Namangan davlat universiteti fizika matematika fakulteti fizika kafedrasi

E

lektromagnit mexanizmli elektr o’lchash asboblarining tuzilishi va ishlash printsipi. Elektromagnit tizimli o’lchov asboblari jumlasiga o’lchov mexanizmi qo’zg’almas g’altak va yengil ferromagnit o’zakdan iborat elektr o’lchov asboblari kiradi. G’altak o’zgarmas yoki o’zgaruvchan tok zanjiriga ulanganda o’zak g’altakka nisbatan siljiydi. Elektromagnit tizimidagi asboblarning ishlash printsipi o’lchanayotgan tokli g’altak 1 ga po’lat o’zak 2 ning tortilishiga asoslangan. Bunday qurilmada elektromagnit kuchlar shunday yo’nalgan bo’lishi kerakki, bunda o’zakning holatini o’zgartirish uchun mexanizmdagi magnit oqim eng ko’p bo’lsin. Qo’zg’aluvchan o’zak 2 yaproqcha ko’rinishida bo’lib, ekstsentrik holda o’qqa mahkamlangan bo’ladi. SHu o’qqa strelkaga teskari ta’sir ko’rsatuvchi moment hosil qiladigan spiral prujina 3 va tinchlantirgich 4 ning porsheni 5 mahkamlangan bo’ladi. O’lchanayotgan tok I qo’zg’almas g’altak orqali o’tib, magnit maydonini hosil qiladi. o’zak 2 magnitlanib, g’altakning teshigiga tortiladi va u mahkamlangan o’qni buradi. O’z navbatida, o’qqa mahkamlangan asbob strelkasi α burchakka buriladi.

Asbobning qo’zg’aluvchan qismiga ta’sir etayotgan aylantiruvchi moment umumiy holda, magnit maydon energiyasi o’zgarishining burilish burchak bo’yicha olingan tartibli hosilasi orqali aniqlash mumkin:

,

bu yerda L-g’altakning o’zak holatiga bog’liq bo’lgan induktivligi; i-o’lchanayotgan tok.

Aylantiruvchi moment g’altakdagi tokning kvadratiga proportsional deb qabul qilinadi:

Aylantiruvchi moment M_ayl ni muvozanatlovchi teskari ta’sir ko’rsatuvchi moment spiral prujina 3 yordamida hosil qilinib, asbob strelkasining burilish burchagiga, ya’ni spiralning buralish burchagiga proportsionaldir:

Strelka burilishining barqarorlashuvi M_ayl= M_tes yoki ga mos keladi. Bundan: