|
Oila daromadi qanday hisoblanadi?
Oila a'zosiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha oylik jami daromad, bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo‘yicha nafaqa yoki moddiy yordam olish uchun murojaat qilingan oydan oldingi oxirgi uch oy uchun hisoblab chiqilgan oilaning mehnatga layoqatli har bir a'zosining o‘rtacha oylik daromadi summasini oila tarkibiga kiritiladigan oila a'zolari soniga bo‘lingan holda aniqlanadi.
Bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo‘yicha nafaqa va moddiy yordam olish uchun oila tarkibiga:
bolalarning otasi, onasi yoki nikohdagi har ikki ota-onasi (farzandlikka oluvchilar);
ota-onalar bilan birga yashaydigan va ularning qaramog‘ida bo‘lgan bolalar, shuningdek ota-onalar bilan birgalikda yashaydigan va o‘z oilalariga ega bo‘lmagan 16 yoshdan katta yoshdagi bolalar (shu jumladan, farzandlikka olingan bolalar);
bolalarning ular bilan birgalikda yashaydigan bobolari va buvilari;
bolalarning ota-onalari (farzandlikka oluvchilar) bilan birgalikda xo‘jalik yurituvchi boshqa shaxslar kiritiladi.
Oilaning birgalikda yashovchi a'zolari tarkibi fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organi tomonidan belgilanadi.
Bolali oilalarga nafaqalar, bola parvarishi bo‘yicha nafaqalar va moddiy yordam tayinlash uchun o‘rtacha oylik jami daromad miqdorini hisoblab chiqishda inobatga olinadigan oila tarkibiga quyidagilar kiritilmaydi:
nafaqa yoki moddiy yordam olish uchun murojaat qilgan ota-onalarning aka-uka va opa-singillari, agar ularning o‘z oilalari bo‘lsa;
ota-onalari ularga nisbatan ota-ona huquqlaridan mahrum etilgan bolalar;
to‘liq davlat ta'minotidagi bolalar, shuningdek vasiylikka (homiylikka) olingan bolalar;
chaqiriq bo‘yicha harbiy xizmatni o‘tayotgan yoxud harbiy ta'lim muassasasida o‘qiyotganligi sababli oilada bo‘lmagan ota-ona (farzandlikka oluvchi);
sudning qonuniy kuchga kirgan hukmi bo‘yicha jazoni ijro etish joylarida ekanligi munosabati bilan oilada bo‘lmagan ota yoki ona (farzandlikka oluvchi).
Agar bir uy xo‘jaligida (bir pochta manzili bo‘yicha) bolali ikki va undan ortiq oilalar yashagan taqdirda, bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo‘yicha nafaqa va moddiy yordam olish uchun bir oila tarkibiga bolalarning ota-onalari, shuningdek ularning bobolari va buvilari hamda bolalarning ota-onalari bilan birgalikda xo‘jalik yurituvchi boshqa shaxslar, ular nafaqa tayinlashda boshqa bolali oilada hisobga olinmagan bo‘lsa, qabul qilinadi.
O‘rtacha oylik jami daromad miqdorini hisoblab chiqishda hisobga olinadigan oilaning jami daromadiga, oila a'zolari tomonidan olingan quyidagi daromadlar kiritiladi:
mehnatga haq to‘lash shaklidagi daromadlar;
mulkiy daromadlar;
yakka tartibdagi tadbirkorning daromadi;
chet elda ishlaydigan yoki tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirayotgan oila a'zolaridan pul tushumlari summasi;
pensiyalar, stipendiyalar va nafaqalar (ushbu Nizomda nazarda tutilgan tartibda oila olayotgan nafaqa yoki moddiy yordamdan tashqari);
shaxsiy yordamchi (dehqon) xo‘jaligini yuritishdan olingan daromad;
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida belgilangan boshqa daromadlar.
Mehnatga haq to‘lash shaklidagi daromadlar hisoblangan summa bo‘yicha hisobga olinadi (soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar chegirib tashlangunga qadar).
Oilaning o‘rtacha oylik jami daromadi fuqarolar tomonidan ushbu Nizomning 13-bandiga muvofiq taqdim etiladigan oilaning tarkibi va oila a'zolarining daromadlari to‘g‘risidagi ma'lumotlar asosida aniqlanadi.
Agar oilaning mehnatga layoqatli har bir a'zosining o‘rtacha oylik daromadlari to‘g‘risida taqdim etilgan ma'lumotlarda daromad summasi ko‘rsatilmagan bo‘lsa yoki eng kam oylik ish haqining 2,5 baravaridan kam summa ko‘rsatilgan bo‘lsa, u holda oilaning o‘rtacha oylik jami daromadini hisoblash uchun daromadni normativdan past ko‘rsatgan yoki daromadi mavjudligi to‘g‘risidagi ma'lumotlarni taqdim etmagan oila a'zolarining har biriga nafaqa yoki moddiy yordamga murojaat qilingan oyda belgilangan eng kam oylik ish haqining 2,5 baravariga teng bo‘lgan normativ daromad miqdori qabul qilinadi.
Ushbu qoida:
bola ikki yoshga to‘lgunga qadar uning parvarishi bilan band bo‘lgan onalarga (ularning o‘rnini bosuvchi shaxslarga);
ta'lim muassasalarida o‘qiyotganlarga (mehnat shartnomasiga muvofiq ishlarni amalga oshirish hollari bundan mustasno);
ishlamaydigan pensionerlarga;
amalda shaxsiy yordamchi (dehqon) xo‘jaligini yuritish bilan band bo‘lgan oila a'zosiga;
tuman (shahar) bandlikka ko‘maklashish markazlarida ishsiz sifatida ro‘yxatga olingan fuqarolarga nisbatan tatbiq etilmaydi.
Agar taqdim etilgan ma'lumotlarda shaxsiy yordamchi (dehqon) xo‘jaligini yuritishdan olingan o‘rtacha oylik daromad miqdori ko‘rsatilmagan yoxud shaxsiy yordamchi (dehqon) xo‘jaligini yuritishdan olinadigan belgilangan normativ daromaddan past ko‘rsatilgan bo‘lsa, u holda oilaning jami daromadini aniqlash uchun shaxsiy yordamchi (dehqon) xo‘jaligini yuritishdan olinadigan oylik daromadning normativ miqdori qabul qilinadi.
Shaxsiy yordamchi (dehqon) xo‘jaligini yuritishdan olinadigan normativ daromad ushbu Nizomning 4-ilovasiga muvofiq shaxsiy yordamchi (dehqon) xo‘jaligini yuritish uchun foydalaniladigan sotixlar sonini nafaqa yoki moddiy yordam so‘rab murojaat qilingan oyda belgilangan eng kam oylik ish haqining 0,2 miqdoriga ko‘paytirish yo‘li bilan aniqlanadi.
Yer uchastkasi unumdorligi obektiv shart-sharoitlarga ko‘ra (suv bilan ta'minlanmaganlik, tuproqning sho‘rlanishi va boshqalar) yuqorida ko‘rsatilgan miqdordagi normativ daromad olish imkonini bermaydigan yoki umuman daromad olish imkonini bermaydigan alohida hollarda mahalliy davlat hokimiyati organlari normativ daromadga pasayish tomoniga tuzatish kiritishlari mumkin.
Oila daromadi va uning tarkibi o‘zgargan taqdirda, ariza beruvchi shaxs bir oydan kech bo‘lmagan muddatda bu haqda nafaqa va moddiy yordam to‘layotgan fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organiga ma'lum qilishi shart.
Do'stlaringiz bilan baham: |
