Namangan davlat universiteti fizika matematika fakulteti

I.3. Neytronlarning moddalar bilan o‘zaro ta’sir reaksiyalari

Neytron yadro bilan to‘qnashganda uchta muhim o‘zaro ta’sir turlari kuzatiladi: 1.Neytronlarning elastik sochilishi

2.Neytron1arning noelastik sochilishi 3.Yadro reaksiyasi

Bu tipdagi o‘zaro ta’sirlar neytronning energiyasiga bog‘liq. Uchala tipdagi o‘zaro ta’sirda ham o‘zaro ta’sir1ashuvchi va hosil bo‘lgan yadrolar zaryadlari yig‘indisi saqlanadi.To‘liq energiya va kinetik energiya to‘la momenti saqlanadi.[3]

Elastik sochilishda kinetik energiya neytron va ta’sirlashuvchi yadro o‘rtasida taqsimlanadi. Noelastik sochilishda yadro uyg‘ongan holatda qoladi va jarayon (n, n’) yadro reaksiyasi kabi qaraladi.

Yadro reaksiyasida ta’sirlashuvchi neytron nishon yadroda yutiladi va oraliq (kompound) yadro hosil bo‘ladi. Kompound yadro fotonlar (agar jarayon radiatsion qamrash bo‘lsa), protonlar, a-zarralar, ikki neytron va x.k.lar nurlaydi.

Shuningdek, yadro bo‘linishi, yadro fragmentatsiyalanishi va yadro parchalanishi mumkin.

I.3.1. Neytronlarning moddalar bilan o‘zaro ta’siri reaksiyalari (n,p) , (n,o) , (n,y) ,(n,n) va (n,2n)

Quyidagi jadvalda neytron energiyasiga bog‘liq eng ko‘p uchraydigan yadro reaksiyalari keltirilgan: