Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti

  diskurs

 

tushunchasining  yuzaga  kelishiga  sabab  bo’ldi.  O’tgan  asrning  50-yillarida 

amerikalik  tilshunos  Zellig  Xarris  tomonidan  birinchi  marta  qo’llangan 

diskurs 

so’zi  bugungi  kunda  tilshunoslikning  markaziy  masalalaridan  birini  ifodalovchi 

hodisani anglatmoqda. 

Diskurs 

  tushunchasi  hozirgi  davrda  o’ta  jadallik  bilan  sodir  bo’layotgan 

fanlar  integratsiyasini  o’zida  yaqqol  namoyon  etadi.  U  adabiyotshunoslik, 

tilshunoslik, 

falsafa, 

tarix, 

sotsiologiya, 

antropologiya, 

pedagogika, 

siyosatshunoslik kabi fan sohalarining har birida maxsus definitsiyaga ega bo’lishi 

bilan  birga,    bugungi  kunda  yangi  yo’nalishlardan  biri  hisoblangan  diskursiv 

tahlilning ham markaziy muammolaridan biriga aylandi.  

                                                

83

 Қаранг: Жинкин Н.И. Речь как проводник информации. – М.: Наука, 1982. – С. 157. 

84

  Седов К.Ф. Дискурс и личность. – М.: Лабиринт, 2004. – С. 10-11. 

---

Ma’lumki, 

diskurs

  (fr.  Diskours  –  nutq,  harakat)  termini  dunyo 

tilshunosligida  bir  necha  ma’noda  talqin  qilinadi.  Bu  termin  dastlab 

bog’lanma 

matn

 tushunchasini ifodalagan bo’lsa, keyinchalik 

suhbat

,

 dialog

 

 tushunchalariga 

nisbatan  ham    qo’llanila  boshlandi

85

.  Antropotsentrik  paradigmaning  rivojlanishi 

natijasida 

diskurs

    termini  yanada    kengroq  ma’noga  ega  bo’lmoqda.    Mazkur 

termin  ostida  hozirgi  kunda  o’zida  nolisoniy,  xususan,  psixologik,  ijtimoiy  va  

shaxs  ongi  bilan  bog’liq  omillarni  mujassam  etgan  nutq  tuzilmasini  tushunish 

tendentsiyasi  kuchayib  bormoqda

86

.  SHu  bilan  birga,