Namangan davlat universiteti fizika matematika fakulteti fizika kafedrasi

Tadqiqot mavzuning dolzarbligi. Hozirgi kunda xalq ta’limi tizimida amalga oshirilayotgan islohatlar birinchi navbatda o’quvchilarni aqliy va ma’naviy jihatdan yetuk darajada shakllantirishga yo’naltirilgandir. “Ta’lim to’g’risida”gi qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” ning qabul qilinishi yosh avlod kamoloti , xalq ta’limini rivoji haqidagi g’amxo’rlikning dalilidir.

“Ta’lim to’g’risida” , “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi “ dagi O’zbekiston Respublikasi Qonunlari hamda Vazirlar Mahkamasining “O’zbekiston Respublikasida umumiy o’rta ta’limni tashkil etish to’g’risida”gi 1998-yil 13- maydagi qarorlarni bajarishni taminlash maqsadida 1999-yil 16-avgustdagi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Umumiy o’rta ta’limning Davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to’g’risida” “Umumiy o’rta va o’rta maxsus kasb - hunar bo’limiga izchil o’tishni taminlashga doir qo’shimcha chora tadbirlar to’g’risida” qarorlari.

Yuqoridagilarga asosan, xalq ta’limi xodimlarining asosiy vazifasi mustaqil Respublikamiz uchun komil farzandlarni tarbiyalash, bilimdon, vatanparvar, milliy iftihor tuyg’ulari yuqori bo’lgann , bozor munosabatlari sharoitida faoliyat ko’rsata oladigan yangi avlodni kamol toptirishdir.

Bularga erishish uchun umumiy o’rta ta’lim , akademik litsey va kasb-hunar kollejlaridagi ta’lim tizimini takomillashtirishning eng maqbul mazmuni, shakl va metodlarini yaratish taqozo etiladi. Komil insonni shakllantirishga qaratilgan o’quv-tarbiya jarayonining asosiy vazifasi ta’lim samaradorligini oshirishdir.

Ta’lim samaradorligi ta’lim mazmuninig maqsadi va vazifalariga mosligi, uning ilmiy jihatdan asoslanganligi, izchilligi, yurmush bilan bog’liqligi, shu bilan birga o’quvchilarga mos metodlar va vositalarning tanlanishi bilan asoslanadi. Mazkur bitiruv malakaviy ishi umumiy o`rta ta’lim maktab fizika kursida elektr o`lchov asboblaridan foydalanishga qaratilgan. Bizga ma’lumki, fizikaning elektrga bog’liq bo’limi sakkizinchi sinfda o’qitiladi. Shuning uchun fizikani elektrotexnika fani va uning elektr o’lchov asboblari to’g’risidagi bilimlari asosida fanlararo aloqadorlikni ta’minlagan holda o’qitish orqali fizika ta’lim tizimini rivojlantirish va uning samaradorligini oshirishga mumkin.

Maktabni bitirib kasb-hunar kollejlariga boradigan o’quvchilar kelgusida qanday kasb egasi bo’lishi kerakligi haqida fikrlaganlarida umumta’lim maktablarining rejasi katta bo’ladi.

Chunki hunar va biror bir kasb egasi bo’lishni xohlagan o’quvchiga maktab yo’nalishi hamda qiziqishi beriladi. Shu bois kursning sohasi elektr energetikasi va kommunikatsiya kabi sohalarga boruvchilar uchun fizika darsliklarining boshqa fanlar bilan bog’lab o’tilishi katta ahamiyat kasb etadi. Jumladan elektr bo’limini elektrotexnika fanining elektr o’lchov asboblari bo’limi bilan bog’lab o’tilishi shunday usullardan biridir.

Elektrga taalluqli hodisasalar faqat inson qo’li bilan yaratilmaydi. Tabiatda ham elektr hodisalarini ko’plab uchratish mumkin. Bahor paytida yomg’ir oldidan kuzatiladigan momaqaldiroq, yashin tushishi, yer magnetizimi, shimol yog’dusi shular jumlasidandir. Ayrim baliqlarning o’z raqiblarini elektr to’ki bilan mahv qilishi ham shu hodisaga kiradi.

Elektr hodisalarini o’rganish, elektr energiyasini o’zlashtirish bilan birga, undan havfsiz holda foydalanishga imkoniyat yaratadi. Havfsizlik qoidalariga rioya qilinmaganda hatto inson hayotdan ko’z yumgan hollar ham uchrab turadi. Shu sababli elektr hodisalarini chuqur o’rganish tabiat haqidagi bilimlarni oshirish bilan birga, undan samarali foydalanishga imkon beradi. Shuning uchun o’quvchilar elektr tokini, u bilan bajariladigan tajribalarda toklarning ta’siri, sxemalarni yig’ish jarayoni, sxema qismlaridagi tok kuchi, kuchlanish va boshqalarni faqatgina elektr o’lchov asboblari yordamida bilan oladilar. Chunki elektr toki ta’msiz, rangsiz, hidsizdir. Tajriba darslaridagi tok kuchi, kuchlanish, qarshiliklarni o’lchashdan tashqari uy sharoitida iste’mol qilingan elektr energiyani ko’rsatuvchi asboblar haqida qo’shimcha bilim berilishi ma’lum manoda o’quvchilarni tejamkorlikka ham yetaklaydi.