Nabiyeva odina rafikjonovnaning «deviant xulqli o’smirlarni pedagogik korreksiyalsh texnologiyasi» mavzusidagi

Dissertatsiya ishining ilmiy tadqiqot ishlari rejalari bilan bog’liqligi: 
Tadqiqot O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta – maxsus ta’limi vazirligi, 
Namangan davlat universitetining ilmiy rejalari va pedagogika va psixologiya 
kafedrasining ilmiy- tadqiqot ishlari doirasida amalga oshirilgan.
Tadqiqot maqsadi
: O’smirlik davrida namoyon bo’ladigan deviant xulq-
atvorning psixologik mexanizmlarini o`rganish, ularni pedagogik korreksiya 
qilish metodlarini tahlil qilish, moslashtirish va amaliyotga tadbiq etish, 
o’smirlar bilan olib boriladigan korreksion va texnoligik ishlar dasturini ishlab 
chiqishdan iborat. 
Tadqiqot predmeti: 
O’smirlik davrida namoyon bo’ladigan deviant xulq-atvor
Tadqiqot ob’yekti: 
Voyaga yetmaganlarnazoratidahisobda turadigan, “xavfli 
guruh” va deviant xulqqa moyil o’smirlar
 
Tadqiqot bazasi
: Namangan viloyati Chust tumani Xisorak QFY va Namangan 
shahar Ozod MFY 
Tadqiqotning ilmiy farazi:
- agar, xulq-atvorida deviantlikka moyil o’smirlar bilan o’z vaqtida 
psixodiagnostik, psixoprofilaktik, korrektsion ishlar olib borilsa; 
- ta’lim-tarbiya jarayonida o`smirlarninig individual xususiyatlarini e’tiborga 
olgan holda munosabat o’rnatilsa; 

---

9 
- oilada ota-ona va o’smir munosabatlarining eng samarali uslublari qo’llanilsa 
o’smirlar deviant xulq-atvorining rivojlanish tendensiyasini kamaytirishga 
erishish mumkin; 
- deviant xulqni pedagogik korreksiyalashni yangi texnologiyalarini ishlab 
chiqish orqali bu holatni oldini olishga erishish mumkin.
Mavzu bo’yicha qisqacha adabiyotlar tahlili. 
Tarbiyasi «qiyin»lik va 
u bilan bog’liq deviant xulqining vujudga kelish jarayoni: madaniy (M. Mid, E. 
Fromm), iqtisodiy (G. Kayzer, B. Xolist, G. Shnayder), ijtimoiy (S.D. 
Arzumanyan, N.P. Dubinin, V.N. Kudryavtsev), salomatlik (M.I.Buyanov, P.B. 
Gannushkin, A.I. Zaharov, I.I. Kovalev, Z.F. Kamaletdinova, A.E. Lichko), 
ijtimoiy-psixologik (M.A. Alemaskin, S.A. Belicheva, L.I. Bojovich, G.G. 
Bochkareva, A.I. Dolgova, YA.L. Kolominskiy, V._M. Karimova, M.N. 
Ovchinnikova, E.G’. G’oziev), pedagogik (A.S. Belkin, N.N. Vertsinskaya, L.S. 
Vigotskiy) kabi keng qamrovli ta`sirlar oqibati ekanligi aniqlangan. Shuningdek, 
bir qator psixologlar (M.A. Alemaskin, N.V. Jutikova, I.S. Kon, I.A. Furmanov) 
salbiy xulq sabablarini tahlil qilar ekanlar, uning oldini olish va tarbiyaviy 
chora-tadbirlarni tashkil qilishda psixologik–psixologik omillarning ahamiyatiga 
muhim o’rin beradilar. Shuningdek N.Komilovani “Xulqi og’ishgan bolalar 
psixologiyasi” nomili o’quv qo’llanmada bolalarning og’ishgan xulqini 
psixologiyasining dolzarb masalalari: ushbu ko’rinishning fenomenologiyasi, 
turlarning tasnifi, determinasiya va ishlash mexanizimlari, ijtimoiy-psixologik 
prevensiya va intervensiyaning usullari ko’rib chiqiladi. N.Komilova 
muallifligidagi “Ijtimoiy reabilitatsiya” o’quv qo’llanmasida ekstremal 
vaziyatlar inson psixologiyasining dolzarb masalalari, ekstremal vaziyatlarda 
yashab ketish va jabr ko’rgan shaxsga dastlabki psixologik yordam ko’rsatish 
usullari bo’yicha tavsiyalar to’plamini o’z ichiga oladi.