N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

Neftni tayyorlash qurilmasini texnol
ogik sxemasi ta’rifi
.
 
Shakarbuloq  konida  387  tn.  neft  tayyorlanayotgan 
bo‘lib
,  undan  192  tn.  neft 
Shakarkuloq  konidan  qazib  olinadi.  Qolgani  esa  Beshkent  va  Qamashi  konlaridan 
keltiriladi. 
«
Shakarbuloq
» 
NTQ  ning  prinsipial  sxemasi  (keyingi  uzgartirish  kiritilgan) 
VIII.7-rasmda 
ko‘rsatilgan
. 
Konda yuqori bosimli (
№
3,4,21,23,25,30) quduqlardan qazib olinayotgan neft, 
suv,  gaz  1-KQBga  kirib  keladi.  Undan 
Ø325
x17mm  quvurlar  orqali  separatorlar 
blogiga  70  atm  bilan  bosim  birinchi  bosqich  separatsiyalanish  uchun  kiradi. 
Apparatda gaz va suyuqlik birinchi bosqich ajratiladi. Gaz 
o‘lchov
 qurilmasidan 
o‘tib
 
69 atm bosim bilan 
“
Shurtan
” 
bosh inshoatiga kompleks tayyorlash uchun yuboriladi. 
Suyuqlik  separatordan  chiqishda  shtutser  orqali  bosimi  2  atmga  tushiriladi  va 
Ø108
x8mm quvur orqali 2-bosqich separatsiyalashning C-2 separatoriga past bosimli 
№1 
quduq mahsuloti bilan birga kiritiladi. 
Shuningdek  past  bosimli 
№20 
quduqdan  olinayotgan  suyuqlik 
to‘g‘ridan
-
to‘g‘ri
 2-bosqich separatsiyalash apparati C-3 separatoriga kiritiladi. Ularda ajralgan 
neft 2-KQB da 
yig‘ilib
 3-bosqich separatsiyalashga uzatiladi. 
Separatsiyalash  uchun  OS  (oxirgi  separator)ga  yuboriladi.  Unda  bor  suyuqlik 
va gaz ajratiladi. 2 - va 3 - bosqich separatsiyalash gazlari past bosimli 
mash’alalarga
 
jo‘natiladi
.  OSdan  ajralgan  neft,  suv  issiqlik-kimyoviy  ishlov  orqali  suv  va  tuzni 

---

114 
 
neftdan  ajratish  uchun  PNTP-0,63,  PP-0,63  qizdirish  pechlariga 
Ø168
x10mm  quvur 
orqali yuboriladi. 
 
Pechlarga  boradigan  quvurga  deemulgator  aralashmasi  tayyorlash  va  uzatish 
qurilmasi  BR-2,5  ulangan 
bo‘lib
,  u  1  tonna  neftga  242,2  gramm  miqdordagi 
deemulgator 
qo‘shib
 turadi. 
Pechlarga kirgan neft, suv aralashmasi 52-60 
0
C gacha qizdirilib 
Ø168
x10 mm 
quvur  orqali  texnologik  rezervuar 
№1 
RVS  ga  yuboriladi.  Unga  kirgan  suyuqlik  6 
soat  davomida  tindiriladi.  Rezervuar  sifon  qurilmasi  bilan 
ta’minlangan
 
bo‘lib
,  neft 
va  suvning  zichliklari  farqi  hisobiga  uzluksiz  ravishda  suv  ajralib 
bug‘lantirish
 
xovuziga yuboriladi. Neft esa 
№2 
RVS tovar rezervuariga 
o‘tkaziladi
. 
Tovar  rezervuaridan  GOST  2517  talablariga  muvofiq  holda  neftdan  namuna 
olinadi va neftni dastlabki taxlil qilinadi. 
Agarda  taxlil  natijasiga  k
o‘
ra  suvsizlantirilgan  neft  GOST  9965  talablariga 
muvofiq holda b
o‘
lsa, SNS-105/
196 markali nasos yordamida «S
h
o‘rtan» 
neft quyish 
estakadasiga j
o‘
natiladi. Agar taxlil natijasiga asosan, neft sifati b
o‘
yicha GOST 9965 
talablariga  muvofiq  holda  b
o‘
lmasa,  neftni  NB-125  markali  nasos  yordamida 
qo‘
shimcha tindirishga yoki qayta tayyorlashga uzatiladi.  
Qurilmada  Beshkent  va  Qamashi  konlaridan  keltirilgan  neftni  qabul  qilish 
uchun  54  m
3
lik  idish 
bo‘lib
,  neft  tashuvchi  avtomashinalar  texnologik  neftni 
to‘kadilar
. NB-125 nasosi undan mahsulotni olib OS dan keladigan Shakarbuloq koni 
neftiga 
qo‘shadi
 va shu tariqa tayyorlovdan 
o‘tkaziladi
. 
Qurilmada  I-2,3,4,5,6,7  idishlar 
bo‘lib
,  ular  avvalgi  tayyorlov  tizimiga 
tegishlidir,  xozirda  zaxira  tizimi  sifatida  foydalanilmoqda.  Idishlardan  ajralgan 
qatlam suvlari 160 m
3
 hajmli beton hovuzga 
to‘kishga
 
mo‘ljallangan
. 
Yana  qurilmada  16  m
3 
lik  I-8  idishi 
bo‘lib
,  u  qizditish  pechlarini  suv  bilan 
ta’minlaydi
,  5  m
3 
lik  I-9  idishi  dizel  stansiyasini 
yoqilg‘i
  bilan 
ta’minlashga
 
mo‘ljallangan
. Stansiyada 2 dona AD-200-S markali dizel elektr stansiyalari mavjud. 
O‘t
 
o‘chirish
  tizimi  uchun  2  dona  60  m
3
  hajmli  I-10,11  zahira  suv  idishlari 
bo‘lib
, ulardan 60 m
3
l ik beton hovuzga quvur tortilgan. Hovuz oldida 3K6 nasosi  

---

115