|
Byudjet-
soliq
siyosati
Fiscal
policy
Ф искаль
ная (01(H)-
ж е тно-
налоговая)
полити
ка
iqtisodiyotda to'liq bandlilikni.
to 'lo v
balansining
m uvoza-
natini
va
iqtisodiy
o'sishni
ta’minlashga qaratilgan davlat
xarajatlari
va
sol iqlarini
o'zgartirishni o ' z ichiga olgan
cliora tadbirlar tushuniladi.
2.
Diskret
fisk a l
siyosat
Discrete
fisca l
policy
Д искре
ционная
фискаль
ная
политика
Hukumatning bandlik darajasi,
ishlab chiqarish hajmi, inflyat
siya sur’atlari va to'lov balansi
holatini o'zgartirishga yo'n alti-
rilgan maxsus qarorlarni qabul
qilishi natijasida davlat xara
jatlari. soliqlar va davlat
byudjeti
qoldig'ini
maqsadli
o'zgartirilishi
3.
Nodiskret
fisk a l
siyosat
Indiscrete
fiscal
policy
Недискр
еционная
(автома
тическая)
фискаль
пая
политика
davlat xarajatlari. sol iqlar va
davlat
byudjeti
qoldig'ini
avtomatik o'zgartirishni ko'zda
tutadi. Nodiskret fiskal siyosat
o'rnatilgan barqarorlashtirgich-
larga asoslanadi. Rivojlangan
davlatlarda o'rnatilgan barqa-
rorlashtirgichlari
rolini prog-
ressiv
soliq
tizimi.
davlat
transfertlari tizimi va foydad a
ishtirok etish tizimi o'ynaydi.
Nodiskret fiskal siyosat davriy
tebranishlarni yumshatish
uchun hukumatning bevosita
aralashuvini talab etmaydi.
’ on
4.
Davlat
byudjeti
Governm
ent budget
Государе
таенный
бюдж ет
Mamlakat moliya tizimining
markaziy unsuri bo'lib makro-
iqtisodiy barqarorlikni ta’min-
lashda muhim rol o'ynaydi.
Davlat
byudjeti
m oliyaviy
balans sifatida ikki qismdan
iborat
bo'lib,
bu
qismlarni
sodda qilib daromadlar va
xarajatlar deb atash mumkin.
5.
Byudjet
tuqchilligi
D eficit o f
budget
Бюдж ет
ный
дефицит
M oliyaviy
yil
natijalariga
ko'ra davlat byudjetida xara-
jatlarning daromadlardan ustun
bo'lishi.
6.
Davriy
taqchillik
(ortiqcha-
lik)
Cyclic
deficit
(excess) oj
budget
Цикли
ческий
дефицит
iqtisodiy
faollik
pasayishi
(oshishi) sharoitida soliq tu-
shumlarining avtomatik kama-
yishi
(oshishi)
va
davlat
xarajatlarining avtomatik o sh i
shi
(kamayishi)
natijasida
y u zaga
keladigan
davlat
byudjeti
taqchilligi
(ortiqchaligi)dir.
7.
Soliqlar
Taxes
Налоги
Majburiy
to'lovni
ifoda
etuvchi
pul
munosabatlarini
bildirib, bu munosabatlar soliq
to'lovchilar
(huquqiy
va
j ism o n iy shaxslar) bilan soliqni
o ‘z
mulkiga
aylantiruvchi
davlat o'rtasida yu zaga keladi.
Soliqlar
fiskal,
qayta
taqsimlash, rag'batlantirish va
nazorat funksiyalarini bajaradi.
8.
Soliq tiz.imi
System o f
tax
Налоговая
система
Markazlashgan pul fondini va
davlatning boshqa fondlarini
majburiy tashkil etadigan soliq
v a y i g ‘imlar turlarining
yig 'indisi.
261
9.
Fiskal
ekspansiya
Expan
sion Jiscal
policy
Экспан
сионист
ская
(стимул
ирующая)
фискаль
ная
политика
Iqtisodiyot
turg'unlik
yoki
pasayish
davrida
bo'lgan
vaziyatlarda davlat tomonidan
rag'batlantuvchi fiskal siyosat-
fiskal ekspansiya olib boriladi.
Y a ’ni, davlat qisqa muddatda
iq sodiyotn in g pasayishi muam-
mosini
davlat
xarajatlarini
oshirish
yoki
soliqlami
kamaytirish, yohud ikkalasini
bir vaqtning o'zida olib borish
e v az iga hal etadi.
10
Fiskal
restriksiya
Restric
tion fisca l
policy
Рестрик
ционная
(контра
ктивная)
фискаль
ная
политика
Iqtisodiyotda to'liq bandlik va
ortiqcha talab natijasida in-
flyatsiya kelib chiqishi m u m
kin bo'lgan vaziyatlarda chek-
lovchi
fiskal
siyosat-
fiskal
restriksiya olib boriladi. C hek-
lovchi
fiskal
siyosat
davlat
xarajatlarini
(G)
kamaytirish
yoki
soliqlarni
(T)
oshirish
yoki bo'lm asa ikkala tadbirni
bir vaqtda olib borish orqali
iqtisodiyotning davriy o'sishini
chegaralashdan iborat.
F O Y D A L A N IL G A N A D A B IY O T L A R R O ‘Y X A T I
A sosiy adabiyotlar
1. N. Gregory Mankiw. M acroecon om ics. Paperback. I S B N - 13:
9 7 8 1 4 6 4 1 8 2 8 9 1 . 2 0 1 5 , 9th Edition.
2. Principles o f
E conom ics, 6 Edition. N. Gregory Mankiw.
IS B N 13: 9 7 8 - 0 - 5 3 8 - 4 5 3 0 5 - 9 . U S A . 2 0 1 2 . C en gage Learning
3. Robert S. Pindyck, Daniel L. Rubinfeld. M icroeconom ics. 6th
International Edition.Prentice Hall, 2005
4. X olm atov N ., Im om ova N. «Mikroiqtisodiyot» fanidan ma'ru-
zalar kursi. - Г.: T oshD ShI, 2 0 1 2 , 132-bet.
5. X olm atov N.. Im om ova N. «M akroiqtisodiyot» fanidan o'q uv
qo'llanma. - Т.: ToshD Sh I. 2 0 12. 152 bet.
Q o‘shim cha ad ab iyotlar
1. A lim o v A .M .. Otaqo'zieva Z.M. Makroiqtisodiyot. M a ’ruzalar
matni. Т.: 20 0 8 у.
2. Egamberdiev E. Mikroiqtisodiyot. O'quv qo'llanma. Г.: 20 0 5 у.
3. Makroiqtisodiyot.
A m aliy
qo'llanma.
Masalalar,
testlar,
vaziyatlar.T.:2001 y.
4. Ish m uxam medov
A.E.,
D ju m a y e v
Z.A.,
Jum ayev
Q.X.
Makroiqtisodiyot. O 'q u v qo'llanma. Т.: 20 0 5 у. 192 b., 29 b.
5. D .A h m e d o v , A.E .Ish m uxam m edov. Makroiqtisodiyot. Darslik.
Т.: 2 0 0 4 у.
6. S h .S h od m on ov, IJ.G'afurov. "Iqtisodiyot nazariyasi” (darslik).
Т., "Fan va tex n o lo g iy a ” nashriyoti, 2 0 0 5 . 784 b, 2 3 8 b.
7. Mikroiqtisodiyot: Oliy o'quv yurtlari uchun darslik / S.S.G'ulomov,
R.X.Alimov, B.T.Salimov va boshq.- Г.: “Sharq”, 2001 -320 b.
8. Экономическая теория: учебник / И.К. Станковская. И.А.
Стрелец.- 5-е изд., перераб. и д о п .—М.:Эксмо, 2 0 1 0 .- 4 8 0 стр.-
( Полный курс M B A )
9. Сборник
задач
по
микроэкономике.
К
«К ур су
микроэкономике» Р.М.Нуреева. - М.: Норма, 2 0 0 8 . — 432 с.
10. Мэнкью Н.Е. Принципы микроэкономики: учебник. 4-е
изд. /Пер. с англ. - СПб.: Питер, 2009. - 592 с.
11. Вечканов Е.С., Вечканова Е.Р. Макроэкономика. Завтра
экзамен. 8-е изд.- СПб.: Пи гер, 2 0 0 8 . - 2 8 8 с
Internet saytlari
1. w w w . m f . u z O 'zbekiston Respublikasi M oliya vazirligi
2. www.custoin.uz O'zbekiston Respublikasi Bojxonaqo'mitasi
3. w w w .c b u .u z O 'zbekiston Respublikasi Markaziy banki
4. w w w .n b u .u z O'zbekiston Respublikasi Milliy banki
5. w w w . iz o o n e . u z
O 'zbekiston
Respublikasi
Hukumatining
barcha idoralari va rasmiy tashkiiotlari elektron manzillari va Veb
sahifalari jamlangan Internet resurs.
6. w w w .cer.u z Iqtisodiy tadqiqotlar markazi
7. w w w .im f.o r g Xalqaro ValvutaJamg'arm asi
M U N D A R IJA
К IRISH.......................................................................................................
3
1-M AVZU:
M IK R O IQ T ISO D1Y O T G A K IR IS H ..................
A M A L I Y M A S H G 'U L O T L A R U C H U N
T O P S H IR IQ I.A R ....................................................................................
5
13
G L O S S A R I Y ...........................................................................................
17
Do'stlaringiz bilan baham: |
