Namangan davlat universiteti ikromjon kuzikulov qo'qon xonligi

Xo'jabek

  o 'z  akasi  taxtini  egallash  uchun

-  62-

---

harakat boshlagan. U o'ratepaliklar qo'llab-quwatlashi yordamida 

Norbo'tabiydan  norozi  bo'lgan  Qurama  va  Qirovchi  aholisini 

o'ziga  og'dirgan.  Tez  orada  Xo'jabek  To'raqo'rg'onda  tarafdor- 

lari ko'pligidan foydalanib,  u yemi  ham jangsiz egallagan.  Xo'ja- 

bekning  keyingi  harakati  Andijonga  qaratilgan.  Andijonliklar 

unga bo'ysunishdan bosh tortganlar va xonga xabar berganlar.  Bir 

necha kundan keyin xon yetib kelgach,  aka-ukalar yarash bitimini 

imzolagan.  H.  Bobobekov  bu  voqea  1799-yilda  sodir bo'lganligi 

haqida ma'lumot bergan/

Xon  taxtiga  qarshi  qo'zg'olonlardan  biri  Chustda  ro'y 

bergan.  Unga  Chust  hokimi 

Buzrukxo'ja

  boshchilik  qilgan.  U 

Qo'qon qo'shinlarining Toshkent bilan band ekanligidan foydala­

nib,  hokimiyatni  egallash  maqsadida  1800-yilda  qo'zg'olon  ko'- 

targan.  Buzrukxo'ja  hatto  unga  qarshi  jo'natilgan jazo  otryadini 

tor-mor  keltirgan,  lekin  Olimxon  o 'z  qo'shinlari  bilan  kelayot- 

ganidan  xabar  topgach  Chotqolga  qochgan.  U  Toshkent  hokimi 

Yunusxo'jadan  yordam  so'rab  uning  qo'shinlari  yordamida 

Chustni  egallagan.  Bo'layotgan  voqealardan  Chust  aholisi  norozi 

bo'lgan  ko'rinadi,  ko'p  o'tmay  ular  Buzrukxo'jani  xonga  tutib 

berganlar.  Xon  uni  osib  o'ldirishga  buyruq  bergan.  Faqatgina 

Buzrukxo'ja  manfaatlari  ko'zlanganligi  va  aholining  noroziligi 

sababli qo'zg'olon uzoq cho'zilmagan.

Olimxon  taxtga  chiqqach,  Toshkent,  Chimkent,  Turkiston 

kabi  yerlar  hisobiga  xonlik  hududlarini  kengaytirishga  erishgan. 

Olimxonning  Toshkentni  bosib  olishi  Toshkent  qo'zg'olonining 

ko'tarilishiga  sabab  bo'ldi.  Toshkent  amaldorlari  aholining  Q o'­

qon  qo'shinlari  tomonidan  talanishidan  foydalanib,  xalqni  xonga 

qarshi  qo'zg'olon  ko'tarishga  da'vat etgan.  1808-yil  xon  qo'shini 

bilan  Toshkentga  yurish  boshlagan  va  shahami  zabt  etgan. 

Toshkent  taslim  bo'lishiga  qaramay,  shahar  atrofida  yashovchi 

aholi,  ko'chmanchi  qozoqlar  orasida  uzoq  vaqtgacha  norozilik 

harakatlari davom etgan.

1821-yil  qishda  Umarxonning  buyrug'i  bilan  Namangan 

hokimi  qozoq  cho'llaridagi  ko'chmanchilardan  soliq  yig'ishtirish 

maqsadida  kelgan.  Soliqlardan  norozi  bo'lgan  qozoqlar