N6-bob. Kompyuter tarmoqlari va tarmoq texnologiyalari reja

6.11.7-rasm. Geterogen tarmoqlarni muvofiqlashtirish tamoyillari

Ikki va undan ortiq kompyuterlarni bir-biriga ulab, tarmoqni tashkil etish uchun tayanch tarmoq texnologiyasini qo‘llash kifoya.

Tayanch tarmoq texnologiyasi – bu muvofiqlashtirilgan protokollar to‘plami va ularni amalga oshiruvchi dasturiy – apparatli vositalarning hisoblash tarmog‘ini qurishga yetarli qismi. Misol sifatida Ethernet yoki Token Ring texnologiyalarini keltirish mumkin.

Tayanch tarmoq texnologiyalari har xil bo‘lgan tarmoqlarni birlashtirishda muammolar paydo bo‘lishiga olib keladi. Ko‘pgina qurilmalar bir-biriga mos kelmasligi ham mumkin. Chunki uni ishlab chiqaruvchi firmalar o‘z standartlariga asoslanishadi.

Keyingi muammo bu har xil protokollar to‘plamidan foydalanish hisoblanadi.

AQSh da barcha tarmoqlarni birlashtirish, OSI protokollar steki bo‘yicha amalga oshmadi. Buning sabablaridan biri bu masalan Internet uchun TCP/IP steki asosiy standartdek qo‘llanilmoqda.

Har xil protokollarni muvofiqlashtirishda quyidagi 3 ta asosiy usullar qo‘llaniladi:

• 
  inkapsulyatsiya;
  
• 
  translyatsiya;
  
• 
  multipleksiyalash.
  

Protokolni inkapsulyatsiya (yoki tunnellashtirish) qilish, ya’ni har xil tarmoqni muvofiqlashtirish usuli, ularda ma’lumotlarni uzatishda har xil texnologiyalar qo‘llaniladi. Bunda y usul bevosita bir xil texnologiya asosida yaratilgan ikki tarmoq orasida ma’lumotlar almashuvini tashkillashtirishda qo‘llaniladi. Bunday tarmoqlar bilvosita, ya’ni boshqa tarmoqlar orqali bog‘langan bo‘ladi. Demak, inkapsulyatsiya usuli bu yerda o‘rtada tarmoqni tranzit sifatida ishlatadi, ya’ni uning transport vositasidan foydalanib ma’lumotlarni uzatadi.

Protokollarni muvofiqlashtirishda ushbu usul oddiy va tezkor hisoblansada, u tranzit tarmoqdagi uzellari bilan o‘zaro aloqani o‘rnata olmaydi.

Translyatsiya usuli – ikki tarmoqni muvofiqlashtirish maqsadida birinchi tarmoq xabarlarini ikkinchi tarmoq formatiga o‘girtirish hisoblanadi, ya’ni translyatsiya qiladi. Translyatsiya jarayonini ko‘p hollarda texnikaviy apparatlarga yuklatiladi.

Translyatsiya jarayoni protokollarni bir-biri bilan farqlanish darajasiga bog‘liq. Masalan, Ethernet xabarlarini Token Ring xabariga o‘girtirish oson, sababi ular paketlarni adreslashda bir xil tizimdan foydalanishadi.

Translyatsiya usulining afzalligi:

• 
  ishchi stansiyalarda qo‘shimcha dasturiy ta’minotni o‘rnatish talab etilmaydi;
  
• 
  administratsiyalash jarayoni murakkab emas, tarmoq xavfsizligini ta’minlash ham mumkin bo‘ladi.
  

Kamchilliklari:

• 
  translyatsiya jarayonidan barcha ma’lumotlar o‘tishi munosabati bilan uning o‘tkazish samarasi foydalanuvchilarning o‘sishi bilan kamayadi;
  
• 
  translyatsiyaning o‘zi ko‘p vaqt talab qilishi mumkin, bu ham ma’lumotlar uzatishni pasaytiradi.
  

Multipleksiyalash – bu yerda uzellarda bir vaqtning o‘zida bir nechta protokollarning ishlashi ta’minlanadi. Natijada kelgan xabarlarni zaruriy protokol bilan qayta ishlash imkoniyati tug‘iladi. Qaysi protokol steklari orqali xabar qayta ishlanishini maxsus dasturlar, ya’ni multipleksor yoki protokol menejeri bajaradi.

Afzalliklari:

• 
  ma’lumotni qayta ishlashda navbat paydo bo‘lmaydi;
  

Kamchilligi:

• 
  administratsiyalash va tarmoq ishini nazorat qilish murakkablashadi;
  
• 
  ishchi stansiyalarda qo‘shimcha protokol steklarini o‘rnatish talab etiladi.