Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi



Download 2,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet231/365
Sana31.12.2021
Hajmi2,14 Mb.
#261057
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   365
Bog'liq
Namangan davlat univеrsitеti boshlang ich ta'lim mеtodikasi kafе

 Moslashuv (muvofiqlashuv) 
 O‗zbek  tilida  qaratqich  va  qaralmishning  aloqasi  bog‗lanishning  alohida  turini 
tashkil  qiladi.  Bunda  so‗zlardan  birini  hokim,  birini  tobe  deb  qarash  qiyin,  chunki 
qaralmishning  talabi  bilan  qaratuvchi  bo‗lak  qaratqich  kelishigi  shaklini  oladi,  o‗z 
navbatida, qaratuvchining talabiga ko‗ra qaralmish egalik affiksini qabul qiladi. Masalan: 
bolalarning  quvonchi,  mening  kitobim,  sening  daftaring,  ularning  vazifasi  kabi.  Bunda 
munosabatdorlik ( o‗zaro hokimlik, tobelik) kuzatiladi.  
Aslida  moslashuv  deyilganda,  tobe  so‗z  shaklining  hokim  so‗z  shakliga  mos 
kelishi  nazarda  tutiladi.  Bu  holat  rus  tiliga  xos,  negaki  moslashuv  yo‗li  bilan  tuzilgan 
qurilmalarda, jumladan, aniqlovchili birikmalarda tobe so‗z hokim so‗z bilan grammatik 
shaklda  moslashib,  hokim  so‗z  bildirgan  xususiy  grammatik  ma‘nolarga  ega  bo‗ladi. 
Masalan,  interesnaya  kniga  birikmasida  kniga  hokim  so‗z  bo‗lib,  bosh  kelishik,  birlik, 
jenskiy  rod  (jins)  kabi  xususiy  grammatik  ma‘nolar  anglatgan;  tobe  so‗z  (interesnaya
hokim  so‗zning  aynan  shu  shakliga  moslashib,  xuddi  shunday  grammatik  ma‘nolarni 
ifodalaydi. 
O‗zbek  tilida  qaratqich  va  qaralmishning  munosabati  yuqorida  qayd  etilgan 
birikma  qismlarining  munosabatidan  farq  qiladi.  Shuning  uchun  bunday  bog‗lanishni 
moslashuv deb emas, muvofiqlashuv deb izohlash lozim bo‗ladi. 
Demak, o‗zbek tilida qaratqich va qaralmishning birikishi muvofiqlashuv asosida 
voqe bo‗ladi. 

Download 2,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   365




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish