N. T. Shoyusupova aholi ish bilan bandligi



Download 3,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet196/268
Sana30.12.2021
Hajmi3,69 Mb.
#195549
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   268
Bog'liq
1-y-Aholini-ish-bilan-bandligi.-Oquv-qollanma.Q.X.Abdurahmonov-va-vosh.T-2011

12.2-jadval  
O’zbekiston Respublikasi mehnat resurslari sonining o’zgarishi 
(ming kishi) 
Ko’rsatkichlar 
1991 y.  2001 y.  2005 y.  2006 y.  2008 y.  2009 y. 
1991-
2009 yy., 

Mehnat resurslari 
10213,2  12817,4  14434,4  14791,9  16540,9  16705,4 
144,8 
Mehnat yoshidagi 
mehnatga layoqatli 
aholi 
 
9917,1 
 
12630,0 
 
14300,6 
 
14622,5 
 
16321,9 
 
15952,4 
 
147,4 
Ishlayotgan 
o’smirlar va 
pensionerlar 
 
296,1 
 
187,4 
 
133,8 
 
169,4 
 
189,5 
 
193,4 
 
57,2 
 
hamisha  butun  aholi  soni  kabi  o’zgaravermaydi.  Bu  farqlanish  turli  yo’nalishlarda 
bo’lishi ham mumkin. 
Qaror  topgan  statistik  amaliyotta  ko’ra,  mehnat  resurslari  mehnatga  qobiliyatli, 
mehnatga layoqatli yoshdagi fuqarolar, ya’ni mamlakat iqtisodiyotida ishlayotgan yoshlar 
o’rta  hamda  mehnatga  o’ta  qobiliyatli  yoshdagi  kishilardan  iborat  bo’ladi.  Ko’pincha 
yoshlar ishlovchi o’smirlar, katta yoshdagi kishilar ishlayotgan pensionerlar deb ataladi. 
Tarixdan  ma’lumki,  mehnatga  layoqatli  yosh  chegaralari  ijtimoiy  va  iqtisodiy 
sabablarga  ko’ra  qonunlar  asosida  o’zgarib  turgan.  Chunonchi,  1929-1933  yillarda  
14  yosh  mehnatga  layoqatli  yoshning  quyi  chegarasi  bo’lgan,  1937  yilga  kelib,  u  
15 yoshgacha ko’tarildi. Urush yillarida ushbu yosh chegarasi yana 14 yoshgacha tushdi, 
urushdan  keyingi  yillarda  esa,  16  yoshni  tashkil  etdi.  Hozirgi  vaqtda  O’zbekiston 
Respublikasining  Mehnat  kodeksida  mehnatga  layoqatli  yoshning  quyi  chegarasi  
16  yosh  deb  belgilangan  bo’lib,  u  O’zbekiston  Respublikasining  «Aholini  ish  bilan 
ta’minlash to’g’risida»gi Qonunida o’z aksini topgan. 
Yosh chegarasi erkaklar uchun 60 yosh, ayollar uchun 55 yosh belgilangan bo’lib, 
bu yoshga etganlar uchun pensiya olish huquqi belgilangan. Biroq bu qoidada istisno ham 
bor. Organizmga yuksak ruhiy fiziologik bosimlar bilan bog’liq kasb faoliyatining ayrim 
turlari  uchun  pensiya  chizig’i  sezilarli  ravishda  5-10  yilga,  ba’zan  undan  ham  ko’proq 
qisqaradi. 
Bu  yerda  imtiyozli  shartlarda  qarilik  pensiyasi  tizimi  amal  qiladi.  Ayollar  uchun 
pensiya  yoshi  odatdagi  tajriba  darajasida  bo’lsa-da,  hamma  joyda  erkaklarning  o’rtacha 
umr ko’rishi ayollarga nisbatan sezilarli ravishda kamroqdir. 
Ayrim  holatlarda  (korxonaning  tugatilishi,  shtatlarning  qisqarishi)  belgilangan 
yoshdan  avvalroq,  ya’ni  ayollar  53  yoshdan,  erkaklar  esa  58  yoshdan  pensiyaga 
chiqishlariga ruxsat etiladi. 
Ishlab  chiqarish  amaliyotida  «mehnat  resurslari»  tushunchasi  ko’p  ishlatilsa-da, 
ilmiy adabiyotlarda bu tushunchadan ancha kamayib ketmoqda. 
Fikrimizni batafsilroq asoslash maqsadida, dastlab «resurs» so’zi bilan foydalanish 
mumkin bo’lgan turli vositalar, zaxiralar, imkoniyatlar, manbalar belgilanishini eslaylik.  
 


 
238 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Download 3,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish