Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi


Fonetika va fonologiya haqida umumiy ma‟lumot



Download 2,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/365
Sana31.12.2021
Hajmi2,14 Mb.
#261057
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   365
Bog'liq
Namangan davlat univеrsitеti boshlang ich ta'lim mеtodikasi kafе

Fonetika va fonologiya haqida umumiy ma‟lumot 
    
Fikr gap orqali ifoda qilinadi. Gap, odatda so‗zlardan tashkil topadi. Gap tarkibida 
so‗zlar  va  shu  so‗zlarning  o‗zaro  bog‗lanishini  ta‘minlovchi  grammatik  vositalar 
(qo‗shimchalar, yordamchi so‗zlar) ma‘lum nutq tovushlari orqali shakllanadi. Masalan: 
Biz ulug„ayyomni mana shu cho„lda kutib olyapmiz (Y.Shamsharov).   Bu gapni tuzishda 
biz, ulug„ , ayyom, mana, shu, cho„l, kutib, olmoq so‗zlari, ularning o‗zaro bog‗lanishini 
ta‘minlovchi  –ni  (tushim  kelishigi  qo‗shimchasi),    -yap  (zamon  ma‘nosini  ifodalovchi 
qo‗shimcha),  -miz  (shaxs-son  qo‗shimchasi)  qo‗shimchalari  qatnashgan;  har  bir  so‗z  va 
qo‗shimcha esa nutq tovushlari vositasida (masalan, biz - b, i, z;  ulug„ - u, l, u, g„ ; -ni - 
n, i; -da - d, a kabi) shakllandi. 
 
Ko‗rinadiki,  nutq  tovushlari  so‗z  va  gaplarni  tuzishda  moddiy  baza  hisoblanadi, 
chunki inson tili tovush tilidir. 
 
Fonetika  tilshunoslikning  bir  bo‗limi  bo‗lib,  unda  nutq  tovushlari,  ularning  hosil 
bo‗lishi,  turlari,  o‗zgarishi,  urg‗u,  bo‗g‗in,  ohang  kabilar  o‗rganiladi.  Fonetika  grekcha  
phone so‗zidan olingan bo‗lib lug‗aviy ma‘nosi  tovush  demakdir. 
 
Fonologiya  so‗zi  tarjima  qilinganda  ―tovush  haqidagi  ta‘limot‖  degan  ma‘noni 
bildiradi  (phone  –  tovush,    logos  -  ta‘limot).    Bu  bo‗limda  tovushlarning  so‗z  va 
morfemalar  ma‘nolarini  farqlashdagi  roli  bayon  qilinadi.  Agar  fonetika  bo‗limida 
tovushlarning fiziologik-akustik xususiyatlari tekshirilsa, fonologiyada, ta‘bir joiz bo‗lsa, 
tovushning ijtimoiy mohiyati o‗rganiladi. 

Download 2,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   365




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish