N, Toshturdiyev. A o’qituvchi: Safarova. N

3. Byudjet xarajatlari – davlat va mahalliy hokimiyat vazifa va

faoliyatini moliyaviy ta’minlashga yo‘naltiriladigan pul mablag‘-

la ridir. Iqtisodiy maz muniga ko‘ra davlat budjeti xarajatlari –

davlatning markaz lashgan pul fondini taqsimlash va ishlatish

bilan bog‘liq iqtisodiy muno sabatlardir.

Budjet xarajatlarining turlari xilma-xil bo‘lib, bir qator omillarga bog‘liq:

– davlatning tabiati va funksiyalariga;

– mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanganlik darajasiga;

– budjetning iqtisodiyot va xizmat ko‘rsatish soha-tarmoq-

lari bilan aloqalarining ko‘lamiga;

– davlatning ma’muriy-hududiy tuzilishiga;

– budjet mablag‘larini taqdim etish shakllariga va b.

Bu omillar ta’siri ostida har qanday davlatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning har bir bosqichidagi budjet xarajatlari tarkibi va tuzilishi shakllanadi. Masalan, agar davlatning asosiy e’tibori iqtisodiyot tarmoq larini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan bo‘lsa, unda budjet xarajatlari tarkibida yirik investitsiya larni davlat resurslari hisobidan moliyalashtirish xa rajatlari ustun bo‘ladi. Davlatning asosiy e’tibori jamiyatdagi ij timoiy muammolarni hal qilishga, aholini ijtimoiy himoyalashga, ijtimoiy dasturlarni amalga oshirishga qaratilgan bo‘lsa, xarajatlar tarkibida ijtimoiy maqsadlardagi xarajatlar ortib boradi.