ekstramizm boshqa dindagi kishilarning e’tiqodni rad etish,ularni bu e’tiqodidan qaytarish va boshqalarga o’z e’tiqodini zo’rlab singdirishga qaratiladi.
O’zining diniy e’tiqodlarini birdan bir ta’limot deb qarash, boshqa din va oqimlarni tan olmaslik diniy ekstremizmning xususiyatidir.

Terrorizm lotincha “terror-qo’rquv,dahshadga, solish”, ma’lum yovuz maqsadlar

yo’lida , kuch ishlatib, odamlarni jismonan yo’q qilishdan iborat bo’lgan g’oyaga asoslangan zo’ravonlik usulidir.

Qo’rqitish va dahshadga solish orqali o’z hukmini o’tkazishga urinish terrorchilikga xosdir. U iqtisodiy,siyosiy,diniy ,dunyoviy,g’oyaviy irqiy,milliy,guruh va individual shakillarda namoyon bo’ladi.

Terror-davlatning idoralari yordamida amalga oshiradigan siyosiy qatag’onlikdir.
Terrorizm-muxolif guruhlar tamonidan zo’rlik ishlatilib maqsadini qo’yishdir.
Terorning quroli-qatag’onlikdir,terrorizmning quroli esa – zo’ravonlik aktidir.
O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasida vijdon erkinligi, kishilarning istagan diniga e’tiqod qilishi yoki e’tiqod qilmasligi huquqi kafolatlangan. Unda ( 31-61-moddalar) har-bir kishi xohlagan diniga e’tiqod qilish va qilmasligi huquqiga ega ekanligi,diniy tashkilotlar va birlashmalar davlatlardan ajratilgani,ammo ular qonun oldida teng ekanligi belgilangan.
Ushbu kafolatlat xalqaro huquqiy xujjatlarlarga ham mos keladi.Shunga qaramay O’zbekistonda ham ba’zi shaxslar va guruhlar tomonidan diniy-siyosiy partiya va yashirin diniy tashkilotlar tuzish harakatlari bo’lgan. Masalan,Namanganda Islom uyg’onish partiyasi,Andijonda “Ahl al-hadis” Toshkentda “Nurchilar” kabi diniy tashkilotlar tuzishga harakatlar bo’lgan.Respublika ichki ishlar orgnlari tomonidan “Xizb ut-tahrir”, “Akromiylar”, “Vohobiylar”, “Islom lashkarlari” kabi norasmiy tashkilotlar faoliyati aniqlangan. Diniy ekstremizm avj olishi O’zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksga zarur o’zgartirishlar kiritishga olib keldi.
O’zbekiston Respublikasi dunyoviy davlat qurish yo’lidan borayotgan ekan, diniy ekstremizm va terrorizm barcha fuqorolar uchun teng bo’lgan qonunlariga muofiq jazolanadi. Diniy tashkilotlar o’z a’zolariga yuridik jazolar qo’llash huquqiga ega emas.
Muxtasar qilib aytganda insoning buyuk hilqat ekanligi, har bir kechani qadr va har insoni hizr bil deya insoniyatni tabiat gultoji deb sanalar ekan, shunday uluq maqomga munosib bo’laylik.