Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti n

 

---

57 

 

Ikkinchi bob bo'yicha xulosalar. 

 

Tarixan metodlar grammatik tarjima metodi, bevosita metod, bilvosita metod, 

audiolingual, audiovizual, kommunikativ didaktika, madaniyatlararo aloqa va jarayon 

metodlariga bo'linadi. Yuqorida sanab o'tilgan metodlarning o'ziga xos prinsiplari 

,nazariy asoschilari darsliklari, mashqlar tizimi, xullas har bir tarixiy metodning oziga 

xos kategriyalari mavjud ushbu kategaoriyalar bilan bu metodlar bir-biridan farq 

qiladi.  Chet til o'qitishning bir necha asrlik tarixidagi barcha metodlar ushbu 

metodlarga to'plangan . Ularning har birini qisqacha tahlil qilish talab etiladi, chunki 

bugungi metodikada ularning ayrim xususiyatlari muayyan shaklda qo'llanilmoqda.  

Chet  til  o'qitish  jarayonida  amaliy  foydalaniladigan  metodlar  uchta:  tanishish,  mashq 

qilish  va  qo'llash.  Ushbu  uch  termin  metodik  tadqiqotlarda  turli  nomlar  bilan  yuritib 

kelindi. Ko'pchilik tan olgan va o'qitishda bevosita mushohada qilish mumkin bo'lgan 

mazkur  metodlar  o'quvchi  nuqtai  nazaridan  nomlangan.  O'quvchining  chet  til 

o'rganishdagi  vazifasi  o'quv  materiali  (ya'ni  til  materiali  bilan  tanishish,  ko'nikma  va 

malaka  hosil  qilish  maqsadida  mashq  qilish  hamda  o'z  fikrini  bayon  etish  chog'ida, 

ya'ni nutqiy muloqotda tildan foydalanishdan iborat.  

 O'qitishning interfaol usullari 

1. Kognitiv (cognito-lotincha so’z bo’lib  <>,<> ma’nosini anglatadi)-

eng avvalo, talaba (yoki o’quvchi) larning  tafakkurini  shakllantirishga yo’naltirilgan, 

u yoki bu shaklda jamoa muhokamasini tashkil etish bilan bog’liq bo’lgan usuldir . 

2.  Eksperimental  talaba  (yoki  o’quvchi)larning  <>,  shahsiy  tajriba 

orttirishlariga yo’naltirilgan 

3. Rolli o’yinlar, Modellashtirish  hayotiy vaziyatlarni  modellashtirish hamda ma’lum 

rollarni  ijro  etish  orqali  ularni  sinab  ko’rishga  yo’naltirilgan  (usul  jamoa  tafakkuri, 

muhokama bilan  bog’liq, ammo muhokama rolli o’yin tahlili asosida olib boriladi 

---

58 

 

4.  Fasilitasiya  (inglizcha  facilitate  -  osonlashtirish)  –guruh  ishini  tashkil  etish, 

ko’pincha  aniq,  haqiqiy,  amaliy  topshiriqlar  bilan  bog’liq  aniq  qaror  qabul  qilish 

bo’yicha muhokama faoliyatning haqiqiy rejasini ishlab chiqish,