Namangan davlat universiteti "iqtisodiyot"

Xalqaro marketing muhitini o'rganish xalqaro savdo va kooperatsiya tizimi, iqtisodiy, siyosiy- huquqiy va madaniy muhit, tovar va xizmatlar xalqaro bozorini o'rganish, xalqaro raqobat va xalqaro marketingni tashkil etish bilan bog'liq masalalarni hal qilishni o'z ichiga kiritadi.

Xalqaro savdo tizimi dunyoning barcha mamlakatlari tashqi savdosi yig'indisini aks ettiradi - u mamlakatlar o'rtasidagi savdo bo'lib, tovar va xizmatlar importi va eksportidan iborat bo'ladi. Mamlakatning tashqi savdosini davlat tartibga solib boradi. Bunda har bir mamlakat o'ziga xos tashqi savdo siyosatini yuritadi. Buning uchun tarifli va notarif tartibga solish vositalaridan foydalaniladi. Masalan, import boji muayyan mamlakatga nisbatan qaysi tarif qo'llanishiga (masalan, Kanadada A+SH bilan savdoda maxsus tariflarning olti xil turi mavjud) bog'liq bo'ladi. Boshqa mamlakatlarda mahsulotni sotishni tashkil etishda firma turli xil cheklovlarga duch kelishi mumkinligi sababli xalqaro marketing muhitini sinchiklab o'rganish zarur. Davlatning tashqi savdo strategiyasining to'rt turini ajratib ko'rsatish mumkin:

• 
  izolyatsiya strategiyasi (siyosiy va mafkuraviy qoida-jihatlarga asoslanadi);
  
• 
  protektsionizm strategiyasi (o'z tovar va xizmatlar bozorini himoya qilishga asoslanadi);
  
• 
  erkin savdo strategiyasi (tashqi savdo faoliyatini erkinlashtirishga asoslanadi);
  
• 
  defitsitli bozorni himoya qilish yoki «teskari protektsionizm» strategiyasi (defitsit bozorni to'ldirishga asoslanadi).
  

Davlatning tashqi savdo siyosati siyosiy, iqtisodiy, tarixiy, jug'rofiy, madaniy va boshqa xususiyatlarga bog'liq bo'ladi.

Iqtisodiy muhit

Iqtisodiy muhitni ko'rib chiqishda mamlakatlarning tasniflanishini e'tiborga olish lozim bo'lib, ularning o'ziga xosliklari va raqobatbardoshlik omillarini aks ettiradi.

Xojalik strukturasi boyicha quyidagicha farqlash mumkin:

• 
  iqtisodiyoti natural xo'jalik tipidagi mumlakatlar. Masalan, efiopiya va Bangladesh.
  
• 
  xom-ashyo eksport qiluvchi mamlakatlar. Masalan, CHili, Zoir, Saudiya Arabistoni.
  
• 
  sanoati rivojlanayotgan mamlakatlar. Masalan, Filippin, Hindiston.
  
• 
  sanoati rivojlangan mamlakatlar. Masalan, A+SH, Germaniya, YAponiya.
  

Daromad taqsimoti bo 'yicha mamlakatlar quyidagicha farqlanadi:

1. 
   daromadi juda past;
   
2. 
   daromadi asosan past;
   
3. 
   daromadi juda past va shu bilan bir paytda juda yuqori;
   
4. 
   daromadi past, o'rtacha va yuqori darajada;
   
5. 
   daromadi o'rtacha darajada.
   

Aholi jon boshiga YAMM korsatkichlari bo 'yicha mamlakatlarni quyidagi guruhlarga taqsimlash mumkin:

• 
  yuqori daraja (25 mamlakat) - 6 ming.doll. va undan ko'p
  
• 
  o'rtacha daraja (54 mamlakat) - 554 doll.dan 6 ming doll.gacha
  
• 
  yuqori o'rtacha daraja (37 mamlakat) - 2,2 dan 6 ming. Doll.gacha
  
• 
  past o'rtacha daraja (17 mamlakat) - 545 dan 2.2 ming. Doll.gacha
  
• 
  past daraja (42 mamlakat) - 545 doll.dan kam.
  

Mamlakatning xalqaro raqobatbardoshligini baholashda asosan quyidagilar hisobga olinadi:

• 
  iqtisodiyot dinamikasi;
  
• 
  sanoat samaradorligi;
  
• 
  bozor dinamikasi;
  
• 
  moliyaviy dinamika;
  
• 
  inson resurslari;
  
• 
  davlatning aralashuvi;
  
• 
  milliy resurslar;
  
• 
  tashqi yo'nalganlik (tashqi bozorga yo'nalganlik);
  
• 
  investitsiya yo'nalganligi;
  
• 
  ijtimoiy-iqtisodiy konsensus va barqarorlik.
  

SHu tariqa, xorijiy bozorlarning turli xil elementlari tavsifnomalarini aniqlab olgach, kompaniya dastlabki xulosalarga kelishi va istiqbollarni belgilashi mumkin.