Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi

2-ilova.Mavzuga oid mashqlar orqali talabalar bilimini tekshirish va 
mustahkamlash. 
365-mashq. O‘qing. Kesimi uyushgan gaplarni ko‘chiring,  eganing tagiga bir, kesimning 
tagiga  ikki  to‘g‘ri  chiziq  chizing,  kesimning  qaysi  so‘z  turkumi  bilan  ifodalanganini 
ayting. 
1. Andrash Sabo xushmuomala, sertakalluf, yoqimtoy, xushsuhbat edi.    (S. Kalmikov.) 
2.  Quruvchilar  uchun...  shaharcha  qurildi;  oziq-ovqat  palatkalari,    baraklar,  oshxonalar, 
choy-xonalar,  qizilburchaklar,  kutubxonalar,  ambulatoriyalar,  kasalxonalar,  omborlar, 
magazinlar barpo qilindi. (N. Biryukov.) 3. Kun salqin va izg‘irin. (S. B.) 4. Hammaning 
dilida  bir-biridan  yaxshi,  tez,  toza,  ko‘p  paxta  terish  tuyg‘usi.  (A.  Muhiddin.)  5.  Ko‘l 
harakatsiz,  shu`lador,  kimsasiz.  (Ch.  Ayt.)  6.  ―Komiljon  bilan  Tatyanani  chaqiringlar!‖ 
— dedi u qabulxonadagi xodimasiga. (I. R.)     7. To‘tixon xatni ko‘zlariga surtar, o‘par, 
hidlar  edi.  (S.  Ahm.)  8.  Ochiqqan,  toliqqan  otliqlarga  o‘tgan-ketganlar  hayron  bo‘lib 
qarashardi.  (L.  Bat.)    9.  Naimshoh...  Shakar  bahodirni  izzat-hurmat  bilan  kutib  oldi  va 
mehmonxonaga boshlab kirdi. (S. Ulug‘zoda.) 
366-mashq. 
O‘qing,  to‘ldiruvchisi  uyushib  kelgan  gaplarni  topib,  uyushiq 
to‘ldiruvchilarni  o‘zi  bog‘lanib  kelgan  so‘z  bilan  birikma  tarzida  ko‘chiring, 
to‘ldiruvchining turini ustiga yozib qo‘ying. 
1. O‘tgan yili Madaminxo‘ja xirmonida yoqilgan umid chirog‘i qalbiga na  surur berdi va 
na nur! (M.I.) 2. U erda Saodatni yaxshi kutib oladilar, yuvib-taraydilar, kiyintiradilar. (S. 
Z.)  3.  Qo‘biz  adirlar  orqasiga  yonboshlayotgan  quyosh  haqida,  har  yoqqa  salqinlik 
taratayotgan mayin shabada haqida, yo‘l yoqalab kelgan ko‘m-ko‘k yavshon va sap-sariq 
chalovlarning  sekin-sekin  tebranib  gul  changlarini  to‘kayotgani  haqida  kuylardi.      (Ch. 
Ayt.)        4.  Beso‘naqayroq  yuzli,  qora  ko‘zli  bu  yigit  aqlli  ko‘rinardi.  (V.  Karpov.)  5. 
O‘razqulga ko‘rsatilgan hurmatlar uchun, ziyofatlar uchun, qarzlar uchun, va`dalar uchun 
hisoblashadigan  payt  keldi.  (Ch.  Ayt.)  6.  Birdan  uyini,  qizini,  shiyponini  ko‘rgisi  kelib 
ketdi.  (S.  Z.)  7.  Bularning  oralarida  shoiralar,    g‘azalxonlar,  sozanda,  qiziqchi  va 
raqqosalar bo‘lardi. (N. S.) 
367-mashq. Uyushiq  aniqlovchilarni topib, aniqlanmish bilan birga ko‘chiring; so‘rog‘i, 
turi va qaysi so‘z turkumi bilan ifodalanganini ayting.  
1.  Ey,  tim  qora  sochli,  ko‘zlaridan  nur  yog‘ilib  turuvchi  murabbiya!  Qadamlaringga 
hasanot!  (Fodil  as-Siboiy.)2.  Yomon,  yaxshi  ish  yo‘q,  hamma  ish  yaxshi!  Bizda  halol 
mehnat odamning naqshi! (U.) 3. Katta,  dehqonga foydali, o‘z ko‘ngliga yoqadigan ish 
qilmoqchi  edi  u.  (S.  Nurov.)  4.  Qancha-qancha  to‘qnashuvlar,  yangi  tashvishlar, 
quvonch, ikkilanish, muvaffaqiyatlar, mag‘lubiyatlar va kurashlar kutadi bizni. (J. Abd.) 
5. Bo‘m-bo‘sh, jimjit ko‘chalardan yolg‘iz ketdim. (O. Yo.) 6. Zebo va barno bu qizning 
jasorati  odamlar  nazarida  chindan  ham  hayron  qolarli  edi.  (S.  Ulug‘zoda.)  7.  Tashqari 
gullarga ko‘milgan, sadarayhonlar, qashqargul va atirgullarning hidi havoda anqirdi. (O.) 
8. Yo‘lchi uchun Petrov... butun hayoti va kurashi bilan muallim bo‘ldi. (O.)