Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

PENTAGON 
(ingl.)
 
— Vashingtondagi markaziy harbiy muassasalarning besh 
burchakli binosi nomidan olingan – AQSH harbiy muassasasining nomi. 
PENYA 
(lot. 
roepa
– jazolash) — majburiyatlarning o‗z vaqtida bajarmaganlik 
uchun to‗lanadigan pul jarimasi. Kechiktirib yuborilgan majburiyat summasidan 
foizlarda belgilanadi va kechikkan muddatning har bir kuni uchun undiriladi. 
PERMANENTIZM (
lot. 
permanens 
– doimiy, doimiylik) — uzluksiz davom 
etadigan jarayonlarga doir qarashlar. 
PERSONA GRATA
(lot. istalgan shaxs) — bir davlat tomonidan ikkinchi 
davlatga diplomatik vakil sifatida yuborilishini ana shu ikkinchi davlat ma‘qullagan yoki 

---

219 
ishonch qozongan kishi; persona non grata - elchi qilib yuborilmoqchi bo‗lgan mamlakat 
bunga rozilik bermagan yoki o‗zi vakil bo‗lib turgan xorijiy mamlakat hukumati uning 
qolishini istagan, chiqib ketishini talab qilgan diplomatik xodim. 
PERSPEKTIVA 
(lot. 
perspicio
– aniq ko‗raman) — kelajak uchun tuziladigan reja. 
PESSIMIZM 
(lot. 
pessimum
– eng yomon) — dunyoga, hayotga g‗amginlik, 
umidsizlik bilan qarash, ruhiy tushkunlik, kelajak yaxshi bo‗lishiga ishonmaslik; hamma 
narsani qora rangda tasvirlash. P. optimizmning qarama qarshisi bo‗lib, olamda 
avvalambor uning salbiy tomonlarini ko‗radi, olam umid qilib bo‗lmaydigan darajada 
yomon, insonlarning yashashi - boshdan oxirigacha ma‘nisizlikdan iborat deb hisoblaydi. 
PETITSIYA
(lot. 
petition 
– iltimos, arznoma) — hukumatning yuqori vakillariga, 
davlat boshlig‗iga jamoa (ko‗pchilik) tomonidan berilgan rasimy ariza, iltimosnoma yoki 
chaqiriq. 
PIKET 
— fr. 1) soqchilarning kichik otryadi; 2) ish tashlash vaqtida korxonaga
kiritmaslik uchun korxonani qo‗riqlaydigan ishchilar guruhi; 3) talablar bayon etilgan 
shiorlarni navbatma-navbat ko‗tarib, navbatchilik qilib turuvchi odamlar guruhi. 
PILOTAJ 
(ing. tajriba qurilmasi) — muayyan metodikalarning (anketalar, rejalar, 
intervyu va hakazolarning) validligini aniqlash, tadqiqot tadbirlarini tekshirib olish
maqsadida o‗tkaziladigan sinov tadqiqoti. 
PLATSDARM 
(fr. 
place d‟armes
, aynan – qo‗shinlar uchun maydon) — 1) biror 
davlatning boshqa bir davlatga hujum qilishida harbiy harakatlarni kengaytirish uchun 
baza sifatida foydalaniladigan hudud. P. operativ yoki strategik ahamiyatga ega bo‗lishi 
mumkin; 2) hujum qilayotgan qo‗shinlarning suv tusig‗idan o‗tib qarshi qirg‗oqni egallab 
olgan yerlari yoki qarama-qarshi qirg‗oqqa chekinish chog‗ida tutib turilgan yer 
maydoni; 3) dengiz desanti asosiy kuchlarining tushishi va yoyilishini ta‘minlash 
maqsadida desant operatsiyasi o‗tkazib, sohil bo‗yida egallangan uchastka. 
PLEBEYLAR 
(lot. 
plebei
– oddiy xalq) — 1) qadimgi Rimdagi erkin aholi 
tabaqalaridan biri. Ular dehqonchilik, hunarmandchilik va savdo bilan shug‗ullangan. P. 
mil. avv. V-IV asrlarda davlat lavozimlarini egallashlari va patritsiylar bilan nikoh 
tuzishlari mumkin bo‗lmagan. P. patritsiylarga qarshi qattiq kurash olib borgan va 
natijada Rim fuqarolari tarkibiga kiritilgan, majburiy qullik bekor qilingan. 2) o‗rta asrda 
P. atamasi ―oddiy xalq‖ ma‘nosida ishlatilgan.