Nafas olish va chiqarish modeli. OʻPkaning tiriklik sigʻimi 1-ish. Nafas olish va chiqarish modeli

2-ish. Suvli spirometrda oʻpkaning tiriklik sigʻimini aniqlash.
Mashgʻulotning maqsadi: Nafas havosi, nafas olishning qoʻshimcha hajmi, nafas chiqarishning qoʻshimcha hajmi va oʻpkaning umumiy tiriklik sigʻimini suvli spirometr orqali aniqlashni oʻrganish hamda tushunchaga ega boʻlish.
Kerakli jihozlar va reaktivlar: Havoli spirometr asbobi, stakandagi margantsovka eritmasi, tajriba odamda oʻtkaziladi.
Ishning bajarilishi: Suvli spirometr koʻrsatgichi “0” holatiga keltiriladi. Metallik naycha oxiridagi mundshtuk margansovka eritmasida sterillanadi. Tekshiriluvchi spirometr qarshisiga turib, 2-3 marta chuqur nafas olib, chiqarib, yana chuqur nafas olib nafasni spirometr mundshtigi orqali chiqaradi. Nafas uzluksiz, sekin chiqarilishi kerak.
Nafas havosi miqdorini aniqlash uchun spirometr nolga keltiriladi. Tekshiriluvchi mundshtukni ogʻziga olib, tinch holatda havoni burun orqali olib, nafasni spirometrga chiqaradi. 5-6 marta shunday qaytarilib, olingan sonlarning oʻrtachasi aniqlanadi.
Nafas olishning qoʻshimcha havosini aniqlashda spirometr silindri qopqogʻidan probka olinib, ichki silindr qoʻl bilan 3000 ml belgisigacha koʻtariladi. Tekshiriluvchi bir necha marta tinch nafas olgandan keyin biroz nafasni toʻxtatadi, mundshtukni ogʻziga olib spirometrdan chuqur nafas oladi. Ichki silindr necha belgigacha pastga tushgani belgilanadi va 3000 dan olib tashlanadi. Ayirma qoʻshimcha havo boʻlib hisoblanadi.
Nafas chiqarishning rezerv-zahira havosini aniqlash. Spirometr nolga keltiriladi. Bir necha marta tinch nafas olgandan keyin nafasni chiqarib, biroz toʻxtagandan keyin mundshtukni ogʻziga olib, mumkin qadar qattiqroq nafasni spirometrga chiqaradi. Spirometr koʻrsatgichidagi ya’ni shkaladagi son rezerv havo hajmini koʻrsatadi. Ishning oxirida qoʻshimcha, rezerv va nafas havolarini qoʻshib, avvalgi aniqlangan tiriklik sigʻimi miqdori bilan solishtiriladi. Natijalar farqi 10% dan oshmasin. Olingan ma’lumotlar quyidagi jadvalaa yoziladi.
5-jadval.

№	Talabaning familiyasi, ismi	Tinch holatda nafas chiqarganda	Chuqur nafas chiqarganda	Chuqur nafas olib chiqarganda	Jismoniy mashq bajargandan keyin nafas chiqarganda
1
2

A B