Namangan davlat universiteti ijtimoiy-madaniy faoliyat kafedrasi

 
Reklama  murojaatini  ishlab  chiqishning  asosiy  bosqichlari.  Reklama 
murojaatini  ishlab  chiqishda  xabarni  qabul  qilishning  psixologik  qonuniyatlarini 
hisobga olish juda muhim. Masalan, reklama murojaatini ishlab chiqishda xabarni 
dekodirovka  qilish  jarayonida  yuzaga  chiqadigan  assotsiatsiyalarga  katta  e’tibor 
qaratiladi.  Murojaatni  qabul  qilish  vaqtida  paydo  bo’luvchi  rejalanmagan  va 
ayniqsa,  salbiy  assotsiatsiya  butun  kompaniyaning  ta’sirini  sezilarli  darajada 
tushirib  yuborishi,  reklama  kommunikatsiyasidagi  psixologik  to’siqqa  aylanishi 
mumkin.   
Ba’zi  hollarda  adresat  tomonidan  xabarni  qabul/idrok  qilish  kontekstdan, 
reklama  kontakti  vaqtidagi  shart-sharoitlardan  sezilarli  darajada  farqlanishi 
mumkin. 
Reklama  murojaatini  idrok  etishda  uning  ranglari  yechimi  katta  ahamiyatga 
ega. Rangli reklama oq-qorasiga nisbatan e’tiborni tezroq va uzoqroq jalb etadi. 
Ayrim  reklamachilarning  reklama  ta’sirini  har  qanday  vositalar  bilan 
kuchaytirishga oshiqishlari shunga olib kelmoqdaki, so’nggi vaqtlarda reklamaning 
psixologik  xavfsizligi  muammosining  dolzarbligi  tobora  kuchayib  bormoqda. 
Reklama  murojaatlarining mazmuni va shakliga oid qarorlar qabul qilinishi bilan, 
uning optimal tuzilmasini ishlab chiqishga e’tibor berish kerak. 

---

Tayyorlash  bosqichi.  Tayyorlash  bosqichi  ijodiy  xodimlar  har  qanday 
xurofotlardan  xoli  bo’lgan  holda  va  ma’lumot  avvaldan  o’ylab  qo’yilgan  andoza 
qoliplariga zo’rlab tiqishtirilmagan taqdirda samaraliroq natija beradi. 
«Inkubatsiya»  bosqichi.  Bu  bosqichda  «ertagacha  bir  gap  bo’lar»  degan 
qadimiy  matal  ish  beradi.  Ijodiy  xodim  muammoni  o’zining  go’yo  idrok 
qilmasada, samarali mehnat qilishga qodir tuyulgan g’ariziy ongi(podsoznanie)ga 
o’tkazadi.  Muammodan  vaqtincha  «chetlashish»  charchoqni  bosadi  va  g’ariziy 
ongga bemalol o’z mo’jizalarini yaratish erkinligini beradi.  
«Ravshanlashish»  bosqichi.  «Evrika  -  topdim».  Bu  bosqichda  qandaydir 
urfoniy bir narsa bor, zero kutilmaganda yo’q joydan g’oya paydo bo’ladi. Aftidan 
samarali reklama e’lonining 1) mo’ljaldagi auditoriya diqqatini jalb etishi va tortib 
turishi;  2)  Bevosita  yoki  bilvosita  auditoriya  ongida  reklama  predmeti  haqidagi 
zarur  tasavvurlarni  uyg’otishi;  3)  ijobiy  javob  reaksiyasini  keltirib  chiqarishi 
kerakligi hech kimda e’tiroz tug’dirmasa kerak.  
Kommunikatsiya  sohasida  reklama  orqali  hal  etilishi  zarur  bo’lgan 
muayyan/aniq  vazifalarni  marketing  amalga  oshirilgach  shakllantirilishi  kerak 
Agar  murojaat  maqsadi  aniq  belgilangan  bo’lsa,  e’lon  yaratish  asosiy  maqsadga 
aylanib  qolmasdan,  ko’proq  muayyan  natijaga  erishish  vositalarnini  izlashdan 
iborat bo’ladi. 
Matn  tuzuvchi  diqqatining  qoq  markazida  reklama  matni  qaratilgan  odamlar 
bo’lishi  kerak.  Xuddi  tarjimonning  muvaffaqiyati  kabi  matn  ijodkorining  yutug’i 
ham  asosan  uning  potensial  xaridorlar  tilida  gapira  olish  qobiliyatiga  bog’liq. 
Shunchaki  so’zlar  bilan  emas,  ehtiyojlar,  talablar,  e’tiqodlar,  qadriyatlar  va 
maqsadlar tilida. 
Ijod  kishisining  gaplar  tuzishga  tayyorligi.  Ijod  kishisining  gaplar  tuzishga, 
g’oyalarni  nazariylashtirish  va  tekshirib  ko’rishga  tayyorligi,  aftidan,  mazkur 
shaxsning  reklamaga  qo’shgan  eng  katta  hissasi  bo’ladi.  Odatda  matn  yaratilishi 
vaqtida,  go’yoki  umumiy  auditoriyadan  bir  kishi  ajratib  olinib,  aynan  o’sha 
shaxsga mo’ljallab yozilgan hollarda yaxshiroq chiqadi.