Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi

yopiq  bo„g„in  undosh  tovush  bilan  tugagan  bo‗g‗in:  zarb-dor,  zum-rad,  id-rok.  
Bo‗g‗inlari qanday tovush bilan boshlanishiga ko‗ra ham ikki xil bo‗ladi: 1) berkitilgan 
bo„g„in  undosh bilan boshlanadi: ta-lab, tinch-lik. 2) berkitilmagan bo„g„in unli bilan 
boshlanadi: o„-qish, a‟-lo. 
Tarkibidagi bo‗g‗inlar soniga ko‗ra so‗zlar bir bo‗g‗inli (ish, ko„k, kam, oz, besh, 
yuz, sen, pisht, ol, yoz); ikki bo‗g‗inli (da-la, qush-cha, yax-shi, shar-bat, qi-zil, ik-ki, ol-
ti,  o„t-tiz,  ni-ma,  ham-ma,  o„-qi,  ish-la,  bor-di,  bu-gun,  se-kin,  bi-lan,  xud-di,  ...);  ko‗p 
bo‗g‗inli (qo‗-g‗ir-choq, a-ra-va-cha, pla-ne-ta-riy, ...) bo‗ladi. 
So‗zlarni  bo‗g‗inlarga  to‗g‗ri  ajrata  bilish  muhim  amaliy  ahamiyat  kasb  etadi. 
Chunonchi:  1)  yozuvda  so‗zning  bir  qatorga  sig‗may  qolgan  qismi  ikkinchi  qatorga 
bo‗g‗in  asosida  ko‗chiriladi;  2)  barmoq  vaznida  yoziladigan  she‘r  misralari  bo‗g‗in 
sonining  teng  bo‗lishiga  asoslanadi;  3)  birinchi  sinf  o‗quvchilarini  savodga  o‗rgatish 
davrida ham asosiy diqqat so‗zlarni bo‗g‗inlab o‗qish va yozishga qaratiladi. 
 5.  Tovush  nutqning  bo‗g‗in  (yoki  so‗z)  tarkibidagi  eng  kichik,  fonetik  jihatdan 
bo‗linmaydigan birligidir: bola  so‗zi 4 ta tovushdan  (b,o,l,a) iborat.   
  Urg„u   
So‗z  bo‗g‗inlaridan  birining    yoki  gap  tarkibidagi  so‗zlardan  birining  
boshqalariga nisbatan kuchliroq  yoki cho‗ziqroq  talaffuz qilinishi urg„u deb ataladi. 
Urg‗u,  odatda,  bo‗g‗indagi  unli  tovushga  tushadi.  So‗z  nechta  bo‗g‗indan 
tuzilganligidan  qat‘i    nazar,  unda  bitta  urg‗u  bo‗ladi  (gap  bo‗laklaridan  birini  ajratib 
ko‗rsatish  ham  xuddi  shunday  xususiyatga  ega).  So‗z  tarkibidagi  urg‗u  olgan  bo‗g‗in