Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi

2.  So`z  o`zgartiruvchi  qo`shimchalar  (ayrim  darsliklarda  ―aloqa-  munosabat 
shakli qo`shimchalari‖ deyiladi gapda so`zlarni bir-biriga bog‘laydigan qo`shimchalardir. 
Bular  3  turli  bo`ladi:        1)  kelishik  qo`shimchalari:  kitobni,  uyga,  daftarning.  2)  egalik 
qo`shimchalari: maktabimiz, ukam, bog‟i.  
3) shaxs-son qo`shimchalari: edik, bordim, kelding, yurasan. 
  3.  SHakl    yasovchi  qo`shimchalar  (ayrim  darsliklarda  «lug‘aviy  shakl 
qo`shimchalari‖  deyiladi  o`zakka  qo`shilib,  ma`noni  bir  oz  o`zgartiradigan,  qo`shimcha 
ma`no    orttiradigan,  lekin  yangi  so`z  yasamaydigan  qo`shimchalardir.    Bular  so`zlarni 
bir-biriga  bog‘lash  vazifasini  bajarmaydi,  balki  ko`plik  (kitoblar),  kichraytirish  (uycha), 

---

47 
 
erkalash  (qizaloq),  chegaralash  (uygacha),  kamlik  (oqarinqiramoq),  kuchaytirish 
(tepkilamoq, chayqa), gumon (kimdir), daraja (kattaroq) kabi  ma`nolarni ifodalaydi,   
  O`zbek  tilida  qo`shimchalarning  o`zakka  qo`shilish  tartibi,  odatda,  quyidagicha: 
Asos  Q  so`z  yasovchi  qo`shimchalar  Q    lug‟aviy  shakl  yasovchi  qo`shimchalar  Q